Bilindiği üzere, 5510 sayılı Kanunun 85 inci maddesinde yer alan “Kamu idareleri, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ile bankalar tarafından ihale mevzuatına göre yaptırılan işlerden ve özel nitelikteki inşaat işlerinden dolayı bu işleri yapan işveren tarafından yeterli işçilik bildirilmiş olup olmadığı Kurumca araştırılır.” hükmü uyarınca;

İhale konusu işler ve özel bina inşaatları Sosyal Güvenlik Kurumu asgari işçilik uygulaması kapsamına girmekte, bu uygulama çerçevesinde Kurum ihale konusu iş ve özel bina inşaatı işi yapan işverenlerin, bu işlerle ilgili olarak işin yürütümü için yeterli işçilik bildirilip bildirmediği yönünde inceleme ve araştırma işlemleri yapmaktadır.

Kamu idareleri tarafından mal veya hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde uygulanacak ihale usulleri ise 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Uygulanacak ihale usulleri” başlıklı 18 inci maddesinde,

a) Açık ihale usulü,

b) Belli istekliler arasında ihale usulü,

c) Pazarlık usulü,

olarak sayılmıştır.

Ancak bu ihale usulleri arasında “Doğrudan temin usulü” de yer almaktayken, daha sonra kanun değişikliği ile madde metninden çıkarılmıştı. Dolayısıyla, bu değişiklikten sonra, doğrudan temin usulü ile yapılan mal veya hizmet alımları ve yapım işleriyle ilgili olarak ihale makamlarının, söz konusu işi üstlenenleri Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirme yükümlülüğünü, yüklenicinin hak ediş ödemesine esas muaccel borcunun bulunup bulunmadığı hususunu sorgulama yükümlülüğünü ve teminat iadesi sırasında Kurumdan alınmış ilişiksizlik belgesini isteme yükümlülüğünü de kaldırmıştı.

Doğrudan temin usulüyle yapılan işlerle ilgili olarak teminat iadesi sırasında, ihale makamlarının Kurumdan ilişiksizlik belgesi isteme yükümlülüğünün kalkmış olmasının, bu tür işlerin asgari işçilik uygulaması kapsamı dışında kalıp kalmadığı konusunda tereddüt yaşanması üzerine, Sosyal Güvenlik Kurumu Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü Ünitelere bir yazı yazarak konuya açıklık getirdi.

Söz konusu yazıda, 85 inci maddedeki ihale mevzuatı ifadesinin ihale usulleri kapsamına girmeyen işleri de kapsadığı, doğrudan temin usulüyle yaptırılan işlerin işçilik gerektiren bir iş olması, yani söz konusu işin ikmali için sigortalı çalıştırılmış olması halinde;

İhale makamı tarafından ilişiksizlik belgesi istenilmeden teminat iade edilmiş olsa dahi, 5510 sayılı Kanunun 85 inci maddesi gereğince asgari işçilik araştırma işlemi yapılarak fark işçilik çıkması halinde prim borcunun tahsili yoluna gidileceği, dolayısıyla diğer ihaleli işlerde olduğu gibi aynen asgari işçilik uygulaması kapsamında değerlendirileceği belirtildi.