İsteğe Bağlı Sigortalı Olarak Ödenen Primlerin Değerlendirilmesi: Sosyal Güvenlik Reformunun yürürlüğe girdiği 1/10/2008 tarihinden önce 506 sayılı Kanunun 85 inci maddesine istinaden SSK’ya ödenmiş olan isteğe bağlı sigorta primleri SSK hizmetleri kapsamında, 1479 sayılı Kanunun 79 uncu maddesine istinaden Bağ-Kur’a ödenmiş olan isteğe bağlı sigorta primleri ise Bağ-Kur hizmetleri kapsamında değerlendirilmektedir.

Not: İsteğe bağlı sigortalılık sürelerinin 4/a (SSK) kapsamında değerlendirildiği istisnai durumlar İsteğe Bağlı Sigorta Hangi Hallerde 4/a (SSK) Kapsamında Sayılır ? başlıklı yazıda ayrıca belirtilmiştir.

Ancak 1/10/2008 tarihinden itibaren SSK – BağKur ayrımı sona ermiş olup 5510 sayılı Kanun uyarınca SSK kapsamındakiler 4/a’lı, Bağ-Kur kapsamındakiler ise 4/b’li olarak nitelendirilmiştir. İsteğe bağlı sigorta ise 5510 sayılı Kanunun 51, 52 ve 53 üncü maddelerinde düzenlenmiştir. İsteğe bağlı sigortaya ödenen primlerin hangi kapsamda değerlendirileceği hususunda ise Kanunun 51 inci maddesinde; “İsteğe bağlı sigorta primi ödenmiş süreler, malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulamasında dikkate alınır ve söz konusu süreler, bu maddenin üçüncü fıkrası hükmü saklı olmak üzere 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul edilir.” Hükmü yer almıştır. Bu hüküm uyarınca, isteğe bağlı sigortaya ödenmiş olan primler 4/b, yani Bağ-Kur’lularla aynı kapsamda değerlendirilmektedir.

Öte yandan, 6111 sayılı Kanunun 32 nci maddesiyle söz konusu 51 inci maddede değişiklik yapılarak bir istisna getirilmiştir. Buna göre; işçi olarak 30 günden az çalışan kişilerden, aylık çalışma süresini 30 güne tamamlamak için isteğe bağlı sigortaya prim ödeyenlerin ödedikleri bu primler 1/3/2011 tarihinden itibaren 4/a yani SSK kapsamında değerlendirilecektir.

Öte yandan, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen işverenlerce çalıştırılmak üzere götürülen sigortalıların işverenleri, bunların sadece kısa vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortası primlerini ödemek zorunda olup, bu durumdaki sigortalılara Türkiye’de ikamet etme şartı aranmaksızın uzun vadeli sigorta kolları için isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödeme imkanı tanınmıştır. Bu durumdaki sigortalıların isteğe bağlı sigortaya ödediği primler de aynı şekilde 25/2/2011 tarihinden itibaren 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi (4/1-a) kapsamında sigortalılık olarak değerlendirilmektedir.

İsteğe Bağlı Sigortaya Ödenen Primlerin 4/a veya 4/b Kapsamında Değerlendirilmesi Önemli mi ?

Özellikle emeklilikte, primlerin 4/a (SSK) kapsamında ödenmiş olması büyük önem arz etmektedir. Çünkü 4/a kapsamındakiler, 4/b kapsamındakilere göre prim ödeme gün sayısı açısından daha kolay şartlarla emekli olmakta, yani yaşlılık aylığına hak kazanmaktadırlar. Aynı şekilde, 4/a kapsamındaki sigortalının ölmesi halinde hak sahipleri prim ödeme gün sayısı açısından 4/b kapsamındakilere nazaran daha kolay şartlarla ölüm aylığına hak kazanmaktadır.

Yurtdışında Yaşayan Türk Vatandaşları İsteğe Bağlı Sigortalı Olabilir mi ?

1/10/2008 tarihinden önce yürürlükte bulunan 506 sayılı Kanunun 85 inci ve 1479 sayılı Kanunun 79 uncu maddelerinde, Türk vatandaşlarının isteğe bağlı sigortalı olabilmeleri için Türkiye’de ikamet etme şartı yer almamaktaydı. Ancak 1/10/2008 tarihinden itibaren söz konusu maddelerin yerini alan 5510 sayılı Kanunun 50 nci maddesinde isteğe bağlı sigortalı olabilmek için Türkiye’de ikamet etmek şartı yer aldı.

Dolayısıyla artık yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşları isteğe bağlı sigortalı olamazlar.

Bunun istisnaları ise aşağıda belirtilmiştir;

1- 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin (g) bendi kapsamında Ülkemiz ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri isteğe bağlı sigortalı olabilirler. Bunların yurtdışındaki çalışmalarının sona ermesi halinde isteğe bağlı sigortalılıkları da aynı tarih itibariyle sona erer.

2- Uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinden dolayı yurtdışından da ülkemizde isteğe bağlı sigortaya devam etme hakkı olanlar için Türkiye’de ikamet şartı aranmaz.

Ülkemizle arasında sosyal güvenlik sözleşmesi bulunan ülkelere gidenler ise isteğe bağlı sigortalı olamayacaklardır. Bunlar, Ülkemizle yapılmış olan sosyal güvenlik sözleşmesi hükümleri çerçevesinde o ülkede sigortalı olabileceklerdir.

Bunun dışında yurtdışında ikamet edenlerin isteğe bağlı sigortalı olabileceği durumlar için Yurtdışında Yaşayan – İkamet Edenler İsteğe Bağlı Sigortalı Olabilir mi ? başlıklı yazıya bakılabilir. (.isvesosyalguvenlik.com)