6 Aralık 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6360 sayılı Kanun ile ilk mahalli idareler genel seçiminden geçerli olmak üzere; 13 ilin belediyesi büyükşehir belediyesi statüsüne kavuşturularak bunların il mülki sınırları büyükşehir belediyelerinin de sınırları olarak belirlenmiş,

– Daha önce büyükşehir statüsünü kazanmış olan 14 ilin büyükşehir belediyelerinin sınırları il mülki sınırları olarak belirlenmiş,

– Söz konusu 27 ile bağlı ilçelerin mülki sınırları içerisinde yer alan köy ve belde belediyelerinin tüzel kişiliği kaldırılmış, köyler mahalle olarak, belediyeler ise belde ismiyle tek mahalle olarak bağlı bulundukları ilçenin belediyesine katılmış,

– Söz konusu 27 il ile İstanbul ve Kocaeli illerindeki il özel idareleri kaldırılmış,

– 2011 yılı Adrese Dayalı Nüfus Sayım sonuçlarına göre nüfusu 2.000’in altında olan Kanuna ekli (27) sayılı listede adları yazılı 559 belediyenin tüzel kişilikleri kaldırılarak bu belediyeler köye dönüştürülmüştür.

Dolayısıyla da yapılan bu düzenlemeler doğrultusunda yapılacak ilk mahalli idareler genel seçiminden geçerli olmak üzere kapatılacak il özel idareleri ile belde ve köy belediyelerinde işçi, sözleşmeli veya memur olarak çalışanların durumunun ne olacağı sorusu akla gelmektedir. Bunların durumu Kanunun geçici 1 ve 2 nci maddelerinde düzenlenmiştir. Buna göre;

1- Büyükşehir Yapılandırması Nedeniyle Kapatılacak İl Özel İdareleri ve Belediyelerde Çalışanların Durumu:

1.1- Büyükşehir Belediyesine Dönüşen veya Belediye Sınırları Değişen İllerdeki Köy ve Belde Belediyelerinde Çalışanların Durumu:

Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Van illerinin belediyeleri büyükşehir belediyesine dönüştürülerek, bunların il mülki sınırları büyükşehir belediyelerinin de sınırları olarak belirlenmiştir. Ayrıca; Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Konya, Mersin, Sakarya ve Samsun büyükşehir belediyelerinin sınırları il mülki sınırları olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla ilk mahalli idareler genel seçiminde, burada sayılan illere bağlı ilçelerin mülki sınırları içerisinde yer alan köy ve belde belediyelerinin tüzel kişiliği sona erecek yani bu belediyeler kaldırılacak, köyler mahalle olarak, belediyeler ise belde ismiyle tek mahalle olarak bağlı bulundukları ilçenin belediyesine katılacaktır.

Bu şekilde tüzel kişilikleri kaldırılan belediye ve köyler, 6/12/2012 tarihten itibaren bir ay içinde mevcut personelini katılacakları ilçe belediyesine bildirecekler. Bu belediye ve köylerin personelinin, iş ve toplu iş sözleşmesinin yapılması katılacakları ilçe belediyesinin onayına bağlı olacak. Henüz ilçe belediyesi oluşmamış yerlerde bildirimler il belediyesine yapılacak ve onaylar il belediyesince verilecek. 6/12/2012 tarihinden önce ilanı yapılmış memur alımları hariç olmak kaydıyla, yine 6360 sayılı Kanun ile tüzel kişilikleri kaldırılan belediye ve köyler tarafından nakil yoluyla atanacaklar da dâhil olmak üzere hiçbir şekilde yeni personel alımı yapılamayacak ve bu belediye ve köyler tarafından aynı tarihten itibaren tüzel kişiliğin sona ereceği tarihi geçecek şekilde veya mevcut hizmet alımlarının kapsamını ve personel sayısını genişletecek şekilde hizmet alımı sözleşmesi düzenlenemeyecek.

Bu şekilde tüzel kişilikleri kaldırılan belediye ve köylerin personeli, komisyon kararıyla ilgisine göre bakanlıklara, büyükşehir belediyesi, bağlı kuruluşu veya ilçe belediyesine devredilecek. Devir işlemi ilk mahalli idareler genel seçimi itibarıyla uygulamaya konulacak.

1.2- Tüzel Kişilikleri Kaldırılan İl Özel İdarelerinde Çalışanların Durumu:

Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa, Van, Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Konya, Mersin, Sakarya, Samsun, İstanbul ve Kocaeli illerdeki il özel idarelerinin tüzel kişiliği, ilk mahalli idareler genel seçiminden geçerli olmak üzere kaldırılacak, yani bu il özel idareleri kapatılacak.

Bu şekilde tüzel kişilikleri kaldırılan il özel idareleri; personelini 6/12/2012 tarihinden itibaren bir ay içinde bağlı olduğu valiliğe bildirecekler. Bu idarelerin personeliyle ilgili iş ve toplu iş sözleşmesinin yapılması İçişleri Bakanlığının onayına bağlı olacak. 6/12/2012 tarihinden önce ilanı yapılmış memur alımları hariç olmak kaydıyla, 6360 sayılı Kanun ile tüzel kişilikleri kaldırılan il özel idareleri tarafından nakil yoluyla atanacaklar da dâhil olmak üzere hiçbir şekilde yeni personel alımı yapılamayacak ve bu il özel idareleri tarafından aynı tarihten itibaren tüzel kişiliğin sona ereceği tarihi geçecek şekilde veya mevcut hizmet alımlarının kapsamını ve personel sayısını genişletecek şekilde hizmet alımı sözleşmesi düzenlenemeyecek.

Tüzel kişilikleri kaldırılan söz konusu il özel idarelerinin personeli, komisyon kararıyla ilgisine göre yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığı, büyükşehir belediyesi, bağlı kuruluşu veya ilçe belediyesine devredilecek. Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı ise 6360 sayılı Kanunun 34 üncü maddesi ile İç İşleri Bakanlığına bağlı olarak büyükşehir belediyelerinin bulunduğu illerde yeni kurulacak bir birim.

1.3- Devredilecek Personelden Kadro veya İhtiyaç Fazlası Olanların Durumu:

Yapılacak işlemler, 6360 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi dokuzuncu fıkrasında düzenlemiştir. Buna göre;

Yukarıda belirtildiği şekilde, belediye ve bağlı kuruluşlara devredilen personelden norm kadro ve ihtiyaç fazlası olanlar, ilgili belediye ve bağlı kuruluş tarafından en geç üç ay içinde valiliğe bildirilecek. Komisyon, ilgili idarelerden gönderilen listeleri 5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu maddesindeki oranlar, kurumun bütçe dengesi, norm kadrosu ve yürütmekle görevli olduğu hizmetin gereği ile nüfus kriterlerini değerlendirmek suretiyle ihtiyaç fazlası personelin tespitini yapacak. Komisyon çalışmasını kırk beş gün içinde tamamlayıp oluşturulan listeleri valinin onayına sunacak. Vali tarafından onaylanan listeler on gün içerisinde İçişleri Bakanlığına, İçişleri Bakanlığınca da atama teklifleri yapılmak üzere Devlet Personel Başkanlığına bildirilecek. Norm ve kadro fazlası olan bu personelden;

a) Memurlar: 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memur kadrolarındaki personel 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanunun değişik 22 nci maddesinin ikinci, üçüncü ve beşinci fıkralarında belirtilen esas ve usuller çerçevesinde diğer kamu kurum ve kuruluşlarına, Devlet Personel Başkanlığına bildirim tarihinden itibaren doksan gün içinde nakledilecek. Ayrıca, nakledilen personelden devir tarihi itibarıyla müdür ve daha üstü yönetici kadrolarında bulunan personel hakkında aynı tarihteki kadro unvanları dikkate alınarak söz konusu maddenin altıncı fıkra hükümleri de uygulanacak. Yani, bu üst düzey personelin Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihteki kadrolarına ilişkin olarak bildirim tarihi itibarıyla almakta oldukları aylık, ek gösterge, zam, özel hizmet tazminatı, makam tazminatı, temsil tazminatı, görev tazminatı bir bütün olarak, göreve başladıkları tarihi izleyen aybaşından geçerli olmak üzere üç yıl süre ile saklı tutulacak ve bu üç yıllık süre, devir tarihinden itibaren başlayacak. Ancak, 4046 sayılı Kanunun anılan maddesi uyarınca yapılacak fark tazminatı hesabında, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununun 32 nci maddesine göre yapılan ödeme (sosyal denge tazminatı) dikkate alınmayacak. Personel nakledildiği kurumda göreve başlayıncaya kadar eski kurumunda çalışmaya devam edecek ve bu personelin her türlü mali ve sosyal hakları çalıştıkları kurum tarafından karşılanacak.

b) Sözleşmeli Personel: 5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu maddesi kapsamında istihdam edilen tam zamanlı sözleşmeli personel, bildirim unvanı esas alınarak Devlet Personel Başkanlığınca yukarıdaki (a) bendinde yer alan süreler esas alınarak (yani bildirim tarihinden itibaren doksan gün içinde) 657 sayılı Kanunun 4/B maddesi çerçevesinde kamu kurum ve kuruluşlarına sözleşmeli personel olarak atanacak. Bu kapsamda atanan sözleşmeli personelin mali ve sosyal hakları sözleşme süresi sonuna kadar devredildiği tarihteki sözleşme hükümlerine göre uygulanacak. Bu personelin yeni sözleşmeleri ise 657 sayılı Kanunun 4/B maddesi çerçevesinde yapılacak.

c) İşçiler: 4857 sayılı İş Kanununa tabi sürekli işçi statüsünde istihdam edilen personel, Devlet Personel Başkanlığınca diğer kamu kurum ve kuruluşlarında unvanları belirlenecek kadrolara yukarıda (a) bendinde yer alan süreler dâhilinde (yani bildirim tarihinden itibaren doksan gün içinde) atanacak. Ataması tekemmül ettirilen yani tamamlanan işçiler, çalıştıkları kurumlarınca atama emirlerinin tebliğini izleyen günden itibaren beş iş günü içinde yeni görevlerine başlamaları gerekecek. Bu işçiler, yeni görev yerlerine başlayacağı tarihe kadar ilgili belediye veya bağlı kuruluşun işçisi sayılacak ve beş iş günü içinde yeni kurumunda görevine başlamayanların iş sözleşmeleri, feshin geçerli sebebe dayandığı kabul edilerek, belediye veya bağlı kuruluş tarafından 4857 sayılı İş Kanununun 17 nci maddesinde belirtilen ihbar süresi beklenilmeksizin ve ihbar tazminatı ödenmeksizin sona erdirilecek.

ç) Bu şekilde norm ve kadro fazlası kapsamında yer alan personele ilişkin kadro ve pozisyonlar; Devlet Personel Başkanlığınca kamu kurum ve kuruluşlarına nakledildikleri veya atandıkları tarih itibarıyla diğer kanunlardaki hükümlere bakılmaksızın ve başka bir işleme gerek kalmaksızın ihdas, tahsis ve vize edilmiş sayılacak. İhdas edilmiş sayılan memur kadroları, 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye ekli cetvellerin ilgili bölümüne eklenmiş sayılacak. Atama işlemi yapılan personele ilişkin bilgiler ve bu bilgilerdeki değişiklikler en geç on beş gün içinde Devlet Personel Başkanlığına bildirilecek.

d) Bu şekilde norm ve kadro fazlası kapsamında nakledilen personel bakımından nakil tarihinden önce doğmuş ve nakil tarihinde ödenmesi gereken borçlardan nakledilen kurum yani personelin yeni kurumu sorumlu tutulamayacak. Yalnız kıdem tazminatına ilişkin hükümler saklı olacak.

e) Bu norm ve kadro fazlası personelin durumuyla ilgili konularda ortaya çıkabilecek tüm tereddütleri gidermeye, gerekli bilgi ve belgeleri istemeye, araştırma ve inceleme yapmaya, uygulamayı yönlendirmeye Devlet Personel Başkanlığı yetkili olacak.

1.4- Devredilecek Personelin Mali Hakları:

Devredilecek Devlet memurları hakkında 5393 sayılı Belediye Kanununun “Personel Devri” başlıklı 50 nci maddesi hükümleri uygulanacak. Devir tarihi itibarıyla müdür ve daha üstü yönetici unvanlı kadrolarda bulunanlar hakkında 4046 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin altıncı fıkrası hükümleri de uygulanacak. Yani, bu üst düzey personelin Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihteki kadrolarına ilişkin olarak bildirim tarihi itibarıyla almakta oldukları aylık, ek gösterge, zam, özel hizmet tazminatı, makam tazminatı, temsil tazminatı, görev tazminatı bir bütün olarak, göreve başladıkları tarihi izleyen aybaşından geçerli olmak üzere üç yıl süre ile saklı tutulacak ve bu üç yıllık süre, devir tarihinden itibaren başlayacak. Bu şekilde devredilen memurlar ile 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun ek 2 nci maddesi hükümleri uygulanmak suretiyle devredilecek sözleşmeli personelin fark tazminatı hesabında, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununun 32 nci maddesine göre yapılan ödeme (sosyal denge tazminatı) dikkate alınmayacak. Devredilen veya nakledilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları; toplu iş sözleşmesi bulunan işçiler bakımından yenileri düzenleninceye kadar devir veya nakil işleminden önce tabi oldukları toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre, toplu iş sözleşmesi olmayan işçiler bakımından ise 2012 yılı Eylül ayında geçerli olan bireysel iş sözleşmesi hükümlerine göre belirlenecek.

1.5- Komisyonun Kurulması:

Kanundaki devir, tasfiye ve paylaştırma işlemlerini yürütmek üzere vali tarafından, bir vali yardımcısının başkanlığında, valinin uygun göreceği kurum ve kuruluş temsilcilerinin ve ilgili belediye başkanlarının katılımıyla devir, tasfiye ve paylaştırma komisyonu kurulacak. Bu komisyona yardımcı olmak üzere valinin görevlendirmesi ile alt komisyonlar da kurulabilecek.

2- Nüfusu 2000’in Altında Olduğu İçin Kapatılacak Belediyelerde Çalışanların Durumu:

6360 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca;

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından tespit edilen 2011 yılı Adrese Dayalı Nüfus Sayım sonuçlarına göre nüfusu 2.000’in altında olan Kanuna ekli (27) sayılı listedeki adları yazılı belediyelerin tüzel kişilikleri ilk mahalli idareler genel seçiminden geçerli olmak üzere kaldırılarak bu belediyeler köye dönüştürülecek.

Bu şekilde tüzel kişilikleri kaldırılan belediyelerin personeli, il özel idaresine devredilecek.

Ancak söz konusu birinci fıkra hükmü uyarınca köye dönüştürülen belediyeler, 30/6/2013 tarihine kadar 5393 sayılı Belediye Kanununun “Birleşme ve Katılma” başlıklı 8 inci maddesindeki usule bağlı olmaksızın, belediye meclisinin kararı ile ortak sınırı olan ve Kanuna ekli (27) sayılı listeyle tüzel kişiliği sona ermeyen belediyeye mahalle olarak katılma talebinde bulunabilecek. Ancak, katılma işleminin gerçekleşebilmesi için katılacak belediye ile katılınacak olan belediyenin sınırları arasında başka bir belediye veya köy bulunmamsı gerekiyor. Bu belediyelerin meskûn sahaları arasındaki uzaklık on kilometreden fazla olamayacak. Katılım işlemi katılınacak belediye meclisinin olumlu kararı ile sonuçlanacak. Başka il ya da ilçe mülki sınırındaki bir belediyeye katılım olması durumunda belediye sınırı ile birlikte mülki sınır değişmiş sayılacak. Kanuna ekli (27) sayılı listede yer almakla birlikte, 6/12/2012 tarihine kadar 5393 sayılı Belediye Kanununun “Birleşme ve Katılma” başlıklı 8 inci maddesine uygun olarak birleşme veya katılma yoluyla nüfusunu 2.000’in üzerine çıkarmış olan belediyelerin tüzel kişilikleri ise korunacak.

Yukarıda belirtildiği şekilde bir başka belediyeye katılmak suretiyle tüzel kişilikleri sona eren belediyelerin personeli, bağlandığı belediyeye devredilecek.

Kanuna ekli (27) sayılı listede yer alan belediyeler, personelini, il özel idaresine veya katılacakları belediyeye, 6/12/2012 tarihinden itibaren bir ay içinde bildirecek. Bu belediyelerin iş ve toplu iş sözleşmesinin yapılması, il özel idaresinin veya katılacakları belediyenin onayına bağlı olacak. 6/12/2012 tarihinden önce ilanı yapılmış memur alımları hariç olmak kaydıyla, bu madde kapsamına giren belediyeler tarafından nakil yoluyla atanacaklar da dâhil olmak üzere hiçbir şekilde yeni personel alımı yapılamayacak ve bu belediyeler tarafından aynı tarihten itibaren tüzel kişiliğinin sona erdiği tarihi geçecek şekilde veya mevcut hizmet alımlarının kapsamını ve personel sayısını genişletecek şekilde hizmet alımı sözleşmesi düzenlenemeyecek.

Bu maddeye göre il özel idaresi veya belediyelere devredilen personelden ihtiyaç fazlası olanlar geçici 1 inci madde hükümlerine göre, yani yukarıda Devredilecek Personelden Kadro veya İhtiyaç Fazlası Olanların Durumu başlıklı bölümde belirtilen hükümlere göre kamu kurumlarına devredilecek.

3- Mahkemesi Devam Eden Personelin Durumu:

Yukarıda belirtilen belediyelerin ve il özel idarelerinin tüzel kişilikleri yapılacak ilk mahalli idareler genel seçiminden geçerli olmak üzere sona ereceğinden, dolayısıyla bu tarihe kadar, kapatılacak belediye ve il özel idarelerinde çalışan personel ile çalıştığı belediye veya il özel idaresi arasındaki davalar açısından herhangi bir değişiklik olmayacak. Ancak tüzel kişilikler sona erdiğinde ise ilgili personel hangi kurum veya kuruluşa devredilmişse yani nakledilmişse davada o kurum veya kuruluş taraf olacak.

4- Uygulama Ne Zaman Yürürlüğe Girecek:

6360 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinin yirmi üçüncü fıkrası uyarınca; Kanundaki, il özel idaresi, belediye ve köy tüzel kişiliklerinin kaldırılmasına, il belediyesinin büyükşehir belediyesine dönüştürülmesine, büyükşehir belediye sınırının ilin mülki sınırlarına genişletilmesine, mülki sınır değişikliği yapılmasına ve ilçe belediyesi kurulmasına dair hükümler ilk mahalli idareler genel seçimlerinde uygulanacak ve seçimler bu yerlerin yeni durumlarına göre yapılacak.

Aynı şekilde Kanunun geçici 2 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca Kanuna ekli (27) sayılı listedeki adları yazılı belediyelerin tüzel kişilikleri ilk mahalli idareler genel seçiminden geçerli olmak üzere kaldırılarak bu belediyeler köye dönüştürülecek.

5- İlk Mahalli İdareler Genel Seçimi Ne Zaman Yapılacak?

Anayasanın 127 nci maddesi uyarınca, mahalli idare seçimleri beş yılda bir yapıldığından, en son mahalli idareler genel seçimi 29 Mart 2009 tarihinde yapıldığına göre, Anayasada herhangi bir değişiklik yapılmaması halinde ilk mahalli idareler genel seçimi 2014 yılı Mart ayında yapılacaktır. (isvesosyalguvenlik.com)