Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği – Yararlanma Şartları – Ödeneğin Miktarı – Başvuru Yeri ve Şekli

Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği – Yararlanma Şartları – Ödeneğin Miktarı – Başvuru Yeri ve Şekli
23 Mart 2013 18:19

1-Genel Açıklamalar: Konu ile ilgili düzenleme 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun ek 2 inci maddesinde ve 30 Nisan 2011 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmelikte yer almaktadır. Yapılan bu düzenlemelere göre;

4447 sayılı Kanuna göre sigortalı sayılan kişileri hizmet akdine tabi olarak çalıştıran işveren; genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak önemli ölçüde azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen ya da kısmen geçici olarak durdurulması hallerinde, işyerinde kısa çalışma yapılabilir. Ancak bu durumun işverence derhal gerekçeleri ile birlikte Türkiye İş Kurumuna, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikaya bir yazı ile bildirmesi gerekmektedir.

Not:

1- 9 Kasım 2018 tarihli Yönetmelik değişikliği ile uygulamada bazı değişiklikler yapılmış olup, yapılan değişiklikler İşçi Ücretlerini Ödeyemeyen İşverene Üç Ay Destek başlıklı yazıda açıklanmıştır.

2- Koronavirüs salgınına bağlı kısa çalışma ödeneğinden yararlanma şartlarında değişiklikler yapılmış olup, yapılan değişiklikler Koronavirüs Sürecinde İŞKUR Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanma Şartları başlıklı yazıda açıklanmıştır.

Yönetmelikte;

• Bölgesel Kriz: Ulusal veya uluslararası olaylardan dolayı belirli bir il veya bölgede faaliyette bulunan işyerlerinin ekonomik olarak ciddi şekilde etkilenip sarsıldığı durumlar,

• Genel Ekonomik Kriz: Ulusal veya uluslararası ekonomide ortaya çıkan olayların, ülke ekonomisini ve dolayısıyla işyerini ciddi anlamda etkileyip sarstığı durumlar,

• Kısa Çalışma: Üç ayı geçmemek üzere; işyerinde uygulanan çalışma süresinin, işyerinin tamamında veya bir bölümünde geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılmasını veya süreklilik koşulu aranmaksızın en az dört hafta süreyle faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması,

• Sektörel Kriz: Ulusal veya uluslararası ekonomide ortaya çıkan olaylardan doğrudan etkilenen sektörler ve bunlarla bağlantılı diğer sektörlerdeki işyerlerinin ciddi anlamda sarsıldığı durumlar,

• Zorlayıcı Sebep: İşverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen, bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine imkân bulunmayan, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması ile sonuçlanan dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumları ya da deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik gibi durumlar,

olarak tanımlanmıştır.

Yukarıda belirtilen nedenlerle üç ayı geçmemek üzere; işyerinde uygulanan çalışma süresinin, işyerinin tamamında veya bir bölümünde geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın en az dört hafta süreyle faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması hallerinde işçilere çalıştırılmadıkları süre için işsizlik sigortasından kısa çalışma ödeneği ödenir. İşçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için, hizmet akdinin feshi hariç işsizlik sigortası hak etme koşullarını yerine getirmesi gerekir.

2-Kısa Çalışmaya İlişkin Bildirimin Yapılması ve Talebin Değerlendirilmesi:

Yönetmelik uyarınca;

Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılmasını talep eden işverenin; Türkiye İş Kurumu’nun il veya ilçedeki ilgili birimine, işyeri toplu iş sözleşmesi kapsamındaysa sözleşmenin tarafı sendikaya yazılı bildirimde bulunması gerekir.

İşveren bildiriminde;

• Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerin işyerine etkilerini ve zorlayıcı sebebin ne olduğunu,

• İşyerinin unvanını, adresini, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikayı ve sosyal güvenlik işyeri sicil numarasını,

• Varsa iddiasını kanıtlayıcı somut belgeleri,

belirtmek zorundadır.

İnceleme esnasında; kısa çalışma yaptırılacak işçilere ilişkin bilgileri içeren listenin, işveren tarafından Türkiye İş Kurumunca belirlenen formatta hazırlanarak, manyetik ve yazılı ortamda Kurum yetkilisine teslim edilmesi gerekir.

Burada belirtilen şekilde işveren talepte bulunduktan sonra; işverenin kısa çalışma talebi, öncelikle İş-Kur tarafından sebep ve şekil yönünden değerlendirilir. Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel krizin varlığı, işçi ve işveren sendikaları konfederasyonlarının iddia etmesi ya da bu yönde kuvvetli emarenin bulunması halinde, Kurum Yönetim Kurulunca karara bağlanır. Burada belirtilen karar alınmadan, genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle bağdaşmadığı halde, nakit darlığı, ödeme güçlüğü, pazar daralması ve stok artışı gibi sebeplere dayalı olarak yapıldığı tespit edilen başvurular Kurum tarafından reddedilir.

Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle yapılan başvuruların uygunluk tespiti, Kurum yetkililerince ivedilikle yapılır. İnceleme sonucu, Kurum tarafından işverene bildirilir. İşveren durumu, işyerinde işçilerin görebileceği bir yerde ilan eder ve varsa toplu iş sözleşmesine taraf işçi sendikasına bildirir. İlan yoluyla işçilere duyuru yapılamadığı durumlarda, kısa çalışmaya tabi işçilere yazılı bildirim yapılır. Kısa çalışma başvurusu ve uygunluk tespitine ilişkin diğer işlemler İş-Kur tarafından belirlenir.

3-Yararlanma Şartları:

İşçinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmesi için;

• İşverenin kısa çalışma talebinin Türkiye İş Kurumunca uygun bulunması,

• İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte, 4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesine göre çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması, (kısa çalışma başvurusunun yapıldığı tarihten geriye doğru son 120 gün hizmet akdinin kesintisiz devam etmesi (sigorta boşluğu olmaması) son üç yıl içinde en az 600 prim gününün olması),

gerekmektedir.

4-Kısa Çalışma Ödeneğinin Miktarı – Ödenmesi ve Kesilmesi:

Günlük kısa çalışma ödeneğinin miktarı, 4857 sayılı İş Kanununun 39 uncu maddesine göre 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçmemek üzere, sigortalının son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır. Kısa çalışma ödeneği, 4447 sayılı Kanunun Ek 2 nci maddesine aykırı olmamak koşuluyla aynı Kanunun 50 nci maddesindeki (işsizlik ödeneğinin ödenmesi ile ilgili) esaslara göre ödenir.

Kısa çalışma ödeneğinin süresi üç ayı aşmamak üzere kısa çalışma süresi kadardır. Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde, çalışılmayan süreler için aylık olarak hesaplanır ve ekonomik gelişmelerin işyerinin faaliyetleri üzerine etkileri doğrultusunda uygunluk tespitinde belirtilen süreyi aşmamak kaydıyla fiilen gerçekleşen kısa çalışma süresi üzerinden verilir.

Zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılması halinde, 4857 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesi uyarınca, işçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarması halinde, bu zorlayıcı sebepler dolayısıyla çalışamayan veya çalıştırılmayan işçiye bu bekleme süresi içinde işverence bir haftaya kadar her gün için yarım ücret ödenmesi gerektiğinden; kısa çalışma ödeneği bu bir haftalık süreden sonra başlar.

İşçinin kısa çalışma ödeneği aldığı süre için, 5510 sayılı Kanun gereği ödenecek sigorta primi, İşsizlik Sigortası Fonu tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna aktarılır.

Kısa çalışma ödeneğinden yararlanan işçi, işsizlik sigortasından yararlanmak için 4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesinde öngörülen koşullar gerçekleşmeden işsiz kalırsa, kısa çalışma ödeneği aldığı süre düşüldükten sonra, daha önce hak ettiği işsizlik ödeneği süresini dolduruncaya kadar işsizlik ödeneğinden yararlanır. Kısa çalışma ödeneği, işçinin kendisine, aylık olarak her ayın sonunda ödenir. Kısa çalışma ödeneği nafaka borçları dışında haciz veya başkasına devir veya temlik edilemez.

İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden, işçinin kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler ise yasal faizi ile birlikte işçiden tahsil edilir.

5-Kısa Çalışma Ödeneğinin Durdurulması ve Kesilmesi:

Kısa çalışma uygulaması devam eden işyerlerinde yapılan inceleme sırasında işverenin ödenek alan işçilerin çalışma süreleri ile ilgili hatalı bilgi ve belge verdiğinin tespit edilmesi ve Kurum müfettişinin yazılı talebi halinde hakkında hatalı bilgi verilen işçi sayısı da dikkate alınarak kısa çalışma ödeneği durdurulur.

• Kısa çalışma ödeneği alanların;

• İşe girmesi,

• Yaşlılık aylığı almaya başlaması,

• Herhangi bir sebeple silâhaltına (askere) alınması,

• Herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması,

hallerinde veya geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibariyle kısa çalışma ödeneği kesilir.

6-Kısa Çalışma Halinin Sona Ermesi ve Bildirim:

İşveren, ilan ettiği süreden önce normal faaliyetine başlamaya karar vermesi halinde durumu; Türkiye İş Kurumunun ilgili birimine, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikaya ve işçilere altı işgünü önce yazılı olarak bildirmek zorundadır.

Kısa çalışma bildirimde belirtilen tarih itibariyle sona erer. Geç bildirimlere ilişkin oluşan yersiz ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.  (isvesosyalguvenlik.com)

YORUMLAR

  1. levent dedi ki:

    işveren kısa çalışma ödeneginin %40 lık kısmını ödemek istemiyor buna hakkı varmı

    1. Admin dedi ki:

      Sorunuzu yanlış sormuşsunuz her halde. Çünkü kısa çalışma ödeneğini işveren değil, İŞKUR doğrudan işçiye öder. Eğer işveren sizin için İŞKUR’a kısa çalışma ödeneği için başvurdu, İŞKUR size kazancınızın yüzde 60’ı üzerinden kısa çalışma ödeneği ödeyecek, kalan yüzde 40’lık kısmı işveren size ödemek istemiyorsa, kastettiğiniz buysa, Yönetmelikte kısa çalışma ödeneğinin, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde, çalışılmayan süreler için aylık olarak hesaplanacağı belirtildiğinden, işverenin işyerinde çalıştığı süreye ait ücreti işçiye ödemesi gerekir. Eğer işyerinde çalışma tamamen durmuşsa işveren o zaman işçiye ücret ödemek zorunda değildir.

  2. ŞENER Ş. dedi ki:

    merhabalar.
    3 aylık bir süre çalışmaya ara veren iş yerinde, kısa çalışma ödeneğine başvuruldu ve 18 günlük işkur ve 6(yıllık izi ve 6/2 = 3 gün toplam 9) gün iş yeri tarafından ödendi. Ama diğer ay 5+5 gün iş yeri üretime geçti. bu arada kalan 2 ay 30 tam gün işkur da ksö olarak girili. işyeri bu 10 gün çalışmayı ödermi ve işkur buna göre 30 gün girdiği ksö rakamı değiştirirmi? yani 10 iş yeri 20 işkurmu olur. ya da 30 işkur + 10 iş yeri ekstra ödermi?
    teşekürler

    1. Admin dedi ki:

      Yönetmelikte konuya ilişkin olarak; “Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde, çalışılmayan süreler için aylık olarak hesaplanır. Kısa çalışma yapan işçinin çalışılmayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin ücret ve kısa çalışma ödeneği miktarı, kısa çalışma yapılan süreyle orantılı olarak işveren ve Kurum tarafından ödenir.” hükümleri yer almaktadır.
      İşyerinin İŞKUR’a kısa çalışma ödeneği başvurusu yaparken bildirdiği çalışma süresini esas alarak İŞKUR kısa çalışma ödeneği miktarını hesaplar ve öder, kalan çalışma süresine ait ücreti işyerinin ödemesi gerekir.

  3. İsmail sütcü dedi ki:

    Ben çalışıyorum isyerindekileri özden cikardikar bende ksenlikle maaş almıyorum haftalık 150 veya200tl harclikla evimi nasıl gecindiricem benim çoluk çocuğumuz var kısa çalışma odenegide verilmesi ben üç aydır kiramı da odeyemesim ucaydir kredi kartım ödenmedi ucaydir faturalarım duruyo bununaltindan nasıl kalkicaz canimizami kıyalım nasıl yapalım patron cocugumadami acimiyo mahkemeye versek hicbisey alamicaz dünya alacagimiz var maaslarimizi 3aydir alamıyorum yardım edin

    1. Admin dedi ki:

      Eğer işveren sigorta çıkışınızı vermediyse kısa çalışma ödeneğinden veya günlük 39 liralık nakdi ücret desteğinden yararlanabilirsiniz, şu an işe girmiyor, işyerinde çalışmıyor olmanız buna engel değil. İşverenle görüşün.