Gerek 4857 sayılı İş Kanunundan doğan hizmet akdi, yıllık izin, ücret, fazla mesai, tazminat gibi işçilik alacak ve haklarıyla ilgili olarak; gerekse Sosyal Güvenlik Kurumu işlem ve uygulamalarıyla ilgili olarak açılacak davaların yetkili iş mahkemesinde açılması gerekmektedir.

Ancak İş Mahkemesinde dava açmadan önce de idari başvuru yollarının tüketilmiş olması gerekmektedir. Yani duruma göre Çalışma ve İş Kurumu Müdürlüğü, Sosyal Güvenlik Kurumu İl / Merkez Müdürlüğü, İş Teftiş Grup Başkanlığı veya ALO 170’e şikayet başvurusunda bulunulmuş ve başvurunun sonuçlanmış olması gerekmektedir. (Bkz. Çalışanlar İhbar ve Şikayet Başvurularını Nereye Yapmalı).

Dava açılacak olması halinde ise yetkili iş mahkemesi ise İş Mahkemeleri Kanununun 5 inci maddesinde belirtilmiş olup, bu konuda iki seçenek bulunmaktadır.

1- Dava, hakkında dava açılan kişinin (örneğin işverenin) Türk Medeni Kanunu gereğince ikametgâhı sayılan yerdeki mahkemede açılabilir. Türk Medeni Kanunu’nun 19 uncu maddesi uyarınca, gerçek kişi yönünden yerleşim yeri, sürekli kalma niyetiyle oturulan yerdir. Gerçek kişi (şahıs) işverenin başka bir yerde yerleşmek niyetiyle oturduğu kanıtlanmadığı takdirde, kural olarak nüfusta kayıtlı olduğu yerin ikametgâh olarak kabulü gerekir. Aynı Kanunun 49 uncu maddesi gereğince, tüzel kişinin (örneğin şirketin) yerleşim yeri ise kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça, işlerinin yönetildiği yerdir (Yargıtay 9. H.D. 23.06.2008 gün ve 2008/17468 Esas, 2008/17262 Karar sayılı ilamı).

2- İşçinin çalıştığı işyerinin bulunduğu yerdeki mahkemede dava açılabilir.

Dolayısıyla çalışanın kendi ikamet ettiği yer farklı bir yer ise davayı orada açamaz. Eğer açarsa mahkeme yetkisizlik kararı verebileceği gibi karşı tarafta itirazda bulunabilir.

Öte yandan iş mahkemesi olmayan yerlerde dava iş davalarına bakmakla görevli asliye hukuk mahkemesinde açılmalıdır (isvesosyalguvenlik.com)