Kıdem Tazminatına Zam Yok !

Gazete, televizyon ve internet sitelerinde her yıl Ocak ve Temmuz aylarında, çok okunmak, çok ziyaretçi çekmek için kıdem tazminatına zam geldiği yönünde haberler çıkmaktadır.

Bu Temmuz ayında da aynı haberler bir çok yerde çıktı / çıkıyor. Bu haberler ne derece doğrudur, kıdem tazminatına zam gelir mi, gelirse ne zaman zam gelir ? gibi soruların cevabından önce kıdem tazminatı almayı hak edecek şekilde işten çıkan veya çıkarılan işçiye ödenecek kıdem tazminatının neye göre belirlendiğini, nasıl hesaplandığını bilmek gerekir.

1475 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde aynen; “Kıdem tazminatının hesaplanması, son ücret üzerinden yapılır. Parça başı, akort, götürü veya yüzde usulü gibi ücretin sabit olmadığı hallerde son bir yıllık süre içinde ödenen ücretin o süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama ücret bu tazminatın hesabına esas tutulur. Ancak, son bir yıl içinde işçi ücretine zam yapıldığı takdirde, tazminata esas ücret, işçinin işten ayrılma tarihi ile zammın yapıldığı tarih arasında alınan ücretin aynı süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle hesaplanır.” şeklinde hüküm yer almaktadır. Kıdem tazminatının hesaplanması konusu Kıdem Tazminatının Hesaplaması Nasıl Yapılır ? başlıklı yazıda ele alınmıştır.

Dolayısıyla işçiye kıdem tazminatı en son aldığı giydirilmiş brüt ücret üzerinden ödeneceğinden, işçinin işten ayrıldığı tarihe kadar ücretine yapılan zamlar kıdem tazminatına da doğal olarak yansımaktadır.

Öte yandan aynı maddede “toplu sözleşmelerle ve hizmet akitleriyle belirlenen kıdem tazminatlarının yıllık miktarının, Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet memuruna 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemeyeceği” belirtilmiştir. (Bkz. Kıdem Tazminatı Tavanı) Devlet memurlarının maaşına gelen zam oranında bu üst sınır da yükselmektedir. Dolayısıyla yazılı ve görsel basında “kıdem tazminatına zam geldi” şeklinde yer alan haberler, memur maaşlarındaki artış nedeniyle kıdem tazminatı üst sınırında meydan gelen artışla ilgilidir.

Ancak şu an (1 Temmuz – 31 Aralık 2019 arası) üst sınır 6.379,86 TL (6 bin 379 lira, 86 kuruş) olduğundan, bu durum sadece aylık giydirilmiş brüt ücreti bu tutarın üzerinde olanlar için geçerlidir. Dolayısıyla haberlerde belirtilen zam asgari ücretle çalışanları, hatta aylık giydirilmiş brüt ücreti 6.379,86 TL’nin altında olan çalışanları hiçbir şekilde ilgilendirmemekte, bunların hiçbir işine yaramamaktadır, bunların alacağı kıdem tazminatı sadece işverenlerinin ücretlerine yaptığı zamla birlikte artmaktadır. Öte yandan üst sınıra uyulmaması halinde herhangi bir yaptırım veya ceza da söz konusu değildir. Yani kıdem tazminatını belirtilen sınırın üzerinde ödemek isteyen işvereni engelleyecek bir durum da yoktur. (Bkz. Kıdem Tazminatı Ödemesinde Üst Sınıra Uyulmazsa Ne Olur ?) Kıdem tazminatı konusunda ayrıntılı bilgi ve açıklamalar, Kıdem Tazminatı Uygulaması – Hak Kazanma Koşulları – Hesaplanması – Kapsama Giren Ödemeler başlıklı yazıda ve sitemizde yer alan diğer yazılarda mevcuttur. (isvesosyalguvenlik.com)