Çocuk işçiliği tüm dünyada olduğu gibi Ülkemizde de en önemli sorunlardan biri olarak kabul edilmekle birlikte, genelde çocuk işçilerin durumu 23 Nisan başta olmak üzere sadece bazı günler de hatırlanmaktadır.

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), 2002 yılında aldığı kararla 12 Haziranı Dünya Çocuk İşçiliği İle Mücadele Günü olarak ilan ettiğinden, bu yıl da 12 Haziran’la birlikte çocuk işçiler de tekrar gündeme geldi. İlgili kurum ve kuruluşların yetkilileri konuya ilişkin açıklamalarda bulundu.

Örneğin;

Konuya ilişkin olarak bir mesaj yayımlayan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Ayşenur İslam; çocuk işçiliğin, gelişmiş ve gelişmekte olan birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de çocukların başarılı bir şekilde geleceğe hazırlanabilmesi açısından önemli bir engel olduğunu, çocukların her türlü tehlikeli işte çalıştırılmalarının; bedensel, zihinsel, ruhsal ve toplumsal gelişimlerini olumsuz etkilediğini, eğitim öğretim sisteminden uzaklaşmalarının ve küçük yaşta çalışma yaşamında bulunmalarının çocuk hakları açısından kabul edilemez bir durum olduğunu, belirtti.

HAK-İŞ Genel Başkanı Mahmut ARSLAN da 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliği ile Mücadele Günü dolayısıyla yaptığı açıklamada; çocuk işçiliği ile mücadele konusunda toplumun yeterli bilince ulaşması, çocuk işçiliğinin en kötü biçimlerinin sona erdirilmesi ve çocuklar için daha koruyucu ortamlar sağlanması için yapılacak çok iş bulunduğunu, HAK-İŞ olarak ILO’nun 182 sayılı sözleşmesinin gereğinin yerine getirilmesini ve çocukların her türlü istismarına son verilmesini istediklerini, belirtti.

Öte yandan Yönetmeliğe göre; 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış (ortaokulu bitirmiş) kişi çocuk işçi; 15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişi ise genç işçi sayılmaktadır.

Öte yandan İş Kanununun 71 inci maddesinde; 15 yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılmasının yasak olduğu, ancak 14 yaşını doldurmuş ve ilköğretimi tamamlamış olan çocukların, bedensel, zihinsel ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilecekleri belirtilmiş olduğundan, Kanun 14 yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılmasını yasaklamıştır. Bu nedenle de Yönetmelikteki çocuk işçi tanımında 14 yaş altına yer verilmemiştir. Dolaysıyla yasak olmasına rağmen, 14 yaşından küçük çalışanlar da çocuk işçi sayılmaktadır.

Kanunun 104 üncü maddesinde ise çalıştırma yaşı ve çocukları çalıştırma yasağı hükümlerine aykırı davrananlara 1.343 lira para cezası uygulanması öngörülmüştür (Bkz. İş Kanunu İdari Para Cezaları).

Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından 20 Şubat 2014 tarihinde yayımlanan Haber Bülteninde de;

– Uluslararası Çalışma Örgütü verilerine göre Dünyada 250 milyon çocuk işçi bulunduğu,

Ülkemizde ise;

– 2012 yılında 6-17 yaş arasındaki 15 milyon 247 bin çocuktan, 893 bininin ekonomik bir faaliyete çalıştığı, bu rakamın çocukların %5,9’una karşılık geldiği,

– Çalışan çocukların %32,7’sinin 6-14 yaş grubunda, %67,3’ü ise 15-17 yaş grubunda yer aldığı,

– Çalışan çocukların %49,8’i bir okula devam ederken, %50,2’sinin okula devam etmediği,

– Çalışan çocukların %44,7’sinin tarım sektöründe faaliyet gösterirken, %24,3’ünün sanayi ve %31’inin ise hizmet sektöründe çalışmakta olduğu,

– İşteki duruma göre; çalışan çocukların %52,6’sı ücretli veya yevmiyeli bir işte çalışırken, %46,2’sinin ücretsiz aile işçisi olarak faaliyet gösterdiği; ücretsiz aile işçisi olarak çalışan çocukların da ağırlıklı olarak tarım sektöründe yer aldığı, ev işi türü olarak ise ilk sırayı hane için alışveriş yapmanın aldığı,

bilgilerine yer verilmiştir.