Sigortalı Sayılanlar ve Sayılmayanlar – Kısmen Sigortalı Sayılanlar – Sigortalı Yapılması Zorunlu Olanlar

Sigortalı Sayılanlar ve Sayılmayanlar – Kısmen Sigortalı Sayılanlar – Sigortalı Yapılması Zorunlu Olanlar
12 Şubat 2013 19:41

1-Sosyal Güvenlik Reformu İle Gelen Değişiklikler: 2.1-01.10.2008 tarihinden önceki uygulamaya göre 506 sayılı Kanunun 86 ncı maddesi uyarınca, Sosyal Güvenlik Sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde Türk işverenler tarafından istihdam edilen Türk işçileri, ayrıca avukatlar ve noterlerin sosyal güvenlikleri topluluk sigortası kapsamında SSK tarafından sağlanıyordu.

Reformun yürürlüğe girmesiyle birlikte artık avukat ve noterler 4/b kapsamında sigortalı sayılacaklar, yurtdışında Türk işverenler tarafından çalıştırılan işçilerle ilgili olarak da 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin g bendi gereğince bazı sigorta kolları uygulanacaktır.

-6132 sayılı At Yarışları Hakkında Kanuna tabi jokey ve antrenörler de 4/b grubuna dahil edildi.

-İsteğe bağlı sigortalılar 4/b grubuna dahil edildi.

-Daha önceki uygulamaya göre 1479 sayılı Kanunun 24 üncü maddesine göre Bağ-Kur sigortalısı sayılan anonim şirketlerin kurucu ortaklarından sadece yönetim kurulu üyesi olanlar 5510 sayılı Kanunda sigortalı sayılmamışlardır.

2-Sigortalılığın Zorunlu Oluşu:

5510 sayılı Kanunun 92. maddesi uyarınca;

Kısa ve uzun vadeli sigorta kapsamındaki kişilerin sigortalı ve genel sağlık sigortalısı olması, genel sağlık sigortası kapsamındaki kişilerin ise genel sağlık sigortalısı olması zorunludur. Kanunda yer alan sigorta hak ve yükümlülüklerini ortadan kaldırmak, azaltmak, vazgeçmek veya başkasına devretmek için sözleşmelere konulan hükümler geçersizdir.

Madde metninden de anlaşılacağı üzere; sigortalı ve genel sağlık sigortalısı olmak sigortalının kendi isteğine dahi bırakılmamış, kanunen zorunlu tutulmuştur. Dolayısıyla bu konuda sigortalı – işveren arasında yapılacak sözleşmeler bile geçersiz sayılmıştır. Aynı hüküm 01.10.2008 tarihinden önce yürürlükte bulunan 506 sayılı Kanunda da yer almaktaydı.

3-Sigortalı Sayılanlar:

Sigortalı sayılanlar 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 9 uncu maddesinde ayrıntılı olarak belirtilmiş olup, sigortalı sayılanlar Kanunun 4. maddesinde a, b ve c olarak üçe ayrılmıştır.

4/1-a (SSK), 4/1-b (BAĞ-KUR) ve 4/1-c (Emekli Sandığı) kapsamında kimlerin sigortalı sayıldığı Sigortalılıkta 4/a – 4/b – 4/c Kapsamına Kimler Girmektedir ? başlıklı yazıda belirtilmiştir.

4-Haklarında Bazı Sigorta Kolları Uygulanacak Sigortalılar ve Sigorta Kolları:

Haklarında sadece bazı sigorta kolları uygulanacak sigortalılar 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde belirtilmiştir. Buna göre;

4.1-Hizmet akdi ile çalışmamakla birlikte, ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklular hakkında, sadece iş kazası ve meslek hastalığı ile analık sigortası hükümleri uygulanır, yani bunlar sadece bu sigorta kollarına tabi olur.

4.2-3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası; meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 46 ncı maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı, günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz katından fazla olmayanlar hakkında ise iş kazası ve meslek hastalığı sigortası, bunlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar (yani anne veya babası üzerinden sağlık yardımı almayanlar) hakkında ayrıca genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır.

4.3-Harp malulleri ile 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu, 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre vazife malullüğü aylığı bağlanmış malullerden, 4/1-a (SSK) ve 4/1-b (BAĞ-KUR, kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar) kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar hakkında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanır, ancak bunlar uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmayı istemeleri hâlinde bu isteklerini Kuruma bildirdikleri tarihi takip eden ay başından itibaren, bunlar hakkında uzun vadeli sigorta kolları uygulanır.

4.4- 4/1-c (Emekli Sandığı) kapsamında bir göreve başlayan tüm vazife malulleri hakkında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanır.

4.5-Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerler hakkında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası ile bunlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar (yani anne veya babası üzerinden sağlık yardımı almayanlar) hakkında ayrıca genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır.

4.6-Ülkemiz ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri hakkında kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır. Bu sigortalıların uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak istemeleri hâlinde ise Kanunun 50 nci maddesinin ikinci fıkrasının Türkiye’de yasal olarak ikamet etme şartı ile aynı fıkranın (a) bendinde belirtilen şartlar aranmaksızın haklarında genel sağlık sigortası primi hariç isteğe bağlı sigorta hükümleri uygulanır, yani bu sigortalılar isterse isteğe bağlı sigortalı olabilirler.

4.7-Harp malulleri ile 3713 sayılı Kanun veya 2330 sayılı Kanuna göre vazife malullüğü aylığı bağlanmış olanlardan 4/1-a (SSK) ve 4/1-b (BAĞ-KUR) kapsamında çalışanlardan uzun vadeli sigorta kollarına tabi olup bu sigorta kollarından çıkmak isteyenler hakkında, isteklerine dair yazılı taleplerini takip eden ayın başından itibaren sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanmaya devam edilir.

6-Sigortalı Sayılmayanlar:

Sigortalı sayılmayanlar 5510 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 10 uncu maddesinde ayrıntılı olarak belirtilmiştir.

Bu kapsamda olanlar 4/1-a (SSK), 4/1-b (BAĞ-KUR) ve 4/1-c (Emekli Sandığı) kapsamında sigortalı olamayacağından, bunlar şartları tutuyorsa isteğe bağlı sigortaya prim ödeyebilirler. Ayrıca bunların zorunlu olarak genel sağlık sigortalısı (GSS) olması gerektiğinden, bunlardan isteğe bağlı sigortaya da tabi olmayanların gelir testi yaptırmaları gerekir.  Gelir testi sonucuna göre bunların GSS primi ya devlet tarafından ödenir ya da kendileri öder. (isvesosyalguvenlik.com)

YORUMLAR

  1. Abdullah dedi ki:

    1989 yılında askerken sigortam açılmış. Askerken sigortalı sayılmama ozaman yürürlüktemiydi

    1. Admin dedi ki:

      506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun o tarihlerde yürürlükte olan 3 üncü maddesinde Askerlik hizmetlerini yapmakta olan yükümlülerin (27/2/1962 tarihli 33 sayılı Kanun hükümlerine göre çalışanlar hariç) sigortalı sayılmayacağı belirtilmiştir. Yani bu uygulama o zaman da yürürlükteydi.