5510 sayılı Kanunun 85 inci maddesi çerçevesinde, ihale konusu işlerde işin bitiminden sonra, gerek işverenin (müteahhidin) teminat çözümünde kullanmak üzere Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan borcu yoktur yazısı alabilmesi, gerekse de işyeri dosyasının işlemden kaldırılabilmesi için, işverenin o işle ilgili olarak Kuruma yeterli işçilik bildirip bildirmediğinin,

Dolayısıyla da borcunun olup olmadığının kontrol edilmesi, bu kontrolün yapılabilmesi için de o işe ait asgari işçilik oranının bilinmesi gerekmektedir.

Asgari işçilik oranlarını ise Sosyal Güvenlik Kurumu Asgari İşçilik Tespit Komisyonunun Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik uyarınca oluşturulan Asgari İşçilik Tespit Komisyonu belirlemektedir. Bu komisyonun birçok iş için belirlediği asgari işçilik oranları zaman zaman genelge veya tebliğ ekinde liste olarak yayınlanmakta ve asgari işçilik hesaplamalarında / uygulamalarında bu listelerdeki asgari işçilik oranları esas alınmaktadır. Ancak, söz konusu listelerde, her iş için gerekli olan asgari işçilik oranının yer alması mümkün olmadığından, bazen listelerde işçilik oranı yer almayan işlerle karşılaşılmaktadır.

Bu tür durumlarda da müdürlükler tarafından Asgari İşçilik Tespit Komisyonuna bir yazı yazılarak inceleme konusu işe ait asgari işçilik oranının tespiti istenmekte, komisyondan gelen asgari işçilik oranı uygulanarak işlemler sonuçlandırılmakta ve işverene borcu yoktur yazısı verilmekte, işveren de bu yazıya istinaden ihale makamında bulunan teminatını çözmekte, yani teminat olarak yatırdığı parayı veya teminat mektubunu geri almaktadır. Özellikle ihale makamına bankadan alınan teminat mektubu teminat olarak verilmişse, bu teminat mektubu için bankaya aylık hatta günlük faiz ve komisyon ödendiğinden, teminatın mümkün olan en kısa sürede çözülmesi büyük önem arz etmektedir

Daha önceleri bu işçilik oranı tespit işlemleri, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü İşverenler Prim Daire Başkanlığı bünyesinde bulunan tek bir Asgari İşçilik Tespit Komisyonu tarafından yapılmakta, Türkiye genelindeki bütün asgari işçilik oranı tespitine ilişkin yazılar bu komisyona gönderilmekte, bu durum ise komisyonun iş yükünü artırdığı için asgari işçilik oranı tespit işlemleri geç sonuçlanmakta, tüm bunlara bağlı olarak da işverenlerin teminat çözümleri gecikmekteydi. Asgari İşçilik Tespit Komisyonunun sayısını artırarak bu sorunu gidermek için, 07/04/2012 tarihli ve 28257 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik değişikliği ile komisyonun Koordinatör İl Müdürlükleri bünyesinde oluşturulmasının yolu açıldı (7/4/2012 tarihli haber).

Yapılan bu yönetmelik değişikliği doğrultusunda gerekli çalışmalar tamamlanarak; Asgari İşçilik Tespit komisyonları Ankara, İstanbul ve İzmir Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri bünyesinde oluşturularak, bu komisyonların görev alanlarına giren iller belirlendi.

Artık 1/10/2012 tarihinden itibaren, asgari işçilik oranı tespit işlemlerini bu illerde bulunan Asgari İşçilik Tespit Komisyonları yapacağından, asgari işçilik oranı tespiti gereken işlerle ilgili işçilik oranları daha çabuk ve hızlı bir şekilde belirlenecek, dolayısıyla işverenler teminatlarını çözebilmek için gereken borcu yoktur yazılarını müdürlüklerden daha kısa sürede alarak teminatlarını daha erken çözebilecekler.

Yeni oluşturulan asgari işçilik tespit komisyonlarına bağlı iller aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.