Gerçekte (fiili olarak) çalışmayan kişilerin 4/1-a (SSK) kapsamında sigortalı olarak Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmesine sahte sigortalılık denilmektedir. Aynı şekilde gerçekte herhangi bir çalışanı olmadığı halde kişileri çalışıyormuş gibi sahte sigortalı olarak Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildiren işyerlerine de sahte işyeri denilmektedir.

Bu tür kişi veya şirketler, genelde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirdikleri kişilerin primlerini Kuruma ödemezken, sahte sigortalı olarak bildirdikleri kişilerden belirli miktarda ücret almakta veya başka menfaat temin etmektedir. Bu tür durumlarda gerek işveren olarak sahte sigortalı bildirimi yapan kişiler, gerekse sahte sigortalı olarak bildirilen kişiler hakkında uygulanan yaptırımlar ve ortaya çıkabilecek mağduriyetlerle ilgili açıklamalar; Sahte Sigortalılık ve Uygulanan Yaptırımlar, Sahte Sigortalı Bildiren İşveren Prim İndiriminden Yararlanamayacak, Sahte Sigorta Tuzağına Düşmeyin başlıklı yazılarda yer almaktadır.

Sosyal Güvenlik Kurumu öteden beri bu tür işyerlerini takip etmekte, sigortalılık iptali, suç duyurusu ve diğer yaptırımlarla ilgili gerekli yasal işlemleri yapmaktadır. Ancak Kurum son zamanlarda bu konudaki takip ve kontrolleri daha da artırdı.

Bu çerçevede Kurum müdürlükleri; ay içinde birden fazla ek aylık prim ve hizmet belgesi verip hiç ödeme yapmayan yani primlerini ödemeyen, ay içinde bildirilen sigortalı sayısında önemli değişiklikler olan, prim belgesinde bildirdiği sigortalılarla ilgili işe giriş ve işten ayrılış bildirgelerini vermeyen, gönderilen tebligatları almayan işyerlerini ön incelemeye tabi tutmakta, bunlardan şüphe uyandıranları denetime alarak, sahte işyeri olduğunun tespiti halinde gerekli yasal işlemleri yapmaktadır. Ayrıca, işyeri gerçek işyeri olsa bile, o işyerinden yapılan bildirimlerin bir kısmı sahte sigortalılık kapsamına giriyorsa, yine aynı işlemler yapılmaktadır.

Öte yandan, sahte işyeri veya sahte sigortalılık tespitinden en önemli husus primlerin ödenmemesi olsa bile, eğer sahte bildirim tespit edilirse, primlerin ödenmiş olması da sonucu değiştirmemekte, yine sahte bildirimler iptal edilerek gerekli yasal işlemler yapılmaktadır.