5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerine göre normalde isteğe bağlı sigortalı olabilmek için;

– 5510 sayılı Kanuna tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmamak veya Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı (işçi) olarak çalışmakla birlikte, ay içinde 30 günden az çalışmak ya da tam gün çalışmamak,

-18 yaşını doldurmuş olmak,

-Kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamış olmak,

-İsteğe bağlı sigorta giriş bildirgesiyle Kuruma başvuruda bulunmak,

şartları aranmaktadır (Bkz. İsteğe Bağlı Sigorta – Şartları – Başvuru – Primlerin Miktarı ve Ödenmesi – Sağlık Yardımları ve Diğer Konular).

Ancak isteğe bağlı sigortanın genel şartları bu şekilde olmakla birlikte, bu şartları taşısalar bile özellikli durumları nedeniyle bazı kişilerin isteğe bağlı sigortalı olup olamayacağı merak edilmektedir. Bu şeklide özellikli durumu olup isteğe bağlı sigortalı olabilecek kişiler aşağıda belirtilmiştir.

• Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelere çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerini, işveren sadece kısa vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortasına tabi olarak sigortalı yapmak zorunda olup, bunlar isterlerse uzun vadeli sigorta kolları (emeklilik) için isteğe bağlı sigortalı olabilirler (Bunlar için Türkiye’de ikamet etme şartı aranmaz).

• 4/1-a (SSK) kapsamında sigortalı olmakla beraber, ay içerisinde 30 günden az çalışan ya da tam gün çalışmaması nedeniyle ay içindeki gün sayısı 30 günden az olan sigortalılar, günlerini 30’a tamamlamak için isteğe bağlı sigortalı olabilirler.

• Hükümlü ve tutuklulardan ceza infaz kurumları ile tutukevlerinin tesis atölye ve benzeri ünitelerinde çalıştırılmaları nedeniyle kısa vadeli sigorta kollarına tabi olanlar isteğe bağlı sigortalı olabilirler.

• 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa göre vergiden muaf olan kadınlar isteğe bağlı sigortalı olabilirler.

• 5510 sayılı Kanunun 88 inci maddesinin dördüncü fıkrası gereğince kamu idarelerinde çalışmakta iken iş sözleşmesi askıda kalanlar isteğe bağlı sigortalı olabilir.

• Kısa vadeli sigorta kollarına tabi aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler, meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler isteğe bağlı sigortalı olabilirler.

• İş sözleşmesi (hizmet akdi) sona ermemiş olmakla beraber grev, ücretsiz izin ve işçinin mevsim ya da kampanya sonu bıraktığı işine yeni mevsim ya da kampanyada devam edecek olması nedeniyle iş sözleşmesi askıda kalanlar isteğe bağlı sigortalı olabilir.

• Kısa vadeli sigorta kollarına tabi Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme ve geliştirme kurslarına katılan kursiyerler isteğe bağlı sigortalı olabilirler.

• İşsizlik ödeneği almakta olanlar isteğe bağlı sigortalı olabilir.

• İsteğe bağlı sigortalı olabilmek için aranan şartları yerine getiren yabancı uyruklu kimseler, ayrıca Türkiye’de yerleşik olma halini de belgelendirmeleri halinde isteğe bağlı sigortalı olabilirler.

• Ölen sigortalıdan dolayı ölüm (dul-yetim) geliri/aylığı alanlar, kendi çalışmalarından dolayı aylık almadığından isteğe bağlı sigortalı olabilirler.