Mesleki Eğitim – Staj ve Çıraklıkta Yeni Bir Dönem Başlıyor

Mesleki Eğitim – Staj ve Çıraklıkta Yeni Bir Dönem Başlıyor
14 Aralık 2016 22:17

Başta sanayi sektörü olmak üzere birçok sektörde kalifiye eleman büyük önem taşımaktadır. İşyerleri için kalifiye eleman yetişmesi de çıraklık, mesleki eğitim ve staj yoluyla mümkün olmaktadır.

Çıraklık sayesinde öğrenciler bir taraftan okullarında mesleki eğitim görürken, diğer taraftan da işyerlerinde uygulamalı eğitim almakta ve yaptığı işte tecrübe kazanmaktadır. Ancak son yıllarda işletmeler çırak bulmakta zorlanmaya başlamış (Bkz. Esnaf Artık Çırak Bulamaz Hale Geldi), mesleki eğitimin de önemi azalmıştı. Bu nedenle çıraklık ve mesleki eğitime önem verilmesi, bunun için de bazı düzenlemeler yapılması ve tedbirler alınması son birkaç yıldır sürekli gündeme geliyor, strateji belgelerinde de yer alıyordu. (Bkz. Ülkemizdeki Mesleki Eğitimin Problemleri ve Aksayan Yönleri, Mesleki Eğitimle İşsizlik ve İş Kazaları Azaltılabilir, Mesleki Eğitim Daha Cazip ve Etkin Hale Gelecek başlıklı haberler.)

Konuya ilişkin yasal düzenlemeler; 9 Aralık 2016 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan ve aynı gün yürürlüğe giren 6764 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yapıldı. Düzenlemelerin hayata geçmesiyle birlikte de çıraklık ve mesleki eğitim konularında Ülkemizde yeni bir dönem başlayacak.

6764 sayılı Kanunla 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda; çıraklık, mesleki eğitim ve staj konusunda yapılan önemli düzenlemeler aşağıda belirtilmiştir.

– Millî Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğüne bağlı olarak yürütülen aday çırak, çırak, kalfa ve ustaların genel ve meslekî eğitimleri Millî Eğitim Bakanlığı Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğüne verildi.

– Çıraklık eğitimi zorunlu ortaöğretim kapsamına alındı.

– Çırak olma şartları yeniden belirlendi. Eski düzenlemeye göre çırak olabilmek için 14 yaşını doldurmuş, 19 yaşından gün almamış olmak ve en az ilköğretim okulu mezunu olmak gerekiyordu. Yeni düzenleme ile yaş şartı kaldırıldı. Artık çırak olabilmek için en az ortaokul veya imam-hatip ortaokulu mezunu olmak gerekecek. Ayrıca eskiden olduğu gibi bünyesi ve sağlık durumunun gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olması gerekecek.

– Kanuna aşağıdaki tanımlar eklendi:

Eğitim Birimi: Kanun kapsamında öğrencilerin teorik ve beceri eğitimi, staj veya tamamlayıcı eğitim ile işletme personelinin eğitimi amacıyla işletmeler tarafından oluşturulan, gerekli araç, gereç ve donanıma sahip eğitim ortamı.

Staj: Öğrencilerin öğretim programlarıyla kazandırılması öngörülen mesleki bilgi, beceri, tutum ve davranışlarını geliştirmeleri, sektörü tanımaları, iş hayatına uyumları, gerçek üretim ve hizmet ortamında yetişmeleri amacıyla işletmede yaptıkları mesleki çalışma.

Tamamlayıcı Eğitim: Açık öğretim yoluyla eğitimi yapılamayan alan veya dallarda, mesleki ve teknik orta öğretim programlarını tamamlayamadan okuldan ayrılanlar ile yurtdışında öğrenim görenlerin denklik işlemleri sonucunda tespit edilen eksik meslek alan veya dal derslerini işletmelerde mesleki eğitim esaslarına göre tamamlamalarına imkân sağlayan eğitim.

– On ve daha fazla personel çalıştıran işletmelere, çalıştırdıkları personel sayısının yüzde beşinden az olmamak üzere mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumu öğrencilerine beceri eğitimi yaptırma, mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumu öğrencilerine staj ve tamamlayıcı eğitim yaptırma zorunluluğu getirildi. Öğrenci sayısının tespitinde kesirler tam sayıya tamamlanacak. Bu işletmeler mesleki ve teknik eğitim yapan yükseköğretim kurumu öğrencilerine staj yaptırabilecek. Ayrıca mesleki eğitim kapsamına alınıp alınmadığına bakılmaksızın ondan az personel çalıştıran işletmeler de mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumları öğrencilerine 3308 sayılı Kanunun ilgili hükümlerine göre beceri eğitimi, staj ve tamamlayıcı eğitim yaptırabilecek. On ve daha fazla personel çalıştıran işletmeler, çalışma ve iş kurumu il müdürlüklerince her yıl şubat ayı içerisinde il millî eğitim müdürlüklerine ve o ildeki yükseköğretim kurumlarına bildirilecek. Beceri eğitimi, staj ve tamamlayıcı eğitim yaptıracak işletmeler bu amaçla bir eğitim birimi kuracaklar. Bu birimde, yapılan eğitim için alanında ustalık yeterliğine sahip ve iş pedagojisi eğitimi almış usta öğretici veya eğitici personel görevlendirilecek.

– Mesleki ve teknik ortaöğretim kuramlarının öğrenci kaybı yaşamaması, öğrencilerin teşvik edilmesi ve meslek yüksekokullarına daha yetkin öğrenci kazandırılması için bu okulları bitirenlere üniversiteye girişte ek puan verilecek.

– Meslek derslerinin eğitiminin öğretmen gözetiminde okulun atölye ve laboratuvarlarmda verilmesi yerine, usta öğretici veya eğitici personel gözetim ve denetiminde işletmelerce sağlanan ortamlarda verilecek, böylece öğrenci edindiği mesleki yeterlikleri kullanma ve geliştirme imkânı bulacak. Aynı şekilde öğretim programlarında öngörülen mesleki eğitim işletmelerde yapılacak.

– Mesleki eğitim, staj ve tamamlayıcı eğitim yapan öğrenciler işletme şartlarına uymak zorunda olacak.

– Kapsamı, şartları ve süresi Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenen telafi eğitimi veya tamamlayıcı eğitime katılan ve bu eğitim sonunda yapılan sınavlarda başarılı olan kalfa, usta ve ortaöğretim kurumu mezunlarına, bitirdikleri meslek alanının diploması verilecek.

– Şu anki uygulamaya göre işletmelerde mesleki eğitim gören öğrencilere ücret ödenmekte iken staj ve tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilere herhangi bir ücret ödenmemektedir. Yapılan düzenleme uyarınca staj ve tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilere de ücret ödenecek. Böylelikle, öğrenci aldığı tamamlayıcı eğitim ve yaptığı staja önem verecek, özellikle staj uygulamasında staj yapılmadığı halde yapılmış gibi gösteren dosya düzenlenmesi önlenecek. Yani staj ve tamamlayıcı eğitim cazip hale gelecek. Yapılacak ödemeler 2016­-2017 eğitim ve öğretim yılı sonuna kadar İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak.

– Öğrenciler işletmelerde mesleki eğitim uygulamalarında olduğu gibi, mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarında uygulamalı eğitime başladıkları tarihten itibaren haklarında iş kazası ve meslek hastalıkları sigortası yapılacak. Aday çırak, çıraklar, işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumlarında okumakta iken staja, tamamlayıcı eğitime veya alan eğitimine tabi tutulan öğrencilerin sigorta primleri asgari ücretin yüzde ellisi üzerinden, Milli Eğitim Bakanlığı ile mesleki ve teknik eğitim yapan yükseköğretim kurumlarının bağlı olduğu üniversitelerin bütçesine konulan ödeneklerden karşılanacak. (isvesosyalguvenlik.com)

YORUMLAR

  1. Selim dedi ki:

    Merhaba kurumsal bir şirkette çalışıyorum işerimiz fazla mesaili çalıştırmakta bizleri ancak her ay denkleştirme adı altında vardiyada düzenleme yapmakta erken çıkış geç giriş gibi ve fazla mesai ücretini asla alamamaktayız denkleştirme her ay yasal olan bir şeymidir ve yasal değil ise nereye şikayet edebiliriz teşekkürler

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      4857 sayılı İş Kanununun 63 üncü maddesinde;
      “Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi (45 saat), işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir. Bu halde, iki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz. Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar artırılabilir. (Ek cümle: 6/5/2016-6715/3 md.) Turizm sektöründe dört aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz; denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile altı aya kadar artırılabilir.” hükmü yer almaktadır.
      İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği’nin “Denkleştirme Esasına Göre Çalışma” başlıklı 5 inci maddesinde;
      “Tarafların yazılı anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerinde haftanın çalışılan günlerine günde onbir saati aşmamak koşuluyla farklı şekilde dağıtılabilir. Bu halde, yoğunlaştırılmış iş haftası veya haftalarından sonraki dönemde işçinin daha az sürelerle çalıştırılması suretiyle, toplam çalışma süresi, çalışması gereken toplam normal süreyi geçmeyecek şekilde denkleştirilir.
      Denkleştirme iki aylık süre içinde tamamlanacak, bu süre toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar artırılabilecektir. (Ek cümle:RG-25/8/2017-30165) Turizm sektöründe dört aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz; denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile altı aya kadar artırılabilir.
      Parça başına, akort veya götürü gibi yapılan iş tutarına göre ücret ödenen işlerde de bu Yönetmeliğin denkleştirmeye ilişkin hükümleri uygulanır.
      Denkleştirme dönemi içinde günlük ve haftalık çalışma süreleri ile denkleştirme süresi uygulamasının başlangıç ve bitiş tarihleri işverence belirlenir.”
      hükümleri yer almaktadır.
      Eğer işyerinde bu mevzuat hükümlerine uyulmuyorsa ALO 170’e veya İŞKUR’a şikayette bulunabilirsiniz.

  2. Hamza dedi ki:

    Ben berberde stajımı yapacağım ve beni okul daha açılmadan önce işe başlattılar ben bu duruma nasıl itiraz edebilirim ?

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      Şu an normal işçi sayılırsınız ve çalıştığınız berberin sizi SGK’ya normal sigortalı olarak bildirmesi gerekir. Okul açılıp staj sürecini başlattığında stajyer sayılırsınız, o zaman da zaten okulunuz stajyer olarak sigortalılık işlemlerinizi yapar.