Soru ve Cevaplarla Çalışma Hayatında Önemli Konular

Soru ve Cevaplarla Çalışma Hayatında Önemli Konular
23 Nisan 2013 14:45

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı, çalışma hayatıyla ilgili bazı önemli konularda en çok sorulan soruları ve cevaplarını ayrı ayrı kitapçıklar halinde yayımlamış olup, kitapçıkların konu başlıkları aşağıda yer almaktadır.

– Sıkça sorulan sorular ve cevapları (15 soru – cevap)

– Çocuk ve genç işçilere özel çalışma koşulları (30 soru – cevap)

– İşçinin dinlenme hakkı (30 soru – cevap)

– İş kanununda çalışma süreleri (50 soru – cevap)

– İş kanununda ücret (40 soru – cevap)

– İş kanunundan doğan tazminat haklarımız (40 soru – cevap)

– Kadın işçilere özel çalışma koşulları (60 soru – cevap)

Ayrı başlıklar altında Toplam 260 soru ve cevabın yer aldığı çalışmaya BURADAN ulaşabilirsiniz.

YORUMLAR

  1. Aziz Yurtseven dedi ki:

    Mrb iyi günler..Mağazacılıkla ilgili bir giyim firmasında uzman satış temsilcisi olarak çalışıyorum..Firmada fazla mesai yaptığımız durumlarda ücret almıyoruz.Bize denkleştirme izni yada mesai alacağı şeklinde fazla mesaimizi karşılıyorlar…Benim sorum denkleştirme iznini yasal olarak hangi zaman aralıklarında vermeleri gerekiyor?

    1. admin dedi ki:

      (Aziz Yurtseven) İş Kanununun 41 inci maddesinde fazla çalışma yerine izin kullanma işverenin değil işçinin isteğine bırakılmış, Kanunda aynen “işçi isterse” ifadesi kullanılmıştır. Dolayısıyla fazla çalışmada asıl olan haftada 45 saati aşan çalışmalar için fazla mesai ücreti ödenmesidir. Denkleştirme uygulamasına gelince, İş Kanunun 63 üncü maddesinde düzenlenmiş olup, normalde denkleştirme süresinin 2 aylık olarak uygulanacağı belirtilmiştir. Maddeye göre bu iki aylık süre içerisinde bazı haftalar işçiler haftalık normal çalışma süresi olan 45 saatten fazla çalıştırılabilecek, ancak işveren haftalık 45 saatten fazla çalışılan süreleri iki aylık süre bitmeden telafi edecek, yani işçileri kaç hafta kaç saat fazla çalıştırıldıysa, başka haftalarda o kadar eksik çalıştırılacaktır. Dolayısıyla maddede herhangi bir zaman aralığı verilmemiştir.
      Fazla Çalışmada Ücret Yerine İzin Kullanılabilir mi ?
      Haftalık Çalışma Süresinde Denkleştirme Esası Nedir ?

  2. Polat dedi ki:

    Ben günaşırı 24 saat çalışıyorum yani
    Pazartesi 24
    Çarşamba 24
    Cuma 24
    Pazar 24 saat çalışıyorum haftada 96 saat asgari ücret alıyorum normalmi bu ne yapmam gerek

    1. Polat dedi ki:

      Ayrıca mesai ücreti yok veya tatil yok bayram izni, ikramiyesi yok benzinlik te pompacıyım.

    2. Admin dedi ki:

      Tabii ki normal değil. Bu konuyu Asgari Ücret Sadece Haftada 45 Saat Çalışanlar İçin Geçerli başlıklı yazımızda açıkladık. Dolayısıyla size 96 – 45 = 51, yani bu şekilde çalıştığınız sürece size asgari ücrete ilaveten haftalık 51 saatlik fazla mesai parası ödenmesi gerekir. (Bkz. Ücret-Fazla Mesai Rehberi)

  3. Ali Çelik dedi ki:

    Merhaba yaşadığı şehir dışında çalışan işçinin kanunen izin hakkı var mıdır

    1. Admin dedi ki:

      İşçinin nerede yaşadığının, nerede çalıştığını hiçbir önemi yok. İş Kanununa göre her bir yıllık çalışma süresini dolduran işçiye yıllık ücretli izin verilmesi zorunludur.

  4. Nadir inanir dedi ki:

    Iskur uzerinden bir markette calismaya basladm haftalik iznimi pzt kullanmaktaym gecen hafta cts ve pazar rahatzlandgm icin ise gidemedim 2 gun doktor istirahat verdi .isyeri pazarlari izinli gosterdigi icin bir izin gunumu borclu oldugumu ve cslismak zorunda oldugumu soylediler ben tam olarak anlamadm nedenini haklilar mi? Yardimci olursaniz sewinirim

    1. Admin dedi ki:

      Size Pazartesi günü kullandırılan izin hafta tatili kapsamındaki izindir. Bu konudaki açıklama Hafta İçerisinde Rapor veya İzin Alan İşçi Hafta Tatili Yapabilir mi ? başlıklı yazıda yer almaktadır.

  5. neşe dedi ki:

    Kısıtla olan günlerde çalışma olmadı o günlerin ücret ödemesi hakkında bir gelişme var mı bu gunler ücretsiz izin mi olacak yoksa maaş olarak ödenecek mi acaba

    1. Admin dedi ki:

      Bu konuda henüz bir düzenleme yok, işverenin inisiyatifine bağlı bir durum.

  6. Mustafa dedi ki:

    Özel güvenlik görevlisiyim. Tam 1 ay haftalık izinim verilmedi. Yol parasını da 6 aydır geçen yılın parasından yatırıyorlar. Haklı fesih nedeni midir ?

    1. Admin dedi ki:

      İşçiye süresinde yıllık izin, haftalık izin kullandırılmaması, işçilik alacaklarının süresinde ödenmemesi işçi açısından 4857 sayılı İş Kanunu 24/II. madde kapsamında haklı fesih sebebidir.

  7. Murat dedi ki:

    Yerleşim alanı dışında bir elektrik üretim tesisinde destek hizmet personeli olarak çalışmaktayım. Görevim oranın güvenliğini sağlamak. Çalışma saatlerim iki gün gündüz, iki gün gece yalnız olarak nöbet tutuyorum ve iki gün istirahat ediyorum. Nöbetlerimi 12 saat tutuyorum. Yemek ve ulaşımımı kendi cebimden karşılıyorum. İşverenden yol ve yemek ücreti talep ettiğimizde işveren verme mecburiyetim yok diyor. Ne yapmalıyım.

    1. Admin dedi ki:

      Bu konu https://www.isvesosyalguvenlik.com/calisanlara-yol-ve-yemek-verilmesi-gerekli-midir/ başlıklı yazıda açıklanmış olup, İş Kanununa göre işveren işçiye yol – yemek ücreti vermek zorunda değil. İşe girerken işverenle yaptığını anlaşmaya, iş sözleşmesine bağlı bir durum. Eğer işe başlamadan önce ücret konusunu görüşürken yol ve yemek ücreti de talep etmiş ve bu konuda işverenle anlaşmış olsaydınız işveren ödemek zorundaydı.

  8. Murat dedi ki:

    Merhaba 4 yıldır özel bir firmada çalışmaktayım.. Bu süre boyunca günde on Saat cumartesi yarım gün çalışıyorum.. Maaş farkı yok.. Nisan ayında pandemi den dolayı bir hafta iş yeri kapandı yıllık izinden düştü.. Ücretsiz izine baş vurmuş bankaya para yatınca öğre dik o uda çekip bana getirin yada avans yazayım dedi… İtiraz ettim iptale gitti ana nisanı edemedi.. Yatan parayı maaştan kesti..maaşı asgariden gösteriyor… Daha ne anlatayım bunların hangisi yasal.. Bir öneriniz varmı…

    1. Admin dedi ki:

      Hangi birine cevap verelim bilmiyoruz, işveren işyerinin kapandığı süre için sizi ücretsiz izinli göstermiş olduğuna göre bu süreyi yıllık ücretli izninizden düşmesi İş Kanuna aykırı, ayrıca ücretli izinli dönem için işçinin sigortasının yatmış olması gerekir, ancak işveren ücretsiz izinli gösterdiği süre için sigortanızı da yatırmamıştır. Dolayısıyla işverenin yaptığı birbiri ile çelişiyor. Burada sadece işveren ücretsiz izinli gösterdiği süre için size ücret ödemek zorunda değildir, buna karşılık size İŞKUR tarafından ödenen nakdi ücret desteğini de sizden isteyemez. İsterseniz ALO 170’e şikayette bulunabilirsiniz.

  9. Hakan Ekinci dedi ki:

    Merhaba. Is yerim yemek ücretini öduyor fakat bunu ileride kıdem tazminat ödemesinde vermemek için yemek ücretini Maas bordrosunda fazla mesai olarak gösteriyor. Durumu anlattik tabiki kabul etmediler yapan onlar çünkü. Çalıştığımız için de elden birsey gelmiyor Sorum ;
    ileride işten ayrılma durumunda bu fazla mesai diye yazılan yemek ücretini kıdem tazminatına ekletebilir miyiz? Nasil ? Teşekkürler

    1. Hakan Ekinci dedi ki:

      Pardon ayrica asgari ücretin üzerine ek olarak zam yaptılar ama bunuda kıdem tazminatinda ödememek için aynı şekilde fazla mesai olarak yazıyorlar maad bordrosuna fakat fazla mesai de yapmıyoruz

      1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

        İsterseniz durumun şimdiden düzeltilmesi için ALO 170’e şikayette bulunabilirsiniz, ancak anladığımız kadarıyla çalışmaya devam ettiğiniz için şikayette bulunmaktan çekiniyorsunuz. İleride bunu ancak mahkemede dava açıp kanıtlayarak ekletebilirsiniz, çünkü kıdem tazminatı almayı hak edecek şekilde işten çıkmanız veya çıkarılmanız halinde işveren büyük ihtimalle fazla mesai olarak gösterdiği ödemeleri kıdem tazminatına dahil etmeyecek, zaten başka amaçlarla yaptığı ödemeleri fazla mesai ödemesi olarak göstermesinin sebebi bu, böyle bir durumda da kıdem tazminatınız eksik ödendiği gerekçesiyle arabulucuya başvurmanız gerekecek, muhtemelen ondan da sonuç alamayacaksınız, geriye sadece iş mahkemesinde dava açma seçeneği kalacak.

  10. Resul Kara dedi ki:

    Merhaba x bir kurumda taşeron olara şoför görevi yapmaktayım şirketimiz pandemiden dolayı 28 gün çalışma 28 gün izin olarak çalıştırıyor şantiye ortamında 07:00 &19:00 arası çalışmaktayız kanunen bu sürelerde fazla mesai oluşuyormu?
    Teşekkür ederim

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      İş Kanununa göre haftalık 45 saatlik çalışma süresini aşan çalışmalar için fazla mesai ödenmesi gerekir, günlük çalışma süreleri toplanarak haftalık çalışma süreleri hesaplanırken mola sürelerinin düşülmesi, çalışma süresine dahil edilmemesi gerekir. Yargıtay kararlarına göre de haftalık 45 saatin aşılıp aşılmadığına bakılmaksızın günlük 11 saati aşan çalışma süreleri için de fazla mesai ödenmesi gerekir. Eğer işyerinizde denkleştirme esası uygulanıyorsa o zaman haftalık 45 saatlik çalışma süresinin aşılıp aşılmadığı denkleştirme süresi içerisindeki ortalama haftalık çalışma süresine göre değerlendirilir. (Bkz. https://www.isvesosyalguvenlik.com/haftalik-calisma-suresinde-denklestirme-esasi-nedir/)

  11. Resul Kara dedi ki:

    Bu arada 28 gün çalışma dönemimizde şantiyede kalmak zorundayız.

  12. Barış Doğan dedi ki:

    İyi günler.
    22 yıllık öğretmenim, devlet memuruyum.
    Daha yeni yat kaptanlığı kursunu başarıyla bitirdim ve zorunlu olarak 3ay staj yapmam gerekiyor.
    1. Bu stajı yapmamin önünde bir engel var mi?
    2. Eğer staj yaparsam sigorta yatması gerekiyor mu? Bu konularda bilgi verirseniz sevinirim. Teşekkürler…

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      Staj yapmanızın önünde engel olup olmadığına, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümlerine bakarak karar vermek gerekir. 657 sayılı Kanunda Devlet memurlarına “Ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı” getirilmiştir. Kanunun 28 inci maddesine bakabilirsiniz.
      Sigortalılık konusuna gelince, SGK mevzuatına göre Devlet memuru, dolayısıyla da 4/c kapsamında sigortalı olan kişi istese de başka kapsamda sigortalı olamaz, dolayısıyla sizin stajdan dolayı sigortalı olmanız gerekmez.

  13. Sahin dedi ki:

    Selam yaklaşık 3 ay bı fabrikada çalışıyorum işler birden durdu iş olunca ariyacaz dediler..bu sürede sigortam veya maaşım yatarmi

  14. turgut keskin dedi ki:

    GÜVENLİĞİZ 2gündüz 2 gece 2 izin vardiye şekliyle çalışıyoruz 12 saat çalıştığımız gün için yeme içme süreleri çıkartılyor ve Günlük 11 saat olarak değerlendiiliyor. Bu şekil de 1 Ay süresince 18 gün nöbet yazılarak toplamda 198 saat nöbet tutturuluyor. Ancak vardiyamız gereği denk geldiğimiz bir resmi tatil günlerinde O gün iş günü olarak sayılmayarak, O ay 19 gün nöbet tutuyoruz. bu konu hakkında bir aydınlatma cevabı istiyoruz..

  15. Ömerbircan dedi ki:

    Ben istemediğim halde işveren beni bir hafta ücretsiz ile çıkardı bu bir haftayı benim maaşımdan hepsini kesebilir mi

  16. İSMAİL dedi ki:

    İyi günler. Kurumsal bir firmada uzun zamandır teknik yöneticilik yapıyorum. Ayrıca bir kaç senedir patronumuzun ayrı bir aile şirketi mevcut bana buranında teknik yöneticiliği yapmam istendi bende maaş bağlanır diye kabul ettim. Ama geçen süre zarfında maaş bağlanmadı. Baktığım 2 şirket çok farklı biri ortaklı kurumsal firma diğeri çalıştığım işyeri ile hiç ilgisi olmayan aile şirketi. Kendilerine burası içinde maaş bağlanması gerektiğini söyledim. Kurumsal firmamızdan maaş alıyorsun. Aile şirketimden sana maaş bağlanmaz dediler. Ben eskisinden 2 kat daha fazla çalışıp akşamları geç gisip hafta sonlarıda devam edip her iki şirletinde teknik yöneticiliğini çok iyi bir şekilde yapıyorum. Kanunen bana firmalar farklı olduğu için her iki firmadanda maaş ödenmesi gerekmezmi. Ben haftanın 3 günü a firmasında 3 günü b firmasının şirket binasına gidiyorum ayrıca hangi şirket binasında olsamda diğer firmanında işlerine devam ediyorum. Bu konuda beni aydınlatabilirmisiniz.

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      Şirketler farklı olduğu için biriyle yapılan sözleşme diğeri için geçerli değildir, her iki şirkete bağlı çalışmalar için ayrı ayrı ücret ödenmesi gerekir. Şirketlerden birindeki çalışmaya bağlı olarak ödenen ücret, diğer şirkete bağlı çalışma için ücret ödenmesi zorunluluğunu ortadan kaldırmaz.

      1. İSMAİL dedi ki:

        Nasıl bir yol izlemem gerekir.Şu an çalıştığım için mahkeme yoluna gidersem iş’ten çıkarılma durumu olabilir.İşten ayrılmadan yöneticilerime hangi kanun maddeleri ile maaş bağlanması gerektiğini anlatmam uygun olur.

        1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

          Bu konu Türk Ticaret Kanunu ile ilgili ve belirttiğimiz husus hukuk kurallarına dayanıyor. Yani her şirket ayrı bir tüzel kişiliğe sahiptir. Ortakları aynı kişiler olsa bile fark etmez. Bu konuda belli bir kanun maddesi söylemek zor.

  17. Serkan dedi ki:

    Pazarcılık yapmaya yeni başlamış birisiyim. Esnaf ve Sanatkarlar Sicil Müdürlüğü’ne sicil kaydımı yaptırdıktan sonra pazarcılar odasına kayıt yaptırmam gerektiği söylendi. Vergi dairesinden de vergi levhası çıkarmam gerekiyormuş. Ayrıca vergi işlemleriyle ilgili bir muhasebeci tutmak gerektiğini söylüyorlar. İlk işlemleri başlatmak kolay, ama bir muhasebeci tutmayı istemiyorum. E-devlet üzerinden beyan, vergi yatırma, sigorta primi miktarı belirleme vs. işlemleri muhasebeci olmadan yapamaz mıyım? Pazarcılar hızlı çalışan insanlar, yaptıkları her satış için fiş kesmedikleri aşikar. Peki bu işlemler için beyan usulüyle sabit bir günlük kazanç bildirilebiliyor mu? Bu işler tam olarak doğru bir şekilde nasıl yapılıyor?

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      Eğer beyannamelerini serbest muhasebeci mali mali müşavire imzalatması gerekler kapsamında değilseniz muhasebeci tutmayabilirsiniz. Bağlı olduğunuz meslek odasından bu konuda bilgi alabilirsiniz. (Bkz. https://www.alomaliye.com/2022/01/10/2022-yili-beyannamelerinin-imzalattirilmasi-zorunluluguna-iliskin-tutarlar/)

  18. okan ikinci dedi ki:

    Hocam Merhaba; malumunuz 2008 öncesi, 2008 ve sonrası farklı aylık bağlanma oranları mevcut. 25 yılım doldu ancak EYT li olduğum için halen emekli değilim. 1996 işe girişliyim. 94 deki askerliğimi borçlanır isem 2008 öncesindeki en yüksek aylık bağlanma oranı kapsamında emekli oldugumda emekli maaşımda artış sağlayabilir miyim. Tavsiyeniz ne olur rica etsem?

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      Sadece 2008 öncesi ve sonrası değil, 1999 öncesi için de farklı aylık bağlama oranı geçerli. Siz askerliğinizi aylık bağlama oranının en yüksek olduğu 1999 öncesi yapmış olduğunuz için, borçlanma bağlanacak emekli aylığınızın bir miktar yüksek olmasını sağlar, eğer borçlanmayı yüksek prime esas kazanç üzerinden yaparsanız, maaşa daha fazla olumlu etkisi olur, ancak bu konuda bir rakam vermek çok zor. (Bkz. https://www.isvesosyalguvenlik.com/askerlik-borclanmasi-emekli-maasini-etkiler-mi/)

  19. Bülent dedi ki:

    Merhaba bir benzin istasyonun market bölümünde çalışıyorum. 12 saat çalışıyoruz ve haftada 2 gün izin var eski maaşa göre 5500 asgari ücrete göre itiraz etmemize rağmen bize verilen sözde mesilerle beraber 6405 dir

  20. Ahmet dedi ki:

    İyi günler. Hangi sebeplerden dolayı işten çıkarılırsam bir daha yeni iş bulma şansım olmaz?