İşçinin İş Kanundaki Tazminat Hakları Nelerdir ?

İşçinin İş Kanundaki Tazminat Hakları Nelerdir ?
16 Şubat 2014 17:57

İşçinin 4857 sayılı İş Kanunundan doğan tazminat hakları aşağıda belirtilmiştir.

• Kıdem tazminatı.

• İhbar tazminatı.

• Eşit davranmama (ayrımcılık) tazminatı.

• İş güvencesi (işe başlatmama) tazminatı.

• Kötü Niyet tazminatı.

• Sendikal tazminat.

• Engellilikten (özürlülükten) doğan tazminat.

• Askerlikten doğan tazminat.

Yukarıda belirtilenler dışında, iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle engelli / çalışamaz hale gelme veya başka nedenlerle genel hükümlere göre de tazminat davaları açılabilmektedir.

Askerlikten doğan tazminat ve özürlülükten doğan tazminat dışındaki tazminat haklarıyla ilgili ayrıntılı bilgi ve açıklamalar, sitemizdeki yazılarda yer almaktadır. Askerlikten ve özürlülükten doğan tazminat hakları ise kısaca açıklanacak olursa;

Askerlikten Doğan Tazminat Hakkı:

Herhangi bir askeri ve kanuni ödev dolayısıyla işinden ayrılan işçiler bu ödevin sona ermesinden başlayarak iki ay içinde işe girmek istedikleri takdirde, işveren bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal işe almak zorundadır. Boş yer yoksa, boşalacak ilk işe o işyerinde başka işe girmek isteyenler olsa bile, isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yani işçiyi tekrar işe alma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat öder.

Engellilikten (Özürlülükten) Doğan Tazminat Hakkı:

Bir işyerinden malulen (çalışamaz duruma geldiği için) ayrılmak zorunda kalıp da sonradan maluliyeti ortadan kalkan işçi eski işyerinde tekrar işe alınmasını istediği takdirde, işveren bu işçiyi eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse yani işçiyi tekrar işe almazsa, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye altı aylık ücret tutarında tazminat öder.

YORUMLAR

  1. Mehmet dedi ki:

    11 yıldır aynı firmada sigortalı olarak çalışıyorum 1 yıldır zam alamıyorum fabrikayı kapatıyoruz devrediyoruz diye söyleniyor daha sonra üretime davam ediyoruz diyorlar tazminatı alıp iş yerinden ayrılabilirmişim.

    1. Admin dedi ki:

      Eğer işverenle aranızda yaptığınız iş sözleşmesinde veya varsa toplu iş sözleşmesinde aksine bir hüküm yoksa, normalde İş Kanunu hükümlerine göre işveren işçiye zam yapmak zorunda değildir, sadece işçiye asgari ücretten düşük ücret ödeyemez. Ayrıca diğer işçilere zam yapan işveren eşitlik ilkesine aykırılık teskil edecek şekilde herhangi bir işçisini zam dışında tutamaz. Ancak Yargıtay’a göre işveren işçiye en azından enflasyon oranında zam yapmak zorundadır. (Bkz. İşverenler Çalışanlara Enflasyon Zammı Yapmak Zorunda) Buna istinaden iş akdinizi feshedip işverenden kıdem tazminatınızı isteyebilirsiniz. Eğer sigorta başlangıcınız 8 Eylül 1999 tarihinden önce ise ve en az 3600 prim gününüz varsa bu durumda hiç uğraşmayıp, SGK’dan alacağınız kıdem tazminatı yazısını işyerine verip işten ayrılarak da kıdem tazminatınızı isteyebilirsiniz.

  2. Gizem dedi ki:

    Merhaba eşim 22 aydır çalıştığı firmadan 29. Madde gereği çıkartıldı ne kıdem ne de ihbar tazminatı ödendi. İhtar çektik olmadı arabulucuya başvurduk ödeme yapmayacağını söylemiş avukatına ertelendi. Dava açılsa tazminat haklarını alabilir mi ? Boşuna uğraşmayalım maddi durumumuz yok. Teşekkürler.

    1. Admin dedi ki:

      Söz konusu İş Kanununun 29 uncu maddesi toplu işçi çıkarmayla ilgili olup Toplu İşçi Çıkarma – Toplu İşçi Çıkarma Sayılan Haller – Bildirimde Bulunulması Gereken Yerler, Toplu İşçi Çıkarma ve Sonuçları başlıklı yazılarda konuya ilişkin açıklamalar yer almaktadır.
      Bu maddede belirtilen şartlara uygun olarak çıkarılan işçi işe iade talebinde bulunamaz, bulunsa dahi sonuç alamaz. Ancak bu maddeye istinaden işten çıkarılan işçiye kıdem tazminatı, hatta ihbar süresine uyulmamışsa ihbar tazminatı ödenmesi gerekir. İsterseniz bu konuda dava açabilirsiniz.

      1. Yonca şirin dedi ki:

        Merhabalar ben geçen şubat ayından beri bir iş yerinde çalışıyordum. Sigortam başlatılmadı. Ve pandemi araya girdi. Mayıs ayında yasaklardan sonra işe dewam ettim. Haziran ayında sigortam yapıldı. Hiçbir resmi gün de iznimizi kullanmadık. Aralık ayında işten çıkarıldım. İş verrnime ihtarname gönderdim ancak ara bulucudan sonuç alamadım yardımcı olabilir misiniz.

        1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

          Arabulucudan sonuç alamadığınıza göre, geriye sadece dava süreci kalmış, İş Mahkemesinde dava açmanız gerekir.

  3. Birol dedi ki:

    Eşim 4.5 yıldır aynı firmada çalışıyo. Şuan hamile olduğu halde 7.5 saatten fazla çalıştırılmak isteniyo. Hatta 13 saat çalıştırılmışlığı var (elimizde delil mevcut)
    Fazla çalıştırılmak için baskı yapılıyor. Mesai saatinin dışınında çağrılıyor. Daha önceden fazla mesailerden 18gün alacağı olmasına rağmen verilmiyor. İşveren başka çalışanlarını izine çıkartmak için hamile olan eşimi fazla çalıştırmak istiyor bu konuda ne yapabiliriz.

  4. Birol dedi ki:

    Saolun çok yardımcı oldunuz.

  5. Süleyman dedi ki:

    3600 yasasından yararlanarak ssk,dan belge alarak işyerine verdim ve işten ayrıldım.24.11.2019
    2020 ocak ayı içerisinde tazminatımın hesabıma yatırılacağı söylendi.Ama hala yatırılıyor.

    1. Admin dedi ki:

      Yatırmazlarsa arabulucuya başvurmanız gerekir.

  6. Şenol dedi ki:

    Bir buçuk yıl çalıştığım bir firmadan çıkarılımdim tazminat için imzalar atıldı ama tazminatımı yatırmıyorlar ne gibi bir yol izlemeliyim

    1. Admin dedi ki:

      Adliyede bulunan arabuluculuk bürosuna şikayet dilekçesi vermeniz gerekir, başka bir seçenek yok.

  7. ASLI dedi ki:

    Sirke dolumu yapılan yerle ilgili ihbar yapmak istiyorum,hijyenik olmayan ortamlarda oksitlenmiş ve kirli araçlar kullanılarak sirke hazırlanıyor,ayrıca elemanların hepsi çok düşük bir ücrete ve sigortasız çalışıyor.ben işten ayrıldım,fakat bu durumu bildirmek istiyorum yetkililere…nereye başvurmalıyım?

    1. Admin dedi ki:

      Alo 174 gıda ihbar hattını arayabilirsiniz.

  8. hüseyin kızılkaya dedi ki:

    selam aleyküm afyonkarahisar ……………….. şirketi adına yemekhanede 01.01.2020 işe başladım 11 aya kadar hiç bir sorun hiç bir problem yaşamadım aniden istifaya zorlandım haklarımı talep edince memnuniyetsizlik diye bir sebepten dolayı çimento merkezî istanbul yönetimi tarafından işten çıkattırıldım pandemi dolayısı ile iş çıkışı yapılmadığı için 2 secenek var ya istifa edeceğim yada iş ahlakına uymayan nedenlerden dolayı bağlı bulunduğum ……… şirketi de ikinci nedeni yazarak çıkardı bu sebepten dolayı nasıl bir yol izleyeceğim hakkımı aramak için

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      Aleykum Selam. İzlemeniz gereken yol belli, önce adliyede bulunan arabuluculuk bürosuna talepleriniz (tekrar işe dönmek istiyorsanız işe iade talebi, ihbar ve kıdem tazminatı istiyorsanız tazminat talebi) ile ilgili dilekçe vermeniz, sonuç alamazsanız iş mahkemesinde dava açmanız gerekir. (Bkz. https://www.isvesosyalguvenlik.com/en-basit-sekliyle-arabulucuya-basvuru-ve-ornek-dilekce/)

  9. Serkan dedi ki:

    Merhabalar kolay gelsin.5 gün önce işten çıkarıldım.Bana SGK 29 ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı madde den cikarildigima dair SMS geldi.Ancak benim öyle bir eylemin olmadı haklı sebeplerimden dolayı tepki göstermemkn sonucu karşılıklı sözlü tartışmaya dönen bir olaydı. Bu durumda işsizlik maaşı başvurum onaylanir mi ve ihbar ve kıdem tazminatı almam mümkün mü. Yardımcı olursanız çok sevinirim şimdiden teşekkürler.

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      Şu an pandemi nedeniyle istisnalar hariç işveren açısından fesih (işten çıkarma) yasağı olduğundan, işveren bu yasağa takılmamak için de 29 koduyla işten çıkarmış olabilir, çünkü 29 işten çıkış kodu istisnalardan biri. (Bkz. https://www.isvesosyalguvenlik.com/isci-cikarma-yasagi-kapsamina-girmeyen-sgk-isten-cikis-kodlari/) Bu kodla işten çıkarılan işçi işsizlik maaşı alamaz, işveren ihbar ve kıdem tazminatı ödemek zorunda değildir. Ancak siz bu kapsama girecek bir eyleminiz olmadığını düşündüğünüze göre, haklı sebep olmaksızın işten çıkarıldığınız gerekçesiyle ihbar ve kıdem tazminatınızın işverence ödenmesi talebiyle adliyede bulunan arabuluculuk bürosuna başvurmanız gerekir, sonuç alamazsanız iş mahkemesinde dava açmanız gerekir. İşsizlik maaşı için de İŞKUR’a başvurabilirsiniz, ancak İŞKUR 29 işten çıkış kodu nedeniyle reddeder. Eğer arabuluculuk veya mahkeme süreci sonunda işveren ihbar ve/veya kıdem tazminatınızı öderse, o zaman tazminatların ödendiğine dair belgelerle / makbuzlarla veya işverenin tazminat ödeyeceğine dair arabulucu tutanağı ile İŞKUR’a başvurmanız halinde, diğer şartları taşıyorsanız işten çıkış kodunu dikkate almadan İŞKUR işsizlik maaşı talebinizi kabul eder.

  10. Aysun dedi ki:

    Ben 16yildir bir market te müdür olarak çalışıyorum bölge sorumlusu mağazamız değiştirmek istiyor fakat gönderdiği market daha az Ciro yapiyor ve primim düşüyor gitmek istemiyorum deyince 4 kişilik mağazayı 3 kişiye düşürdüler ve ben hergun 8.45te mağazayı acıyorum akşam 22.15 bazen daha geç mağazadan çıkabiliyor uz 6 güldür full cektiriyorlar fazla çalışmalarımı vermemek için muaffakatname imzaatiyorlar iznimi kullandım diye destek isteyince ancak bayramdan sonra eleman alabiliriz diyorlar çok yoruldum bu konuda nasıl bir yol izlemeliyim

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      Eğer SGK’dan kıdem tazminatı yazısı alma hakkınız varsa bu yazıyı alıp, yazıya istinaden iş akdinizi feshedip (mümkünse Noterden ihtarname çekerek) kıdem tazminatınızı isteyebilirsiniz. Böyle bir seçeneğiniz yoksa diğer seçeneklere gelince; bahsettiğiniz durumlardan çalıştığınız mağazayı değiştirme istekleri, çalışma şartlarında esaslı değişiklik kapsamına giriyor, dolayısıyla bu değişikliği siz kabul etmedikçe işveren tek taraflı olarak yapamaz, ancak büyük ihtimalle iş sözleşmesinde bu tür değişikliklerin yapılabileceğine dair hüküm konulmuştur. Çalıştığınız mağazayı değiştirme tekliflerini kabul etmediğiniz için ondan sonra izledikleri yol ise mobbing kapsamına giriyor. Maruz kaldığınız mobbing nedeniyle de 4857 sayılı İş Kanununun 24/II. maddesine istinaden iş akdinizi haklı nedenle feshedip yine kıdem tazminatınızı isteyebilirsiniz. Bu konuda aşağıda linki verilen yazılar size faydalı olabilir.
      https://www.isvesosyalguvenlik.com/calisanlarin-kabusu-mobbing-psikolojik-taciz/
      https://www.isvesosyalguvenlik.com/isyerlerinde-psikolojik-taciz-mobbing-bilgilendirme-rehberi/
      https://www.isvesosyalguvenlik.com/calisma-sartlarindaki-hangi-degisiklikler-isciye-fesih-hakki-verir/
      https://www.isvesosyalguvenlik.com/gorev-yerinin-degistirilmesi-veya-baska-ile-gonderilmesi-isciye-fesih-hakki-verir-mi/

  11. Nazmiye dedi ki:

    Merhaba ben 2009 girisliyim su an 4.700 prim günüm var kademeli emeklilikte 5.400 ile kdem tazminatı alabilirmiyim teşekkürler..

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      Konuya ilişkin SGK genelgesinde bu konuda açık hüküm yok, ancak ilk defa 30 Nisan 2008 sonrasında sigortalı olanların kıdem tazminatı yazısı alamayacağına dair bir hüküm de yok. (Bkz. https://www.isvesosyalguvenlik.com/30-nisan-2008-sonrasi-ilk-defa-sigortali-olanlar-sgkdan-kidem-tazminati-alabilir-mi/)

  12. AHMET CEYLAN dedi ki:

    Bir ekim 2009 yılında taşeron firmada işe girdim. Daha sonra bir kamu kurumunda 4/b sürekli işçi kadrosuna geçirildim. 15 yıl 5400 pirim gününü doldurunca mazeretsiz işten ayrılıp tazminatımı alıp maaş bağlanması için yaş beklenebilir mi.

  13. Suat dedi ki:

    2011den beri bir firmada alışıyorum emeklilik nedeni ile ayrılacağım ama çıkışı I illa taksit yapmak istiyorlar yok olmadı mahkemeye git falan deniyor işi uazatıyorlar bunun bir cazai işlemi yokmu illa mahkemeye gidip 18 ay kadar sürüyormuş beklemek i gerejiyor