Çalışanlar İhbar ve Şikayet Başvurularını Nereye Yapmalı
Hizmet akdiyle yani 4857 sayılı İş Kanununa tabi işçi olarak çalışanların ihbar ve şikayet başvurusu yapacakları yerler, ihbar ve şikayetin konusuna göre değişmektedir. İhbar ve şikayetin konusuna göre başvuru yapılması gereken yerler aşağıda belirtilmiştir.
Not: 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren bazı işçi – işveren uyuşmazlıklarında dava açmadan önce arabulucuya başvuru zorunluluğu getirilmiş olup, işten ayrılanlar için İŞKUR’a şikayet yolu kapanmış olup, yeni düzenleme doğrultusunda çalışanların ihbar ve şikayetlerinde izleyecekleri yol Yeni Düzenlemeye Göre Çalışanlar İçin Başvuru Yolları başlıklı yazıda belirtilmiştir.
Alo 170-Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi:
Öncelikle, çalışma hayatı ve sosyal güvenlik hakkında her türlü;
• Soru,
• Öneri,
• Eleştiri,
• İhbar,
• Şikâyet,
• Başvuru ve talepler,
telefonla ALO 170’e iletilebilir.
Söz konusu iletişim merkezi, mesai saatleriyle sınırlı olmaksızın 7 gün 24 saat aranabilir.
İletişim merkezi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Sosyal Güvenlik Kurumu ve Türkiye İş Kurumu tarafından sunulan tüm hizmetlerle ilgili olarak bilgilendirme yapmakta ve çözüm üretmektedir.
İletişim Merkezine gelen tüm çağrılara uzmanlar doğrudan cevap vermekte, ilk görüşmede sonuçlandırılamayan talepler, telefonda gerekli bilgiler alındıktan sonra ilgili birime gönderilmekte, ilgili birim (Bakanlık, Sosyal Güvenlik Kurumu veya Türkiye İş Kurumunun ilgili birimi), talep sahibiyle daha sonra irtibata geçerek talebi sonuçlandırmaktadır.
Söz konusu telefon hattını kullanmak yerine, eğer ilgili birime doğrudan başvurmak isteniyorsa, bu durumda ihbar ve şikayetin konusuna göre başvuruda bulunulması gereken birim aşağıda belirtilmiştir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının İlgili Birimine Yapılması Gereken Başvurular:
4857 sayılı İş Kanunu kapsamına giren; hizmet akdinin feshi, işten çıkarılma, ücret – prim – ikramiye – fazla mesai alacakları, kıdem ve ihbar tazminatı alacakları, mobbing (psikolojik baskı ve yıldırma) gibi konularda daha önce ihbar ve şikayet başvurularının bir kısmı Bakanlığın Bölge Müdürlüklerine (eski adıyla Bölge Çalışma Müdürlüklerine) bir kısmı ise İş Teftiş Grup Başkanlıklarına yapılıyordu. Ancak, 665 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname ile Bakanlığın Bölge Müdürlükleri kapatılmış, İş Kur İl Müdürlüklerinin ismi Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü olarak değiştirilmiş, Bakanlık bölge müdürlükleri tarafından yürütülen iş ve işlemler Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine devredilmiştir. Bu nedenle, daha önce Bakanlık bölge müdürlüklerine yapılan başvuruların, Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine yapılması gerekmektedir.
İş Teftiş Grup Başkanlıklarına Yapılması Gereken Başvurular:
İş sözleşmesi devam eden yani işyerinden ayrılmamış olup halen çalışmaya devam edenlerin ise ücret – prim – ikramiye – fazla mesai alacakları, mobbing (psikolojik baskı ve yıldırma) gibi konulardaki başvurularını Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine değil, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu’nun ilgili Grup Başkanlığına yapmaları gerekmektedir. Ayrıca, toplu işten çıkarılma, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda da başvuruların ilgili İş Teftiş Grup Başkanlığına yapılması gerekmektedir.
Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine Yapılması Gereken Başvurular:
Hizmet akdi sona ermiş yani işten çıkmış veya çıkarılmış olanların; hizmet akdinin feshi, işten çıkarılma, ücret – prim – ikramiye – fazla mesai alacağı, kıdem ve ihbar tazminatı alacağı gibi konulardaki ihbar ve şikayet başvurularını işyerlerinin bağlı bulunduğu yerdeki Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine veya bu müdürlüklere bağlı hizmet merkezlerine yapmaları gerekmektedir.
İşsizlik Ödeneği – İş Kur Uygulamalarıyla İlgili Başvurular:
İşsizlik sigortasından alınan işsizlik ödeneği ve Türkiye İş Kurumunun hizmet alanına giren diğer konularla ilgili başvuruların da Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine veya bu müdürlüklere bağlı hizmet merkezlerine yapılması gerekmektedir.
Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) Yapılması Gereken Başvurular:
Sigortasız çalıştırılma, gerçek ücret yerine düşük ücretten sigortalı bildirilme, iş kazası ve meslek hastalığı gibi konulardaki başvuruların, işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü veya Merkez Müdürlüğüne yapılması gerekmektedir.
Ayrıca; Kurumun web sitesinde (www.sgk.gov.tr) her sayfanın alt kısmında yer alan Bize Ulaşın (http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/tr/e_sgk/diger_uygulamalar/bize_ulasin/) linkinden kolayca ulaşılabilecek sayfadaki Dilek – Öneri – Şikayet Formu doldurularak da ihbar – şikayet başvurusu gerçekleştirilebilir.
Konulara Göre İhbar ve Şikayet Başvurularının Yapılacağı Yerler:
• İşten ayrılmış kişiler için; hizmet akdinin feshi, işten çıkarılma, ücret – prim – ikramiye – fazla mesai alacağı, kıdem ve ihbar tazminatı alacağı gibi konulardaki ihbar ve şikayet başvurularının işyerlerinin bağlı bulunduğu yerdeki Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine veya bu müdürlüklere bağlı hizmet merkezlerine,
• İş sözleşmesi devam eden yani işten ayrılmamış olan kişiler için ise ücret – prim – ikramiye – fazla mesai alacakları, mobbing (psikolojik baskı ve yıldırma) gibi konulardaki başvuruları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Grup Başkanlığına,
• Toplu işten çıkarılma, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konulardaki başvuruların da İş Teftiş Grup Başkanlığına,
• İşsizlik ödeneği ve Türkiye İş Kurumunun hizmet alanına giren diğer konularla ilgili başvuruların Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine veya bu müdürlüklere bağlı hizmet merkezlerine,
• Sigortasız çalıştırılma, gerçek ücret yerine düşük ücretten sigortalı bildirilme, iş kazası ve meslek hastalığı gibi konulardaki başvuruların, işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü veya Merkez Müdürlüğüne,
yapılması gerekmektedir.
Eğer bağkur ile ilgili sorularınız mevcut ise yine sitemiz aracılığı ile bunlara doğru cevaplar bulabilirsiniz.
Ortak Konular:
• 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun ile Başbakanlığın 1993/2 ve 2004/12 sayılı Genelgeleri uyarınca; ad-soyad, adres bilgileri bulunmayan, imzasız, belli bir konuyu ihtiva etmeyen, yargı mercilerinin görevine giren konularla ilgili olan dilekçeler dikkate alınmaz. Ancak, bu unsurları ihtiva etmemekle birlikte, dilekçede belirtilen konuyla veya konularla ilgili inandırıcı mahiyette bilgi, belge veya deliller dilekçeye eklenmişse ya da iddialar somut – inandırıcı nitelikte bilgi, bulgu ya da olaylara dayandırılmışsa bu hususlar ihbar kabul edilerek idarece işlem yapılabilir, yani dilekçe işleme alınabilir.
• Aynı şekilde, ihbar veya şikayet sahibi, başvurunun kendisi tarafından yapıldığının bilinmesi, duyulması halinde kendisine zarar gelebileceğinden endişe ediyorsa, bu durumda da dilekçede kimlik bilgilerini gizleyebilir. Ancak bu durumda, yukarıda belirtildiği gibi dilekçenin işleme alınabilmesi için inandırıcı bilgi, belge, bulgu içermesi gerekir.
• Dilekçelerde, ne istenildiğinin tam olarak belirtilmesi, işyerinin/işverenin adının/unvanının ve adresinin tam olarak yer alması gerekir. Aksi takdirde, eksiklik nedeniyle tamamlanmak üzere dilekçe sahibine iade edilebilir.
• Dilekçenin intikal ettiği birimde; işlemleri yürütecek, gerekli inceleme ve soruşturmaları yapacak kişinin, dilekçe sahibine rahat ve kolay ulaşabilmesi için dilekçe sahibinin ad – soyad, adres bilgileri yanında T. C. Kimlik Numarası ve telefon numarası bilgilerini de dilekçede yer alması faydalı olur.
• Dilekçeye ihbar ve şikayetle ilgili belgelerin ve delillerin eklenmesi gerekir. Ancak, daha sonra ilgili birimler tarafından, dilekçe sahibiyle irtibata geçilebileceğinden, dilekçeye belge ve delillerin fotokopisi eklenip, daha sonra asılları ibraz edilebilir. Ancak her iki durumda da belge ve delillerin birer kopyasının dilekçe sahibi tarafından muhafaza edilmesi yerinde olur.
• Başvurularda ileri sürülen iddiaların belgelendirilmesi çok önemlidir. Örneğin, sigortasız çalıştırıldığı veya ücreti ödenmediği için şikayette bulunan kişinin iddia ettiği çalışmasını belgelemesi, düşük ücretten sigortalı gösterilen veya ücretini eksik alan kişinin gerçek ücretini belgelemesi gibi.
Dilekçeyle İlgili Şekil Şartları:
• Dilekçenin; beyaz A4 kağıda (fotokopi – dosya kağıdı) Türkçe olarak yazılması gerekir. Dilekçe eğer bilgisayar veya daktilo ile yazılmış ise siyah renkli olarak, eğer bu imkan olmadığından elle yazılmışsa, siyah veya mavi tükenmez ya da dolmakalemle ve okunaklı olarak yazılması gerekir.
• Sayfanın en üst kısmına ortalanarak, dilekçe hangi birime hitaben yazılıyorsa o birim adı, altına iddia ve talep yani dilekçenin içeriği yazılır. Dilekçe, “Arz ederim” ibaresi kullanılarak bitirilir. Yazının altına sağ tarafa, ad – soyad yazılır ve imza atılır, sol tarafa ise T.C. Kimlik No, adres, telefon bilgileri, dilekçe ekinde belgeler varsa numaralandırılarak eklerin isimleri yazılır.
• Yukarıda belirtilen şekil şartlarına uyduktan ve okunaklı yazıldıktan sonra, dilekçenin avukat veya arzuhalciye yazdırılması şart olmayıp, herhangi bir şekilde bilgisayarda yazılabileceği gibi, elle de yazılabilir.
Dilekçenin İlgili Birime Verilmesi veya Gönderilmesi:
• Dilekçe, ilgili birimin evrak servisine elden verilebileceği gibi posta yoluyla da gönderilebilir. Eğer posta yoluyla gönderilecekse, mutlaka resmi posta yani PTT vasıtasıyla gönderilmelidir. Kargo veya kurye ile gönderilen dilekçeler işleme alınmayabilir. Ayrıca dilekçe ve varsa eklerinin kaybolma ihtimaline karşı, gönderme işlemi adi posta yerine taahhütlü posta veya aps yoluyla gönderilmeli, zarfın üzerine dilekçenin intikal edeceği birimin adresi açık ve ayrıntılı bir şekilde yazılmalı, aynı şekilde dilekçe sahibinin adresi de açık ve ayrıntılı bir şekilde gönderen kısmında yer almalıdır.
• Posta zarflarında, sol üst kısımda gönderenin adı ve adresi, ortadan aşağı sağ kısımda ise alıcının adı ve adresi yer alır.
İdari Yollardan Hakkını Elde Edemeyenler Ne Yapmalı ?
Yukarıda belirtildiği şekilde ilgili birime şikayette bulunup da sonuç alamayan, yani hakkını elde edemeyenler için her şey bitmiş değildir. Özellikle sigortasız çalışmalarını, ücret veya tazminat gibi alacaklarını belgeleyemedikleri için, yaptıkları şikayetten herhangi bir sonuç alamayanlar veya haklarını tam olarak alamayanlar, İş Mahkemesine dava açabilirler. Çünkü, belgeleyemeseler de eğer iddialarıyla ilgili başka delil veya şahitleri varsa, mahkeme soncunda haklarını elde etme şansları olabilir. Ancak, sigortasız çalıştırılan yani çalıştığı işyerinden bir gün dahi sigortalı gösterilmemiş olanların, 5510 sayılı Kanunun 88 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca, hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl içerisinde İş Mahkemesine başvurmaları yani hizmet tespit davası açmaları gerekmektedir.
Örnek Dilekçeler:
Yukarıda belirtilen konularla ilgili örnek başvuru ve şikayet dilekçeleri Form ve Dilekçe bölümünde yer almaktadır.
Ayrıca güncel konulardan olan gss ile ilgili sorularınız için yine sitemizi kullanabilirsiniz.
Adres – Telefon Bilgileri:
İhbar ve şikayet başvurularının yapılacağı birimlere ait adres ve telefon bilgilerine;
– İş Teftiş Kurulu Grup Başkanlıkları ve Bağlı İller
– SGK Rehberlik ve Teftiş Grup Başkanlıkları ve Bağlı İller
– www.iskur.gov.tr
sayfalarından ulaşılabilir. (www.isvesosyalguvenlik.com)