5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından uygulanacak idari para cezalarını düzenleyen 102 inci maddesinin beşinci fıkrası;

“İdarî para cezalarının, Kuruma itiraz edilmeden veya yargı yoluna başvurulmadan önce tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde peşin ödenmesi halinde, bunun dörtte üçü tahsil edilir. Peşin ödeme idari para cezasına karşı yargı yoluna başvurma hakkını etkilemez. Ancak Kurumca veya mahkemece Kurum lehine karar verilmesi halinde, daha önce tahsil edilmemiş olan dörttebirlik ceza tutarı, 89 uncu maddenin ikinci fıkrası hükmü de dikkate alınarak tahsil edilir.” şeklindedir.

Bu fıkra uyarınca, Kurum tarafından uygulanan idari para cezalarını yüzde 25’lik indirimden yararlanmak için peşin ödedikten sonra, mahkemede dava açmak mümkün olmaktadır. Buna karşılık fıkrada yer alan, “Ancak Kurumca veya mahkemece Kurum lehine karar verilmesi halinde, daha önce tahsil edilmemiş olan dörttebirlik ceza tutarı, 89 uncu maddenin ikinci fıkrası hükmü de dikkate alınarak tahsil edilir.” cümlesi, dava açacak olanlar için önemli bir risk oluşturmaktadır. Çünkü dava açıp da kaybedenler, peşin ödeme indirimi nedeniyle ödemekten kurtuldukları dörttebir (yüzde 25) oranındaki idari para cezasını da gecikme zammı ve cezasıyla birlikte ödemek zorunda kalmaktadırlar. Bu riskten dolayı, idari para cezalarına karşı dava açmaktan çekinen veya vazgeçenler olabilmektedir.

Anayasa Mahkemesi, görülmekte olan bir dava nedeniyle Edime İş Mahkemesi’nin söz konusu cümlenin iptaline ilişkin başvurusunu değerlendirdi ve “Ancak Kurumca veya mahkemece Kurum lehine karar verilmesi halinde, daha önce tahsil edilmemiş olan dörttebirlik ceza tutarı, 89 uncu maddenin ikinci fıkrası hükmü de dikkate alınarak tahsil edilir.” şeklindeki cümlenin Anayasa’ya aykırı olduğuna karar vererek iptal etti.

Anayasa Mahkemesi’nin konuya ilişkin (Esas Sayısı : 2013/40 Karar Sayısı: 2013/139 Karar Günü: 28.11.2013) kararı 9 Mayıs 2014 tarihli ve 28995 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmış olup, karara http://www.resmigazete.gov.tr/adresinden ulaşabilirsiniz. (isvesosyalguvenlik.com)