Kayıt dışı yani sigortasız işçi çalıştıran işverenlere uygulanacak yaptırımlar ve sigortasız işçinin kaza geçirmesi halinde doğacak sorumluklar Sigortasız İşçi Çalıştıran İşverenlere Uygulanan Ceza ve Yaptırımlar, İş Kazalarında Sorumluluğu Olan İşveren ve Diğer Kişilere Uygulanan Yaptırım ve Cezalar başlıklı yazılarda ayrıntılı olarak belirtilmiştir.

Sigortasız işçinin iş kazası geçirmesi halinde işverenin doğacak sorumluluğu kusursuz sorumluluktur. Yani kazanın meydana gelmesinde işverenin kusuru olup olmadığına bakılmaksızın Sosyal Güvenlik Kurum kaza olayı nedeniyle karşılaştığı bütün maliyetleri işverene yöneltir, yani işverene rücu ederek ondan tahsil eder.

Bu sorumluluk hali daha önce 506 sayılı Kanunun “Bildirilmeyen sigortalılar için yapılacak işlem” başlıklı 10 maddesinde düzenlenmişti. Hatta sigortalı işe giriş bildirgesini verme süresi daha önceleri bir ay iken; bazı işverenler tarafından bu süre kötüye kullanıldığından, sigortasız işçi çalıştıran işverenler işçisi kaza geçirdiğinde henüz işe başlayalı bir ay olmamış gibi gösterip sorumluluktan kurtardıklarından, 4447 sayılı Kanunla 8 Eylül 1999 tarihinden geçerli olmak üzere yapılan değişiklikle bazı istisnalar hariç, işe giriş bildirgesini en geç işçi işe başlamadan bir gün önce verme yükümlülüğü getirilmişti.

Söz konusu 10 uncu maddenin yerini Sosyal Güvenlik Reformuyla birlikte yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanunun “Süresinde bildirilmeyen sigortalılıktan doğan sorumluluk” başlıklı 23 üncü maddesi aldı. Maddede; sigortalı çalıştırmaya başlandığının süresi içinde sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirgenin sonradan verildiği veya sigortalı çalıştırıldığının Kurumca tespit edildiği tarihten önce meydana gelen iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık halleri sonucu ilgililerin gelir ve ödenekleri Kurumca ödeneceği; Kurumca bu şekilde yapılan ve ileride yapılması gerekli bulunan her türlü masrafların tutarı ile gelir bağlanırsa bu gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri tutarının, 21 inci maddenin birinci fıkrasında yazılı sorumluluk halleri yani iş sağlığı ve güvenliği kurallarına uymamak nedeniyle doğan sorumluluk aranmaksızın, işverene ayrıca ödettirileceği şeklindedir.

Bu maddenin uygulanmasında da sigortasız işçisi kaza geçiren bazı işverenler, sigortalı işe giriş bildirgesini aynı gün içerisinde vererek, söz konusu 23 üncü maddeden doğan sorumluluktan kurtulabiliyordu. Burada işe giriş bildirgesi kazanın meydana geldiği tarihten sonra değil, kazanın meydana geldiği tarihte verilmiş olduğu için 23 üncü madde uygulanmıyordu.

Ancak Sosyal Güvenlik Kurumu bu konuda da uygulama değişikliğine gitti. Yeni uygulamaya göre sigortasız işçi kaza geçirdiğinde, işe giriş bildirgesi aynı gün verilmiş olsa bile (yasal süresi geçmemiş olanlar hariç), eğer kaza olayından sonra verilmişse işveren hakkında söz konusu 23 üncü madde uygulanacak, dolayısıyla işveren artık sorumluluktan kurtulamayacak. (isvesosyalguvenlik.com)