İşçi ve İşverene İş Sözleşmesini Derhal Fesih Hakkı Veren Durumlar

İşçi ve İşverene İş Sözleşmesini Derhal Fesih Hakkı Veren Durumlar
5 Nisan 2013 16:33

Bildirim öneline yani ihbar süresine uymadan işçiye derhal fesih hakkı veren hal ve durumlar 4857 sayılı İş Kanununun “İşçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı” başlıklı 24 üncü maddesinde, işverene derhal fesih hakkı veren hal ve durumlar  ise “İşverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı” başlıklı 25 inci maddesinde belirtilmiş olup, söz konusu hal ve durumlar aşağıda yer almaktadır.

24. Madde: İşçiye İş Sözleşmesini Derhal Fesih Hakkı Veren Durumlar

Düzenleme 4857 sayılı İş Kanununun 24 üncü maddesinde yer almıştır. Buna göre süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilecektir. Maddede belirtilen haller şunlardır.

24/I- Sağlık Sebepleri

a- İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılmasının, işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olması.

b- İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren ya da başka bir işçinin bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulması.

24/II- Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzerleri

a- İşverenin iş sözleşmesinin yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek ya da gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltmış olması.

b- İşverenin işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söylemiş, davranışlarda bulunmuş veya işçiye cinsel tacizde bulunmuş olması.

c- İşverenin işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunmuş veya gözdağı vermiş, ya da işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirmiş, kışkırtmış, sürüklemiş, ya da işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlermiş veya işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnat veya ithamlarda bulunmuş olması.

d- İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğramış ve bu durumu işverene bildirmiş olmasına rağmen gerekli önlemlerin alınmamış olması,

e- İşveren tarafından işçinin ücretinin kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmemiş veya ödenmemiş olması,

f- Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkının zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücretin karşılanmamış olması, işverenin çalışma şartlarını uygulamaması.

24/III- Zorlayıcı sebepler

İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkmış olması.

25. Madde: İşverene İş Sözleşmesini Derhal Fesih Hakkı Veren Durumlar

Düzenleme 4857 sayılı İş Kanununun 25 inci maddesinde yer almıştır. Buna göre süresi belirli olsun veya olmasın işveren, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilecektir. Maddede belirtilen haller şunlardır.

25/I- Sağlık Sebepleri

a- İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından ya da içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa veya sakatlığa uğraması halinde, bu sebeple doğacak devamsızlığın ardı ardına üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla sürmesi. Bu maddede sayılan sebepler dışında işçinin hastalık, kaza, doğum ve gebelik gibi hallerinde işveren için iş sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkı; belirtilen hallerin işçinin işyerindeki çalışma süresine göre geçerli olan ihbar sürelerini altı hafta aşmasından sonra doğar. Doğum ve gebelik hallerinde bu süre 4857 sayılı İş Kanununun 74 üncü maddesinde belirtilen sürenin (analık halindeki izinler) bitiminde başlar. Ancak işçinin iş sözleşmesinin askıda kalması nedeniyle işine gidemediği süreler için ücret işlemez.

b- İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca bulunduğunun Sağlık Kurulunca saptanması,

25/II- Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzerleri

a- İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, ya da gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltmış olması.

b- İşçinin, işveren ya da bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmiş veya davranışlarda bulunmuş, ya da işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunmuş olması.

c- İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunmuş olması.

d- İşçinin işverene veya onun ailesi üyelerinden birine yada işverenin başka işçisine sataşması veya 4857 sayılı İş Kanununun 84 üncü maddesinde belirtilen içki ve uyuşturucu madde kullanma yasağına aykırı hareket etmiş olması.

e- İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunmuş olması.

f- İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemiş olması.

g- İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, ya da bir ayda üç işgünü işine devam etmemiş olması.

h- İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.

ı- İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratmış olması.

25/III- Zorlayıcı Sebepler

İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkmış olması. Zorlayıcı sebepler dolayısıyla çalışamayan veya çalıştırılmayan işçiye bu bekleme süresi içinde bir haftaya kadar her gün için yarım ücret ödenir.

25/IV- İşçinin Gözaltına Alınması veya Tutuklanması Hali

İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması nedeniyle devamsızlığın 4857 sayılı İş Kanununun 17 nci maddesinde belirtilen ihbar sürelerini aşmış olması.

Derhal Fesih Hakkını Kullanma Süresi

Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işçi veya işveren için tanınmış olan sözleşmeyi fesih yetkisi, iki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu diğer tarafın öğrendiği günden başlayarak altı iş günü geçtikten ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl sonra kullanılamaz. Ancak işçinin olayda maddi çıkar sağlaması halinde bir yıllık süre uygulanmaz. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller sebebiyle iş sözleşmesini fesheden işçi veya işverenin karşı taraftan tazminat isteme hakları saklıdır. (isvesosyalguvenlik.com)

YORUMLAR

  1. bahar dedi ki:

    merhaba ben 11 yıldır bir çağrı merkezinde çalışıyorum yaklaşık 1.5 yıldır zorunlu nedenlerden homeoffice çalışıyoruz fakat evinizde ille ilgili harcadığımız elektrik karşılanmıyor 1 temmuz itibariyle normalleşme sürecine geçilmiş olsa dahi iş yerine geçmedik ve herhangi bir homeoffice sözleşmesi imzalamadık bu durum bana haklı fesih hakkı verir mi desteğinizi rica ederim