Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, kayıt dışı istihdamın (kayıtsız ve sigortasız çalıştırılan işçi sayısının), yüzde 53’ten yüzde 37’ye kadar indirildiğini, işsizlik oranının ise 2023 yılında yüzde 5 seviyesine indirilmesinin hedeflendiğini bildirdi.

Bakan Çelik, yaptığı yazılı açıklamada;

Özellikle Avrupa Birliği (AB) bölgesinde ekonomik kriz ve buna bağlı işsizlik yaşanırken, Türkiye’de işsizlik oranında geçen yıla göre 0,7’lik düşüş meydana geldiğini,

Türkiye İş Kurumu aracılığıyla son dönemde işsizlikle mücadeledeki tedbirlerin etkili olduğunu ve sevindirici sonuçlar alındığını, bu çalışmanın gelecek dönemde de sürdürüleceğini,

Kayıt dışı istihdamla da mücadele edildiğini, geçen yıl 17 milyon 221 bin 814 olan kayıtlı sigortalı sayısının bu yıl 18 milyon 429 bin 88’e yükseldiğini,

Son yıllarda işsizlikle mücadelede planlı ve programlı çalışmalar başlattıklarını, yeni teşvik sistemi, toplum yararına çalışma, mesleki eğitim, işbaşı eğitimi, iş ve meslek danışmanları gibi enstrümanların işsizlikle mücadelede kararlı bir şekilde bundan sonra da uygulanacağını,

Ulusal İstihdam Stratejisi’nin tamamlandığını, 2023’te işsizliğin yüzde 5 seviyesine indirilmesinin hedeflendiğini,
İşsizlikle mücadele ederken eş zamanlı olarak kayıt dışılıkla mücadelenin de aynı kararlılıkla süreceğini, kayıt dışı istihdamın yüzde 53’ten yüzde 37’ye kadar indirildiğini, bu oranın da 2023’te yüzde 15 seviyesine düşürüleceğini,

ifade etti.

Öte yandan, kayıt dışı yani sigortasız çalıştırılan işçi sayısının azalmasında; diğer etkenler yanında, genel sağlık sigortasının artık herkes için zorunlu hale gelmesi, işverenlere tanınan beş puanlık sigorta prim indirimi, sosyal güvenlik bilincinin toplumda giderek artması gibi konularda şüphesiz önemli rol oynadı. Çünkü, genel sağlık sigortası herkes için zorunlu hale gelince, hiçbir sosyal güvenliği olmayan kişiler Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından re’sen genel sağlık sigortalısı olarak tescil edildiği için, bunlar gelir testi yaptırmak ve GSS primi ödemek zorunda kaldıklarından (10/2/2012, 22/4/2012 tarihli haberler), bu durumda olan sigortasız çalışanlardan bazıları, gelir testi yaptırma ve prim ödeme yükümlülüğünden kurtulmak için, işverenlerine sigortalarının yapılması konusunda baskı yapmak zorunda kaldılar.

Benzer şekilde, aylık sigorta primi yüksek geldiği için sigortasız işçi çalıştırmayı tercih eden bazı işverenler, işveren hissesinde yapılan beş puanlık prim indirimi sayesinde işçilerini sigortalı çalıştırmaya başladılar. Ayrıca sigortasız işçi çalıştırdığı tespit edilen işverenlerin elinden bir yıl boyunca söz konusu beş puanlık prim indirimi hakkının alınması uygulaması da buna dolaylı olarak etki etti. Şüphesiz bunların yanında sosyal güvenlik bilincinin toplumda giderek artması da önemli katkı yaptı. Çünkü kayıt dışı, yani sigortasız çalışan işçilerin gelirlerini belgeleyememeleri nedeniyle bankalardan kredi veya kredi kartı alamamaları, işten çıkarılmaları halinde ücret-tazminat gibi alacaklarını ispat edememeleri, her yıl Mayıs ayında kutlanan sosyal güvenlik haftası, dizi ve filmlerde sosyal güvenliğe ve sigortalı çalışmaya vurgu yapılması gibi durumlar doğrudan veya dolaylı yollardan sigortasız çalıştırılan işçi sayısının azalmasını sağladı.

Tüm bunların yanında, gerek kayıt dışı istihdamın, gerekse işsizliğin azalmasına karşılık, bu konudaki çalışmalar da giderek artmakta ve hız kazanmaktadır. Çünkü sosyal güvenlik açıklarının (12/5/2012, 23/9/2012 tarihli haberler) tam olarak giderilmesi zor olsa da, en azından kabul edilebilir seviyeye indirilebilmesinin bir yolu da kayıt dışı istihdamın azaltılmasından geçmektedir. Bu nedenle de kayıt dışı istihdamın azaltılması/önlenmesi için bir taraftan Bakanlık ve Sosyal Güvenlik Kurumu yeni proje ve uygulamalar hayata geçirirken (14/5/2012, 2/8/2012, 13/9/2012 tarihli haberler), hükümet veya ilgili bakanlıklar tarafından geleceğe yönelik olarak belirlenen plan, program ve hedeflerde de, bu konulara mutlaka yer verilmektedir. Nitekim en son 9/10/2012 tarihli ve 28436 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve 2013-2015 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program ile Orta Vadeli Mali Plan’da; istihdam imkanlarının artırılması, işsizlik oranının düşürülmesi, sosyal güvenlik açıklarının azaltılması, kayıt dışılıkla etkin mücadele edilmesi konularının yer aldığı daha önce belirtilmişti (12/10/2012 tarihli haber). (isvesosyalguvenlik.com)