Hafta Tatili Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Hafta Tatili Hakkında Bilinmesi Gerekenler
29 Kasım 2015 13:08

İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinde, iş günlerinde çalışmış ve 45 saatlik haftalık çalışma süresini doldurmuş olan işçiye, yedi günlük bir zaman dilimi içerisinde en az 24 saatlik ve kesintisiz hafta tatili izni verilmesi gerekir.

Ayrıca hafta tatilinde işçi işyerinde çalışmamış olsa bile o günün ücreti işçiye tam olarak ödenir, yani ücretten herhangi bir kesinti yapılamaz.

Hafta tatiline hak kazanma açısından 45 saatlik çalışma süresinin hesabında;

– İşçi işyerinde çalışmadığı halde kanunen çalışma süresinden sayılan zamanlar (Bkz. Çalışılmadığı Halde Günlük Çalışma Süresinden Sayılan Haller),

– Günlük ücret ödensin veya ödenmesin kanundan veya işçi – işveren arasında yapılan sözleşmeden veya toplu sözleşmeden doğan tatil günleri,

– Ek 2 nci madde kapsamında evlilik, ölüm, doğum nedeniyle verilen mazeret izinleri,

– Bir haftalık süre içerisinde kalmak şartıyla işveren tarafından verilen diğer izinler ve raporlu (istirahatli) süreler,

– Zorlayıcı veya ekonomik bir sebep olmadığı halde işyerindeki çalışmanın haftanın bir veya birkaç gününde işveren tarafından durdurulması nedeniyle çalışılmayan günler,

çalışılmış gibi dikkate alınır.

Dolaysıyla hafta içinde raporlu olan işçi hafta tatili hakkını kaybetmez.

Hafta tatili işyerlerinde genelde Pazar günü kullandırılır. Pazar günü açık olan işyerlerinde bu izin haftanın diğer günlerinden birinde kullandırılır.

Hafta tatilinin kesintisiz en az 24 saat olarak kullandırılması gerekir, hafta tatili bölünemez. Bölünmüş veya 24 saatten az kullandırılmışsa hafta tatili hiç kullandırılmamış sayılır.

Eğer işçi hafta tatili kullanmamış, örneğin Pazar günü de çalışmışsa o günün ücretinin iki kat (iki günlük yevmiye tutarında ödenmesi), ayrıca işçi bu çalışmayla haftalık 45 saatlik çalışma süresini aşmış olacağından yüzde 50 fazla mesai ödenmesi, dolayısıyla toplamda işçiye ikibuçuk günlük yevmiye ödenmesi gerekir.

Ayrıca işyerinde yüzde usulü uygulanıyorsa, hafta tatili yapan işçiye o günün ücreti de işveren tarafından ödenir. (isvesosyalguvenlik.com)

YORUMLAR

  1. Güner dedi ki:

    Bn cumartesi günü dahil 3 günlük rapor aldım ve bnm hafta tatilim cuma günü olmasına rağmen hafta tatilim verilmedi bu konuda bni aydınlatırmısınız

    1. Admin dedi ki:

      O zaman Pazar günü verilmesi gerekir, çünkü 3 günlük istirahat süresi çalışılmış gibi değerlendirilmelidir. (Bkz. Hafta İçerisinde Rapor veya İzin Alan İşçi Hafta Tatili Yapabilir mi ?)

  2. Cemile dedi ki:

    Merhaba
    Isyerim pazartesi izin kullandığımızda bu izni 2 gün sayiyor.
    Cumartesini de dahil ettiğini söylüyor.bu yasal mı?Sadece cuma izne çıkanlar için 2 gün kesmesi lazim değil mi?
    Ayrıca şuan kurban bayramı sonrası perşembe cumayı alanlara 4 gün izin yazdırıyor.
    Pazar günü şirket resmi olarak kapalı.cumartesi nöbet sistemiyle çalışıyoruz.
    Bu şekilde bir yasal hakkı var mi?
    Tesekkurler

    1. Admin dedi ki:

      Kanunda çalışan bir günlük izin kullandırılıp iki gün sayılacağı yönünde bir hüküm yok.

  3. Erol dedi ki:

    Modern sömürü sistemi başka bişey denmez buna

  4. Ayten dedi ki:

    Merhaba , çarşambadan cumaya kadar ücretsiz izin aldım iş yerimden ve bana sgk dan 5 günlük kesinti yapılacağını maaşımdan da 3 günlük kesinti yapılacağı söylenildi cuma gelmediğin zaman hafta sonu da gelmemiş sayılıyormuşsun böyle birşey var mı bilgilendirirmisiniz rica etsem ? İş yerimden cumartesi pazar çalışılmıyor

    1. Admin dedi ki:

      Cumartesi-Pazar Çalışmayan İşçi Kaç Gün Üzerinden SGK’ya Bildirilir ? başlıklı yazının 2. maddesinde bu konu açıklanmıştır.

  5. Ülkü canlı dedi ki:

    Hafta içi 5 günlük raporum var cumartesi raporun son günü pazar hafta tatilim olduğu için gitmedim pazartesi iş başı yaptim bı ayda iki defa tekrarlandı bu sağlık sorunlarimdan dolayı toplamda 8 günlük iki ayrı raporum var isyerim 10 gün kesmiş 8+2 hafta tatilini izin gösterip kesmiş böyle bı hakları varmi

  6. Hüseyin İncili dedi ki:

    4857 sayılı İş Kanunun lafzından hafta tatilinin 45 saatlik çalışma süresi dolduktan sonra kullanılacağı zorunlu gibi anlaşılıyor. Yani, önce hak et sonra kullan, durumu. Borçlar Kanunu bu konuda daha farklı bir ifade kullanıyor: ” İşveren, işçiye her hafta, kural olarak pazar günü veya durum ve koşullar buna imkân vermezse, bir tam çalışma günü tatil vermekle yükümlüdür.” İş kanununa tabi bir işçiye 45 saat dolmadan hafta tatili kullandırılamaz mı? Şöyle: Günlük çalışma 7,5 saat, haftalık çalışma günü 6. Pazartesi, salı, çarşamba çalışan işçiye, henüz 45 saati doldurmamışken, perşembe günü hafta tatili kullandırılıp, 7 günlük periyot ve 45 saatlik çalışma, cuma, cumartesi, pazar çalışarak tamamlattırılamaz mı? Avans yıllık izin mümkün görülüyor. Bu örnek de ona benziyor. Kanaatiniz nedir? Selamlar.

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      Çok önemli ve güzel bir konuya vurgu yapmışsınız. Öncelikle şunu belirtelim; Borçlar Kanununun çalışma hayatıyla ilgili maddeleri, 4857 sayılı İş Kanunu ile Deniz İş Kanunu ve Basın İş Kanununun kapsamı dışında kalan çalışanlar açısından hüküm ifade etmektedir. Bunun istisnası, 4857 sayılı İş Kanununda düzenlenmemiş konularla ilgili olarak Borçlar Kanununun İş Kanununa aykırılık teşkil etmeyen hükümleri dikkate alınmaktadır. Örneğin; işverenin işçiye avans vermesi gibi. Hafta tatili konusundaki düzenleme de İş Kanununda yapıldığı için, İş Kanununa tabi çalışanlar açısından Borçlar Kanununda yer alan hafta tatiliyle ilgili hükümler dikkate alınmaz.
      Hafta tatiliyle ilgili olarak 4857 sayılı İş Kanununun 46 ncı maddesiyle getirilen şartlar ise şunlardır;
      1- İşverenin işçiye ücretli hafta tatili (haftalık izin) verme mecburiyeti doğabilmesi için işçinin haftalık 45 saatlik çalışma süresini tamamlaması gerekir.
      2- İşçiye en az 24 saatlik hafta tatili kullandırılması gerekir.
      3- Hafta tatilinin 7 günlük zaman dilimi içerisinde kullandırılması gerekir.
      Bunun dışında işçiye hafta tatili şu gün kullandırılması gerekir diye bir hüküm konulmamış. 4857 sayılı İş Kanununda 1475 sayılı eski İş Kanunundan farklı olarak esneklik getirilmiş. Ayrıca Cumartesi – Pazar günleri İş Kanununa tabi çalışanlar için tatil günü de sayılmamış, yani İş Kanunu açısından Cumartesi-Pazar günlerinin diğer günlerden farkı yok.
      Dolayısıyla işyerinde yürütülen işin durumuna göre, işveren işçisine hafta tatilini Cumartesi – Pazar günleri dışında hafta içi başka bir gün de kullandırabilir, işçiye 7 günlük zaman dilimi içerisinde en az 24 saatlik ücretli hafta tatili vermiş olması bu zorunluluğun yerine getirilmiş olması için yeterlidir. Aksi şekilde düşüldüğünde, İş Kanununa göre günlük çalışma süresi 11 saatten fazla olamayacağından, işçi ancak Cuma günü 45 saatlik haftalık çalışma süresini tamamlar, 7 günlük zaman dilimi içerisinde de iznin kullandırılması zorunlu olduğu için işçiye Cumartesi veya Pazar günü iznin kullandırılması gerekir. Bu durumda da hafta sonu açık olan, çalışan işyerleri açısından sorun oluşturur.
      Hafta tatilinin amacı, işyerinde 5 gün veya 6 gün çalışmış olan işçinin en az bir gün (24 saat) dinlenmesini sağlamaktır. İşçiye her haftanın aynı günü izin kullandırıldığında, izin hafta içi herhangi bir gün kullandırılsa bile amaç gerçekleşmiş olacaktır.
      Burada tek önemli nokta şu; çalışanlar genelde haftalık izinlerini hafta sonu kullanmak istedikleri için, bu konuda işçi işe alınırken ona göre iş sözleşmesi yapılması, bu konuda işçi ile karşılıklı anlaşılmış olması gerekir.

      1. Hüseyin İncili dedi ki:

        Cevabınız için teşekkürler; ancak yazdıklarınız bilinenlerin tekrarı. Ben sorumda somutlaştırdığım örnek için cevap arıyorum. Yorumunuzdan, 45 saat dolmadan hafta tatili izni kullanılamaz, sonucu çıkıyor. Ben konunun uygulamada yer edinmiş bir olguya, avans yıllık izne, kıyas edilebileceğini düşünüyorum. 4857 sayılı yasanın yıllık izni düzenleyen 53. maddesi “İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir.” diyor. Maddenin lafzından, yıllık izine ancak EN AZ BİR YIL sürenin dolmasından sonra çıkılabileceği, anlaşılıyor. Oysa Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliğinin 10. maddesinde “Toplu izin dönemleri, bu dönemlerde henüz yıllık ücretli izin hakkını kazanmayan işçileri de kapsayacak şekilde belirlenebilir. ” diyerek bir yıllık şartı esnetmiş. Uygulamada, avans izin, toplu izne de özgülenmeden yaygın olarak kullanılıyor. Öğretiden itiraz sesi çıkmıyor. Yargıtay, işverenin, işçiden, hak ettiğinden fazla kullandığı iznin (kararda açıkça isimlendirilmese de pratik olarak peşin kullanılan izin) parasını isteyemeyeceğine hükmetmiş. Benim anladığım Yargıtay da avans izin uygulamasını kabul ediyor; ancak yıllık izin hak edilmeden sözleşmenin sona ermesi durumunda, işverenin kullandırdığı avans iznin parasını geri isteyemeyeceğini düşünüyor (Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’nin 14.10.2020 tarih ve E. 2016/26145 ve K. 2020/11957). Olayı hafta tatiline kıyas edersek, henüz hak edilmeden (45 saat çalışmadan) hafta tatili izni kullandırılabilir; önemli olan 7 günlük periyotta yekpare 24 saat ücreti izin kullandırılmasıdır; ancak sözleşme, hafta tatili hak edilmeden sonlanırsa, işveren, erken/peşin/avans kullandırdığı hafta tatilinin ücretini kesemez/geri isteyemez, diyemez miyiz? Selamlar.

        1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

          4857 sayılı İş Kanunun 46 ıncı maddesinde yer alan; “işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verilir.” şeklindeki hüküm içerisinde yer alan “tatil günü” ifadesinden Cumartesi veya Pazar gününü değil, işçinin hafta tatilini kullandığı günün anlaşılması gerektiği kanaatindeyiz. Çünkü İş Kanununda Cumartesi ve Pazar günlerinin tatil gününden sayılacağına dair bir hüküm yer almamaktadır.
          Ayrıca söz konusu 46 ncı maddenin gerekçesinde de; “Bu Kanunun 63 üncü maddesi ile iş sürelerinde sözleşmelerle esnekleşme yapılması yolu açıldığından, hafta tatilinin mutlaka 6 işgünü çalışılmış olmasına bağlı olmaksızın 7 günlük bir zaman dilimi içinde en az 24 saat dinlenme (hafta tatili) verilmesi esası kabul edilmiştir.” şeklinde açıklamaya yer verilmiştir.
          Sonuç olarak, sürpriz bir durum olmadığı sürece işçi işyerindeki çalışma şekline ve günlük çalışma süresine göre haftalık 45 saati dolduracak şekilde çalışıyorsa, o işçiye Pazartesi, Salı, Çarşamba, Perşembe veya Cuma günü de kesintisiz en az 24 saat süreli olmak üzere haftalık izin verilebilir. Her hafta aynı gün izin verildiği sürece, işçinin 7 günlük bir zaman dilimi içerisinde en az 24 saat dinlendirilmesi zorunluluğu da yerine getirilmiş olur. 45 saatlik çalışma süresinin hesabı da Pazartesi gününden başlayarak değil, işçinin hafta tatili kullandığı günden sonraki çalışma gününden başlayarak yapılır, böylece hiç bir sorun kalmaz.

          1. Hüseyin İncili dedi ki:

            Öncelikle ilginize teşekkür ederim. Neden olduğum zihinsel eksersizler, umarım sizin için de yararlı oluyordur. “Her hafta aynı gün izin verildiği sürece” hafta tatilinin pazar günü kullandırılmasının zorunlu olmadığı izahtan vareste. Ben ayrıksı, sizin ifadenizle “sürpriz bir durum”dan bahsediyorum. İşyerinde normal düzen klasik düzen: Haftanın 6 günü, günde 7,5 saat çalışılıyor, hafta tatili izni pazar günü kullanılıyor. İSTİSNAİ bir durum olarak haftanın birinde/bir kaçında hafta içinde bir gün çalışılmıyor (henüz 45 saat dolmadı) YERİNE pazar günü çalışılıyor. Yasanın lafzından hareketle akla gelen çözüm, çalışılmayan gün işçinin rızası ile ücretsiz izin uygulanır ya da o gün için diğer şartlar oluşmuşsa telafi çalışması yaptırılır; pazar çalışması da çalışılan hafta tatili olarak fazla mesai şartlarında ücretlendirilir. Ulaşmaya çalıştığım çözüm şekli ise, hafta içinde çalışılmayan gün AVANS/PEŞİN HAFTA TATİLİ sayılarak, pazar günü çalışması için ilave ücret ödenmemesi hali. Bu caiz midir, değil midir? Malumunuz, Yargıtay, 24 saat çalışılıp 24 saat dinlenme şeklindeki çalışma şartlarında 7 günlük periyotta 24 saatlik kesintisiz çalışma şartı sağlanmıştır, hafta tatili kullanılmıştır, sonucuna ulaşırken 45 saatin dolmasını bekleme şartını esnetiyor. Biz de bu şartı “avans hafta tatili” uygulaması ile esnetemeyiz mi? Sonuçta işçi 7 günlük periyotta kesintisiz 24 saat izin kullanmış oluyor.

          2. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

            İşçiye işverenin ücretli hafta tatili kullandırması için 45 saatlik çalışma süresinin tamamlanmış olması şart değil. İşveren 45 saatlik çalışma süresi dolmadan da işçiye ücretli hafta tatilini kullandırabilir. Buna engel bir durum yok tabii ki, 45 saatlik çalışma süresinin tamamlanması sadece işverenin ücretli hafta tatili verme mecburiyetinin doğması için gerekli bir şart, yoksa işverenin kendi takdiri ve isteğiyle işçiye ücretli hafta tatili kullandırması için 45 saatlik çalışma süresinin dolmuş olması gerekmez.
            Prof. DR. Hamdi MOLLAMAHMUTOĞLU İş Hukuku isimli kitabında konuya ilişkin olarak aynen aşağıdaki açıklama yer almaktadır;
            İş Kanunu, ücretli hafta tatilinin, haftanın hangi günü kullanılacağını öngörmüş değildir. Genel hükümlere bakıldığında (2429 sayılı K. md.3) ücretli hafta tatili de pazar günü olmalıdır. Fakat, bu İş Hukuku bakımından zorunlu değildir. Yargıtay’a göre de pazar gününün çalışılan günlere rastlaması, işçiye hafta tatili verilmediği anlamı taşımaz. Fakat Pazar günü faaliyetini tatil eden işyerlerinde işçiler de hafta tatillerini pazar günü kullanmış olurlar. Pazar günü tatil yapmayarak faaliyetini sürdüren işyerlerinde pazar günü çalıştırılan işçilerin ücretli hafta tatili, hafta içinde bir günde kullandırılır.

  7. kaplan dedi ki:

    Merhaba, çevremden bir işveren, kuruyemiş mağazasına aldığı elemanları 2 hafta boyunca izne çıkarmıyor. Bunu da işveren hakkı diye çalışanları kandırıyor. Bunu dile getiren çalışanlara ise kul hakkına giriyorsunuz diyor. Geçrekten de 2 hafta haftalık izin kullanmama durumu kanuınlarda var mı?

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      4857 sayılı İş Kanunun 46 ncı maddesi gereğince; işyerinde 45 saatlik çalışma süresini dolduran işçiye işveren bir haftalık süre bitmeden en az 24 saatlik ücretli hafta tatili (haftalık izin) vermek zorundadır. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 421 inci maddesine göre de işveren, işçiye her hafta, kural olarak pazar günü veya durum ve koşullar buna imkân vermezse, bir tam çalışma günü tatil vermekle yükümlüdür. İşverenin iki haftada bir izin verme hakkı veya yetkisi bulunmamaktadır. Adı üzerinde haftalık izin, bu iznin de bir haftalık süre (7 günlük zaman dilimi) bitmeden verilmesi gerekir. Belirttiğiniz işveren az da olsa kul hakkından anlıyorsa, kanunlarla çalışanlara tanınan hakların tamamı aynı zamanda kul hakkıdır, hak ettiği halde işçisine izin kullandırmadığı için de kul hakkı yemektedir. (Bkz. https://www.isvesosyalguvenlik.com/islama-gore-isci-ve-isverenin-hak-ve-yukumlulukleri/)

  8. zeynep dedi ki:

    merhaba yeni işe başladım şu anda deneme süresindeyim. iki hafta deneme süresinin olduğunu ve iki hafta izin kullanamayacağımı söylediler. dün ilk haftamı doldurdum bugün ikinci haftamdayım, izin kullanmam lazım mı

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      Kastettiğiniz ücretli haftalık izin (hafta tatili) ise deneme süresinde de haftalık 45 saati dolduran işçi bu hakka sahiptir, eğer haftalık 45 saati dolduruyorsanız işveren size haftalık izin vermek zorunda.