Çok sayıda kişiyi yakından ilgilendirdiği için uzun süredir kamuoyunda takip edilen, yazılı ve görsel basında devamlı haberlere konu olan Torba Yasanın Meclis’te kabul edilip 11 Eylül 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla birlikte (Bkz. 6552 Sayılı Torba Kanun Resmi Gazete’de Yayımlandı başlıklı haber), bu defa erken emeklilikle ilgili haber ve yazılar çıkmaya başladı.

Hal böyle olunca da çok sayıda kişi yasada erken emeklilikle ilgili herhangi bir düzenleme olup olmadığını, varsa kimleri kapsadığını merak etmeye başladı.

Aslında söz konusu Torba Yasada doğrudan erken emeklilikle ilgili olan tek düzenleme yer altı maden işlerinde çalışanlarla ilgili olan düzenleme. Bu koda yapılan düzenleme ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca tespit edilen maden işyerlerinin yeraltı işlerinde sürekli veya münavebeli olarak en az 20 yıldan beri çalışan sigortalılar için 55 olarak uygulanan yaş şartı 50’ye düşürüldü. Ayrıca maden ocakları (elementer cıva bulunduğu saptanan cıva maden ocakları hariç), kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işlerde çalışanlara verilecek itibari hizmet süresinin (yıpranma payının) hesabında, bunların fiili hizmet süresi zammından yararlandırılacakları dönem içinde kalan; yıllık ücretli izin, sıhhi izin, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri ile eğitim, kurs, iş öncesi ve sonrası hazırlık sürelerinin, fiilen çalışma ve söz konusu işlerin risklerine maruz kalma şartı aranmadan süreye dahil edilmesi hükme bağlandı. Bu düzenlemeler kapsama giren çok sayıda kişinin erken emekli olmasını sağlayacak (Bkz. Maden ve Diğer Yer Altı İşlerinde Çalışanlara Torba Yasayla Verilen Haklar).

Dolaylı olarak erken emeklilikle ilgili sayılabilecek bir diğer düzenleme doğum borçlanmasıyla ilgili olan düzenleme. Daha önce istisnai durumlar hariç (Bkz. Bağ-Kur’lular Doğum Borçlanması Yapabilir mi ? başlıklı yazı), sadece 4/1-a (SSK) sigortalıları doğum borçlanması yapabiliyorlardı, artık 4/1-b (Bağ-Kur) sigortalıları ile 4/1-c (Emekli Sandığı) sigortalıları da doğum borçlanması yapabilecek. Ayrıca iki çocuk yani 4 yılla sınırlı olan borçlanma süresi 3 çocuğa yani 6 yıla çıkarıldı. Bu şekilde şartları tutan, maddi olarak da imkanı olan kadın sigortalılar doğum borçlanması yaparak, zaten daha önce doğum borçlanması yapabilen 4/1-a (SSK) sigortalıları da üçüncü çocuk için de doğum borçlanması yaparak erken emekli olabilecek. Ancak şartları tutsa bile her kadın sigortalının bundan yararlanması mümkün değil gibi görünüyor. Çünkü en düşük tutar yani brüt asgari ücret üzerinden doğum borçlanması yapabilmek için bir aylık borçlanma karşılığı 362 lira, iki yıllık borçlanma karşılığı 8 bin 709 lira, 6 yıllık borçlanma karşılığı ise 26 bin 127 lira borçlanma primi ödenmesi gerekiyor. Öte yandan, memurlar için getirilen doğum borçlanması hakkı çok bir anlam ifade etmiyor, çünkü kadın memur doğum yaptığında doğum izni süresinde aylığı ve sigortası yatıyor. İzin bitişinde ücretsiz izin alırsa, zaten devlet memurlarını ücretsiz izin sürelerini borçlanma hakları var. Sadece memurluktan istifa ettikten sonra doğum yapanlar, eğer doğumdan önce bir gün de olsa 4/1-a (SSK) sigortalılıkları yoksa doğum borçlanması yapamıyorlardı,  artık onlar da doğum borçlanması yapabilecekler.

Yazılı ve görsel basında erken emeklilik düzenlemesi olarak değerlendirilen diğer bir düzenleme ise borç yapılandırmasıyla ilgili. Bu konuda yapılan haberlerde, prim günü ve emeklilik yaşını tamamladığı halde borcu olduğu için emekli olamayan 4/1-b (Bağ-Kur) sigortalılarının borcunu yapılandırıp erken emekli olabileceği değerlendirmelerine yer veriliyor. Ancak söz konusu borç yapılandırmasında borcun silinmesi veya affı gibi bir uygulama olmayacak. Yapılan düzenlemeye göre, borca ait gecikme zammı ve cezası yani gecikme faizi silinecek, bunun yerine borç aslına yani anaparaya Yİ-ÜFE (Yurt İçi Fiyat Endeksi) oranları (enflasyon oranları) uygulanarak borç yeniden hesaplanacak, böylece özellikle eski dönemlere ait borçlar bir miktar azalmış olacak. Tek avantajı bu. Öte yandan yapılandırma sırasında borç iki ayda bir ödemeli olarak 18 taksite kadar taksitlendirilebilecek, ancak bu emekli olacak kişinin işine yaramayacak, çünkü borç taksitlendirilmiş olduğunda da son taksit ödenene kadar borç bitmiş sayılmayacak, dolayısıyla erken emeklilik mümkün olmayacak (Bkz. Bütün Ayrıntılarıyla Sosyal Güvenlik Kurumuna Olan Borçların Yapılandırılması).

Yukarıda yaptığımız değerlendirmelerden de anlaşılacağı üzere, 6552 sayılı Torba Yasada yer alan düzenlemelerden sadece yer altı işlerinde çalışanlarla ilgili düzenlemeler erken emeklilik düzenlemesi sayılabilir. Çünkü kapsamdaki kişilere herhangi bir külfet getirmeyip, kapsama giren herkesin yararlanabileceği bir düzenleme. Dolaylı olarak erken emeklilik düzenlemesi olarak değerlendirilebilecek doğum borçlanması ve borç yapılandırmasıyla ilgili düzenlemeler ise maddi külfete bağlı olduğundan, herkesin yararlanamayacağı veya maddi imkanı olmayan kişilerin zor yararlanabileceği düzenlemeler. Belki daha önceki düzenlemelerde olduğu gibi, maddi imkanı olmamakla birlikte bazı kişiler banka kredisi kullanma veya başka bir şekilde borçlanma yoluyla erken emeklilik imkanına kavuşabilirler. Torba Yasanın 58 inci maddesiyle 5510 sayılı Kanuna geçici 54 üncü madde ile de BAĞ-KUR sigortalılarıyla ilgili olarak silinmiş olan bazı hizmetlerin tekrar geçerli sayılması bazı Bağ-Kur sigortalıların erken emekliliğine imkan sağlayabilir (Bkz. Bağ-Kur Sigortalılarıyla İlgili Torba Yasada Yer Alan Düzenlemeler başlıklı yazı).

Not: Bu yazı Torba Yasada erken emeklilikle ilgili düzenlemelere yer verilmeyişini eleştiri amacıyla yazılmamıştır. Çünkü bu konu farklı yönleri olan, birçok açıdan değerlendirilmesi gereken bir konu. Bu yazı sansasyonel haber ve yazıları okuyup insanların boşa umutlanmaması, gerçek durumu görebilmeleri için yazılmıştır.