7/5/1983 tarihinden beri yürürlükte bulunan 2821 sayılı Sendikalar Kanunu ile 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanununu yürürlükten kaldırarak bunların yerini alan 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu, 7/11/2012 tarihli ve 28460 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Söz konusu Kanun, Toplu İş İlişkileri Kanun Tasarısı olarak 31/1/2012 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulmuş, esas komisyon olarak Sağlık-Aile-Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu, tali komisyon olarak da Adalet Komisyonu ile Avrupa Birliği Uyum Komisyonu’ndaki görüşmeleri tamamlandıktan sonra Meclis Genel Kurulu gündemine alınmış, Genel Kurul’daki görüşmeleri sırasında ismi “Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu” olarak değiştirilerek 18/10/2012 tarihinde kabul edilmiş, ardından onaylanmak üzere Cumhurbaşkanı’na gönderilmişti.

Öte yandan, yaklaşık 350 bin işçiyi ilgilendiren toplu iş sözleşmesi görüşmeleri için bu Kanunun çıkmasının beklendiği daha önce belirtilmişti (4/10/2012 tarihli haber). Kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte bekleyen toplu iş sözleşmeleri de artık kısa süre içerisinde yapılabilecek.

Geçiş sürecini düzenleyen geçici maddeler uyarınca;

• Yeni Kanunun uygulanmasına ilişkin düzenlemeler, 7/11/2012 tarihinden itibaren bir yıl içinde yürürlüğe konulacak. Bu düzenlemeler yürürlüğe girinceye kadar, mülga (yürürlükten kaldırılan) 2821 sayılı Sendikalar Kanunu ile 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanununa dayanılarak yürürlüğe konulan düzenlemelerin bu yeni Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilecek.

• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, sendika üyeliğin kazanılması ile üyeliğin sona ermesine ilişkin usul ve esasları düzenleyen yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren altı ay içinde kayıtlarında yer alan üye listelerini işçi sendikalarına gönderecek. Sendikalar, varsa itirazlarını bir ay içinde Bakanlığa bildirecek. Bakanlık, itirazları en geç bir ay içinde karara bağlayacak.

• Sendika ve konfederasyonlar bu yeni Kanun gereği yapmak zorunda oldukları tüzük değişikliklerini 7/11/2012 tarihinden itibaren bir yıl içinde yönetim kurulu kararıyla gerçekleştirecekler. Tüzük değişiklikleri, yapılacak ilk genel kurulun onayına sunulacak. Ancak, sendikalar faaliyet göstereceği işkolunu, Kanunun 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen işkollarıyla ilgili yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren bir ay içerisinde yönetim kurulu kararıyla belirleyecekler.

• 7/11/2012 tarihinde sendika yöneticisi olduğu için iş sözleşmesini feshetmiş olan yöneticiler hakkında, Kanunun “İşçi kuruluşu yöneticiliğinin güvencesi” başlıklı 23 üncü maddesinin ikinci ve üçüncü fıkra hükümleri uygulanacak. Ancak 23 üncü maddenin ikinci fıkrasındaki nedenlerden biri ile görevi sona eren yöneticiler, bu tarihten itibaren bir ay içerisinde işverene başvurmak kaydıyla emsal ücret üzerinden kıdem tazminatına hak kazanacaklar.

• Kanunun 17 nci maddesinin beşinci fıkrasında belirtilen sendika üyeliğinin kazanılması ve 19 uncu maddesinin ikinci ve dördüncü fıkralarında belirtilen sendika üyeliğinden çekilme işlemlerinin e-Devlet kapısı üzerinden yapılması; 7/11/2012 tarihinden itibaren birinci yılın sonuna kadar, mülga (yürürlükten kaldırılan) 2821 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin üçüncü ve beşinci fıkraları ile 25 inci maddesinin ikinci fıkrası hükümlerine göre yapılacak.

• Kanunun “Yetki” başlıklı 41 inci maddesinin birinci ve beşinci fıkraları ile “Yetki itirazı” başlıklı 43 üncü maddesinin ikinci ve dördüncü fıkralarında yer alan kurulu bulunduğu işkolunda en az yüzde üç üye şartı;

– Ekonomik ve Sosyal Konseye üye konfederasyonlara bağlı işçi sendikaları için Ocak 2013 istatistiğinin yayımı tarihinden 1/7/2016 tarihine kadar yüzde bir, 1/7/2018 tarihine kadar ise yüzde iki olarak uygulanacak.

– En son yayımlanan 2009 istatistiği sonrasında, 15/9/2012 tarihine kadar kurulmuş ve Ekonomik ve Sosyal Konseye üye konfederasyonlara üye olmuş işçi sendikalarının 7/11/2012 tarihinden Ocak 2013 istatistiklerinin yayımlandığı tarihe kadar yapacakları yetki tespit talepleri, “Yetki” başlıklı 41 inci maddenin birinci fıkrasında yer alan işyeri veya işletme çoğunluğu şartlarına göre Bakanlıkça sonuçlandırılacak.

– Ocak 2013 istatistiklerinin yayımlandığı tarihe kadar, Bakanlığa yapılmış olan yetki tespit başvuruları ile taraf oldukları 7/11/2012 tarihinden önce imzalanmış toplu iş sözleşmesi Ocak 2013 istatistiklerinin yayımı tarihinden sonra sona erecek olan sendikaların, bir sonraki toplu iş sözleşmesiyle sınırlı olmak üzere yapacakları yetki tespit başvuruları mülga (yürürlükten kaldırılan) 2822 sayılı Kanunun 12 nci maddesine göre Bakanlıkça yayımlanmış Temmuz 2009 istatistiklerine ve mülga 2822 sayılı Kanunda belirtilen hükümlere göre sonuçlandırılacak.

– 7/11/2012 tarihinden önce başlamış toplu iş sözleşmesi görüşmeleri ve toplu iş uyuşmazlıkları mülga (yürürlükten kaldırılan) 2822 sayılı Kanun ve bu Kanuna dayalı tüzük ve yönetmeliklere göre sonuçlandırılacak. (isvesosyalguvenlik.com)