Hileli Boşanan Kadına Bağlanan Yetim Aylığının Kesilmesi Anayasaya Aykırı Değil-15.12.2011

Hileli Boşanan Kadına Bağlanan Yetim Aylığının Kesilmesi Anayasaya Aykırı Değil-15.12.2011
29 Mart 2013 20:48

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun “Ölüm aylığının hak sahiplerine paylaştırılması” başlığını taşıyan 34 üncü maddesi uyarınca; yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kız çocukları, eğer herhangi bir işte çalışmıyor, kendi çalışmalarından dolayı herhangi bir yerden gelir veya aylıkta almıyorsa,

Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurmaları halinde anne veya babasından ölüm (yetim) aylığı alabilmektedir. Bu imkan aslında, çalışmayan, herhangi bir gelir veya kazancı olmayan kadının kısmen de olsa mağduriyetini önlemek için sosyal devlet ilkesi çerçevesinde kadına yönelik pozitif ayrımcılık olarak getirilmiş bir imkan olup, erkekler için aynı durum söz konusu değildir. Çünkü ölen anne veya babası üzerinden ölüm (yetim) aylığı alan erkek çocukların aylığı; 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurunca kesilmektedir. Erkek çocuklar için tek istisnai durum, eğer bunlar çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirip malûl olmuşlarsa, yani özürlü veya sakatsalar yaşlarına bakılmaksızın ölüm (yetim) aylığı almaktadırlar.

Kız çocukları için iyi niyetli olarak getirilmiş olan bu uygulama zaman zaman bazı insanlar tarafından kötü niyetli olarak kullanılmakta, sırf ölen anne veya babası üzerinden ölüm aylığı alabilmek için evli olan kız çocukları işlerinden anlaşmalı olarak boşanmakta, ancak resmi olarak boşanmış gibi göründüğü halde kocasıyla birlikte yaşamaya ve ölen anne veya babasından kalan ölüm (yetim) aylığını almaya devam etmektedir. Bu durumu engellemek için, 5510 sayılı Kanunun 56 ncı maddesine “Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir. Bu kişilere ödenmiş olan tutarlar, 96 ncı madde hükümlerine göre geri alınır” hükmü konulmuştur. Bu hüküm uyarınca, eşiyle boşandığı halde fiilen birlikte yaşadığı tespit edilen kız çocuklarının anne veya babaları üzerinden aldıkları ölüm (yetim) aylıkları Kurum tarafından kesilmekte, hak etmediği halde ödenen aylıklar geriye dönük olarak Kanunun 96 ncı maddesi uyarınca kanunî faizi ile birlikte geri alınmakta, ayrıca ilgililer hakkında Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda bulunulmaktadır. Nitekim, hak etmediği halde hileli boşanma yoluna başvurarak ölen babası üzerinden ölüm aylığı alan kadının ve kocasının yargılanması neticesinde kendilerine mahkemece 4 yıl 2’şer ay hapis, 28’er bin TL de adli para cezası verilmiştir (27/04/2010 tarihli haber).

Bu konuda mahkemelerde açılmış bazı davalar nedeniyle, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 56. maddesinin “Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir. Bu kişilere ödenmiş olan tutarlar, 96 ncı madde hükümlerine göre geri alınır” şeklindeki son fıkrasının, Anayasa’nın 2., 5., 10., 11., 12., 17., 20., 35., 60. ve 138. maddelerine aykırılığı iddiasıyla Diyarbakır İkinci İş Mahkemesi, Zonguldak Birinci İş Mahkemesi ve Malatya İş Mahkemesi tarafından Anayasa Mahkemesi’ne açılan iptal davaları (17/09/2010 tarihli haber) oyçokluğuyla Mahkemece reddedilmiş, dolayısıyla söz konusu hüküm Anayasaya uygun bulunmuştur.

Mahkemenin 28/04/2011 tarihli ve E.: 2009/86, K.: 2011/70 sayılı Kararı, 15/12/2011 tarihli ve 28143 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.