Bağ-Kur Sigortalılarının Ödeyeceği Prim Nasıl Belirlenir ?

Bağ-Kur’da sosyal güvenlik reformundan önce basamak sistemi uygulanmaktaydı ve Bağ-Kur sigortalılarının ödeyeceği primler tabi oldukları basamağa göre belirleniyordu. Tabi olunan basamak yükseldikçe ödenen prim miktarı da artıyordu.
Sosyal güvenlik reformuyla birlikte 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren yeni dönem başladı ve basamak uygulamasına son verildi. 4/1-b (Bağ-Kur) sigortalılarıyla ilgili beyan usulüne dayalı prime esas kazanç uygulamasına geçildi. Bu uygulama çerçevesinde, prime esas kazanç alt sınırı (brüt asgari ücret) ile prime esas kazanç üst sınırı (brüt asgari ücretin altı katı) arasında kalmak şartıyla Bağ-Kur sigortalısının beyan edeceği kazanç prime esas kazanç olarak dikkate alınmaktadır. Bu şekilde belirlenen prime esas kazanca prim oranı uygulanarak Bağ-Kur sigortalısının ödemesi gereken prim tutarı belirlenmektedir. Sigortalının Bağ-Kur kapsamında birden fazla faaliyeti olsa bile sigortalı bir tek beyanda bulunması gerekir.
Üst üste 12 aydan fazla prim ödemesi olmayan kişinin beyanı ortadan kalkar. Bu şekilde beyanı ortadan kalkan veya beyanda bulunmayan kişilerin prime esas kazancı alt sınır (brüt asgari ücret) olarak esas alınmaktadır.
Daha önceki düzenlemeye göre, Bağ-Kur sigortalısı yanında sigortalı işçi çalıştırıyorsa, prime esas kazancı yanında çalıştırdığı işçinin prime esas kazancından düşük olamıyordu. Ancak yapılan kanuni düzenleme ile bu uygulamaya son verildi.
Bağ-Kur sigortalısının aynı anda 4/1-a (SSK) kapsamında çalışması bulunuyorsa, bu kişinin mecburen 4/1-a kapsamında sigortalı olması gerekir. Ancak bu kişi isterse, prime esas kazanç üst sınırını yani brüt asgari ücretin altı buçuk katını ve aylık 30 günü geçmemek kaydıyla, Bağ-Kur kapsamındaki çalışmalarıyla ilgili olarak ayrıca prim ödeyebilir. (Bkz. Aynı Anda Birden Fazla Kapsamda Sigortalılık Mümkün mü ?)
Bağ-Kur sigortalılarından prime esas kazançlarının yüzde 20’si oranında uzun vadeli sigorta (Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortası) kolları için, yüzde 2’si oranında kısa vadeli sigorta (İş Kazası ve Meslek Hastalıkları, Hastalık, Analık Sigortası) kolları için, yüzde 12,5’de genel sağlık sigortası (GSS) için olmak üzere toplam olarak yüzde 34,5 (otuz dört buçuk) oranında prim alınmaktadır. Buna göre şu an yürürlükte olan asgari ücrete göre, alt sınır üzerinden prim ödeyen Bağ-Kur sigortalıları aylık 439,36 lira, üst sınır üzerinden prim ödeyen Bağ-Kur sigortalıları ise aylık 2.855,88 lira prim ödemektedir. Her altı ayda bir asgari ücrette meydana gelen artışla birlikte ödenecek prim tutarı da aynı oranda artmaktadır.
İl ve ilçelerde bulunan mahalle muhtarları da aynı oranda prim ödemektedir. Köy muhtarları ile Tarım Bağ-Kur sigortalıları içinse durum biraz farklıdır. Bunlarda da aynı şekilde beyan usulü geçerlidir ve bunlar da aynı şekilde yüzde 34,5 oranında prim ödemektedir. Ancak bunlar 2015 yılı için aylık 30 gün yerine 22 gün üzerinden prim ödemektedirler. 2016 yılında 23 gün üzerinden ödeyecekler, bu her yıl bir puan artacak ve en son 30 olarak sabitlenecektir. Buna göre şu an köy muhtarları ve Tarım Bağ-Kur’lular alt sınır üzerinden aylık 322,20 lira, üst sınır üzerinden aylık 2.094,27 lira prim ödemektedirler. Tarım Bağ-Kur’luların prim borçları tarımsal ürün bedelinden kesilmek suretiyle de ödenebilmektedir. (Bkz. Tarım Tevkifatına (Kesintisine) İstinaden Bağ-Kur Sigortalılığı)
Öte yandan Bağ-Kur’da prim ödeme yükümlüsü sigortalının kendisi olduğundan, 60 günden fazla borcu olanlar sağlıktan yararlanma hakkını kaybetmektedir. Aynı şekilde emeklilik ve başka haklardan yararlanabilmeleri için bunların hiç prim borcunun olmaması gerekmektedir.(isvesosyalguvenlik.com)