Sosyal Güvenlik Kurumu, sigortalılar adına Kuruma bildirilen prime esas kazanç üzerinden prim almakta olup, 5510 sayılı Kanunun “Prime esas kazançlar” başlıklı 80 inci maddesinde; 4/1-b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalı olanların prime esas kazançlarının prime esas kazanç alt sınırı (brüt asgari ücret) ile üst sınırı (alt sınırın altıbuçuk katı) arasında olmak şartıyla kendileri tarafından belirleneceği;

Ancak sigortalı aynı zamanda işveren ise aylık prime esas kazancının çalıştırdığı sigortalıların prime esas günlük kazancının en yükseğinin otuz katından az olamayacağı, aylık prime esas kazancı çalıştırdığı sigortalının otuz günlük prime esas kazancından düşük olduğu tespit edilen sigortalıların aylık prime esas kazançlarının, tespit edilen kazanç düzeyine çıkartılarak yani çalıştırdığı sigortalı adına bildirdiği prime esas kazanca eşitlenerek, aradaki farka ait primin gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmak suretiyle tahsil edileceği belirtilmiştir.

İşveren Uygulama Tebliğinin “3.3- Prime Esas Kazançlar” başlıklı maddesinin üçüncü fıkrasının son cümlesi ise 28 Kasım 2013 tarihli Tebliğ ile “Ancak tüzel kişiliği haiz kuruluşların ortakları hakkında bu fıkra hükmü 1/10/2008 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere uygulanmaz.” şeklinde değiştirildiğinden, bu şart tüzel kişiliğe sahip şirket ortakları hakkında uygulanmamaktadır.

Aslında bu zorunluluk 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren geçerli olduğu halde, Sosyal Güvenlik Kurumu şimdiye kadar bu konunun pek üzerine gitmemişti. Kurum bu konuda kontrol yapacak bilgisayar programını tamamlayarak işletime açtı ve 2014 Ağustos ayından itibaren sistem üzerinden gerekli sorgulama ve kontroller yapılmaya başlandı. Söz konusu bilgisayar programı tarafından, 4/1-b kapsamındaki sigortalıların 2014/Ağustos ayına ait prime esas günlük kazançları ile yanlarında çalıştırdıkları sigortalıların prime esas günlük kazançları karşılaştırılarak, yanlarında çalıştırdıkları sigortalılardan daha düşük tutarda beyanda bulunanların kazançları, program tarafından otomatik olarak çalışanlarının kazanç seviyesine yükseltildi. Kurumca bu şekilde res’en yükseltilen günlük kazanç tutarları, ilgili olduğu aydan başlanılarak dikkate alınacak ve bu beyan değiştirilmediği sürece sonraki aylar için de geçerli sayılacak. 4/1-b sigortalısı sonradan beyanda bulunup prime esas kazancını değiştirse bile, sistem yine her ay bu kontrolü otomatik yapmaya devam edecek ve prime esas kazancı düşük olan Bağ-Kur’lunun kazancını hizmet akdiyle çalıştırdığı kişilerden prime esas kazancı en yüksek olanın seviyesine çıkaracak. Bu kontrol işlemine takılmamak için yanında çalıştırdığı sigortalının kazancını düşüren Bağ-Kur’lular için de bu çözüm olmayacak, çünkü çalışanın prime esas kazancı düşürülmüş olsa bile sistem yükseltmiş olduğu prime esas kazancı çalışanın prime esas kazancının seviyesine düşürmeyecek.

Yukarıdaki şekilde prime esas kazancı yükseltilen Bağ-Kur sigortalıları için aradaki farka ait sigorta primi ise tahakkuk ettirilerek Kurum tarafından ilgili Bağ-Kur sigortalısından gecikme zammı ve cezasıyla birlikte tahsil edilecek.

Not: Çalışanından düşük ücret bildirmeme zorunluluğu kaldırılmıştır. (Bkz.6645 Sayılı Kanunun Bağkur’lularla İlgili Düzenlemeleri)