Fazla Çalışma (Mesai) Nasıl İspatlanır ?

Fazla Çalışma (Mesai) Nasıl İspatlanır ?
7 Aralık 2015 20:57

4857 sayılı İş Kanunu uyarınca haftalık normal çalışma süresi 45 saat olup, 45 saati geçen çalışmalar fazla çalışma (mesai) sayılmaktadır. Fazla çalışma konusunda çalışanların en çok karşılaştığı sorun ise fazla çalışmayı ispatlama konusunda ortaya çıkmaktadır.

Özellikle fazla mesai ücretlerin işveren tarafından ödenmeyen veya eksik ödenen kişilerin şikayet yoluna başvurmaları veya iş mahkemesinde dava açmaları halinde öncelikle fazla çalışma yaptıklarını ispatlamaları gerekmektedir. Eğer fazla çalışmaya ilişkin ücretler bankaya yatmış veya makbuz karşılığı elden ödenmiş, sadece Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmemişse bunun ispatı kolay olmakta, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılan inceleme sonucunda işlem tamamlanmaktadır. Ancak fazla çalışma ücreti hiç ödenmeyen veya eksik ödenen, elinde fazla çalışmayla ilgili ispatlayıcı hiçbir belge bulunmayan kişilerin işi daha da zorlaşmaktadır. Bu durumda olanların şikayet yoluna başvurmaları da genel olarak sonuç vermemekte (Bkz. Çalışanlar İhbar ve Şikayet Başvurularını Nereye Yapmalı), bunlar iş mahkemesinde dava açmak zorunda kalmaktadır. Mahkeme aşamasında da fazla çalışmayı ispatlama yükümlülüğü ortaya çıkmaktadır.

Eğer işyerinde 10’dan az çalışan varsa ve işveren işçiye fazla çalışma ücretini ödemediği halde, ücret bordrosunda ödenmiş gibi göstermiş ve bordroyu işçiye de imzalatmışsa bu durumda çalışanın fazla mesai ücretini almadığını ispatlaması daha da zorlaşmaktadır. Çünkü burada işçinin fazla çalışma yaptığı ortadadır, işçinin ispatlaması gereken fazla çalışma değil, fazla çalışma ücretinin ödenmemiş olmasıdır. 10 ve üzeri işçi çalıştıran işyerlerine ise çalışanlara yapılan bütün ödemelerin banka aracılığıyla yapılması gerektiğinden işverenin böyle bir yola başvurması mümkün değildir. Benzer şekilde ücret bordrosunun fazla çalışma hanesine 0 (sıfır) yazılmış, yani bordroda işçinin fazla çalışmasının olmadığı belirtilmiş ve işçi ihtirazi kayıt koymadan ücret bordrosunu imzalamışsa, bu durumda işçi mahkeme işçinin fazla çalışma yaptığı iddiasını reddedebilmektedir.

Burada belirtilenlerden de anlaşılacağı üzere işçinin imzasını taşıyan ücret bordroları delil niteliğinde olup, büyük önem taşımaktadır. Eğer bordrolar gerçeği yansıtmıyorsa, özellikle bordroyu işçi kendi imzalamamışsa, bu durumda mahkemede bordroların sahte olduğunu, imzanın kendisine ait olmadığını ileri sürebilir.

Fazla çalışma konusunda temyiz nedeniyle Yargıtay’a intikal etmiş çok sayıda dava mevcut olup, Yargıtay bazı kararlarında fazla çalışmanın nasıl ispat edileceğini belirtmiştir.

Yargıtay kararlarına göre fazla çalışmanın ispatı konusunda (Karar Tarihi: 19.02.2015, Esas No. 2013/32844, Karar No. 2015/5571); işyeri kayıtlarının, işyerine giriş – çıkışı gösteren belgelerin, işyeri iç yazışmalarının belge niteliğinde olduğu, fazla çalışmanın bu tür yazılı belgelerle kanıtlanamaması halinde ise tanık beyanları ile sonuca gidilebileceği, ayrıca işçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığının araştırılması gerektiği belirtilmiştir.

Sonuç olarak fazla çalışma yaptığını iddia eden işçinin bunu öncelikle yazılı belgelerle ispatlaması gerekir. Eğer bu mümkün değilse bu durumda şahit göstererek fazla çalışmayı ispat yoluna gidebilir. Ancak şahitlerle fazla çalışmayı ispatlama şikayet aşamasında değil, mahkeme aşamasında mümkündür. Bu konuda da Yargıtay kararlarında, işverenle husumeti olan veya işyerindeki çalışma düzenini bilmeyen ya da bilmesi mümkün olmayan kişilerin şahitliklerinin kabul edilemeyeceği belirtilmiştir.

Fazla çalışma konusunda ayrıntılı bilgiye Çalışma Süreleri – Şekilleri – Günlük ve Haftalık Çalışma Süreleri – Fazla Çalışma başlıklı yazıdan ulaşabilirsiniz. Ayrıca Soru – Cevap bölümünde de fazla çalışmayla ilgili olarak cevaplanmış çok sayıda soru bulunmaktadır. (isvesosyalguvenlik.com)

YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.