2019 İstihdam Seferberliğinin Şartları ve Kapsamı

İşverenlere uygulanan prim indirimi, asgari ücret desteği ve diğer teşvikler yanında 2018 yılında ayrıca istihdam seferberliği adı altında yeni bir teşvik daha uygulamaya konulmuştu.

İstihdam seferberliği 2019 yılı için de devam ediyor. Bu konudaki düzenleme 7166 sayılı Kanunla 4447 sayılı Kanunun geçici 19 uncu maddesine eklenen fıkra ile yapıldı. Ayrıca SGK konuyla ilgili 2019/07 sayılı Genelgeyi yayımladı. Söz konusu düzenlemeler uyarınca 2019 İstihdam Seferberliği kapsamında özel sektör işverenlerine aşağıda belirtilen şartlarla ücret ve prim desteği sağlanacak.

Ücret ve Prim Desteği Sağlanacak İşçiyle İlgili Şartlar

– Üç aylık ücret desteğinden yararlanabilmek için işçi 1 Şubat 2019 ile 30 Nisan 2019 tarihleri arasında (bu tarihler dahil) işe alınmış olacak. Dolayısıyla herhangi bir Kanun değişikliği olmazsa, işverenler 30 Nisan 2019 tarihinden sonra işe aldıkları işçiler için istihdam seferberliği kapsamındaki ücret desteğinden yararlanamayacaklar. 1/2/2019 tarihi öncesinde işe alınan sigortalılar ile 1/5/2019 – 31/12/2020 tarihleri arasında işe alınan sigortalılar için ise ücret desteğinden yararlanılması mümkün olmamakla birlikte şartları taşıyan işverenler sadece prim desteğinden yararlanabilecek.

– Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olacak.

– İşe giriş tarihinden önceki 3 aylık sürede 4/a (SSK) ve 4/c (Emekli Sandığı) kapsamında toplam 10 günden fazla 10 günden fazla sigortalılığı bulunmayacak, ayrıca isteğe bağlı sigorta hariç 4/b (Bağ-Kur), Ek-5 ve Ek-6 kapsamında sigortalılığı bulunmayacak.

İşyeriyle İlgili Şartlar

– Teşvikten yararlanılacak işçi, 2018 yılında işyerinden uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki/dönemdeki sigortalı sayısına ilave olarak işe alınmış olacak. Örneğin; o işyerinden SGK’ya 2018 yılı Şubat ayında hiç işçi bildirilmemiş, Mayıs ayında uzun vadeli sigorta kollarına tabi 5 işçi, 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesi kapsamında kısa vadeli sigorta kollarına tabi 3 işçi bildirilmiş, diğer aylarda ise daha fazla sayıda işçi bildirilmişse, hiç sigortalı bildirilmeyen Şubat ayı veya daha fazla sigortalı bildirilen diğer aylar dikkate alınmayacak, Mayıs ayında bildirilen sigortalı sayısı dikkate alınacak, 1 Şubat 2019 ile 30 Nisan 2019 tarihleri arasında 5 işçiye ilave olarak işe alınmış işçiler için işveren bu teşvikten yararlanabilecek. Dolayısıyla teşvikten yararlanılacak aylar boyunca teşvikten yararlanılan işçiler dışında işyerinden bildirilen işçi sayısı 5’in altına düşmeyecek. Mesela 1 Şubat 2019 ile 30 Nisan 2019 tarihleri arasında iki işçi işe alındıysa bu iki işçiden dolayı işverenin teşvikten yararlanabilmesi için bu iki işçi dahil işyerinden her ay SGK’ya bildirilen işçi sayısı 7’nin altına düşmeyecek. Örneğin bir ay SGK’ya bildirilen işçi sayısı 6’ya düşerse, teşvikten yararlanılan o iki işçi çalışmaya devam etse bile işveren o ay sadece o işçilerden biri için teşvikten yararlanabilecek. Yani işverenin teşvikten yararlandığı işçiyi işe girdiği tarihten itibaren 9 ay boyunca işten çıkarmaması gerektiği gibi, bildirdiği işçi sayısının öngörülen sayının altına düşmesine yol açacak şekilde diğer işçilerden de işçi çıkarmaması gerekecek.

– Ücret desteğinden yararlanılan işçi işe alındığı tarihten itibaren en az 9 ay çalıştırılacak, yani 4857 sayılı İş Kanununun İşverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı 25 inci maddesinde belirtilen haklı fesih sebepleri hariç 9 ay işçi işten çıkarılmayacak. Teşvikten yararlanılan işçinin aynı işverene ait bir başka işyerine nakledilmesi işçinin işten çıkarılması olarak değerlendirilmeyecek. Ancak bu işçinin eski ve yeni işyerindeki toplam çalışma süresi 9 ayı doldurmadan işçi bu yeni işyerinde işten çıkarılmayacak. Eğer bu şarta uyulmazsa, örneğin Nisan ayında işe alınan işçi Mayıs, Haziran, Temmuz aylarında çalıştırılıp Ağustosa ayında işten çıkarılırsa, o işçinin çalıştırıldığı aylar için işverene sağlanmış olan ücret ve prim desteği gecikme zammı ve cezası ile birlikte geri alınacak.

– Teşvikten yararlanılacak ayla ilgili prim belgesi yasal süresinde verilecek ve o prim belgesine ilişkin olarak tahakkuk eden primler yasal süresinde ödenecek.

– İşyerinin SGK’ya ödeme süresi geçmiş prim ve idari para cezası borcu bulunmayacak.

– İşyeriyle ilgili sigortasız işçi çalıştırıldığı veya sahte sigortalı bildirimi yapıldığı yönünde tespit bulunmayacak.

Sağlanacak Ücret ve Prim Desteğinin Süresi

Belirtilen şartlara uygun olarak işe alınan her işçi için işveren üç ay ücret ve prim desteğinden yararlandırılacak. Buna göre;

– 2019 Şubat ayında işe alınan işçi için 2019/Şubat, Mart ve Nisan,

– 2019 Mart ayında işe alınan işçi için 2019/Mart, Nisan ve Mayıs,

– 2019 Nisan ayında işe alınan işçi için 2019/Nisan, Mayıs ve Haziran,

aylarına ilişkin olarak işverene ücret ve prim desteği sağlanacak.

Bu üç aylık süre bittikten ücret desteği sona erecek, ancak prim desteği hemen sona ermeyecek. Üç aylık süre bittikten sonra, o işçinin 2018 yılında Kuruma bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olarak çalıştırılması halinde,

– İşe giriş tarihi itibariyle 18 yaşından büyük kadın, 18 yaşından büyük 25 yaşından küçük erkek sigortalılar ile Türkiye İş Kurumuna engelli olarak kayıtlı sigortalılar için 18 aylık süreden kalan süre kadar,

– İşe giriş tarihi itibariyle 18 yaşın altındaki sigortalılar dahil olmak üzere diğer sigortalılar için işe giriş tarihinden itibaren 12 aylık süreden kalan süre kadar,

işveren prim desteğinden yararlanabilecek.

Sağlanacak Ücret ve Prim Desteği Tutarlarının Hesaplanması

– Teşvikten yararlanılacak işçiyle ilgili olarak söz konusu 3 ay boyunca, o işçinin SGK’ya bildirilen prim gün sayısının 67,36 TL ile çarpımı ile bulunacak tutarda ücret desteği sağlanacak. Örneğin işçi o 3 ay boyunca 30’ar gün üzerinden SGK’ya bildirilmişse; işverene her ay için (67,36 X 30 = 2020,80) 2.020,80 TL ücret desteği sağlanacak. İşçinin çalışma süresi 30 günden az bildirilen aylar için ise kaç gün bildirildiyse o gün sayısının 67,36 TL ile çarpımı sonucu bulunan tutarda ücret desteği sağlanacak.

– Sağlanacak prim desteğine gelince: işyeri imalat veya bilişim sektörüne ait işkolu kodlarında faaliyet gösteriyorsa, ilgili döneme ait günlük brüt asgari ücretin sigortalının prim ödeme gün sayısıyla çarpımı sonucu bulunacak tutarı geçmemek üzere, teşvikten yararlanılacak işçinin prime esas kazancı üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı; işyeri diğer sektörlerde faaliyet gösteriyorsa, teşvikten yararlanılacak işçinin prime esas kazanç alt sınırı (brüt asgari ücret) üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı (işsizlik sigortası primi dahil) tutarında işverene prim desteği sağlanacak. 1 Ocak 2019 – 31 Aralık 2019 tarihleri arası günlük brüt asgari ücret 85,28 TL olduğundan, imalat veya bilişim sektörüne ait işkolu kodlarında faaliyet gösteren işyerlerinde işçinin çalışma gün sayısı ile 85,28 TL’nin çarpımı sonucu bulunan tutarı geçmemek üzere, o işçinin SGK’ya bildirilen prime esas kazancı üzerinden hesaplanacak tutarda prim desteği sağlanacak. Diğer sektörlerde faaliyet gösteren işyerlerinde ise işçinin SGK’ya bildirilen prime esas kazancına bakılmaksızın brüt asgari ücret üzerinden hesaplanacak tutarda prim desteği sağlanacak.

Ücret Desteği İşverene Nasıl Uygulanacak ?

Üç aylık ücret desteği kapsamında yukarıda açıklanan şekilde hesaplanacak ücret tutarları karşılığında SGK işverene herhangi bir ödeme yapmayacak. Bunun yerine ücret desteği kapsamında hesaplanan tutarlar, işverenin Kuruma olan borçlarına mahsup edilecek, kalan tutarın bulunması halinde de bu tutarlar işverene iade edilmeyerek, yararlanılan ücret desteği tutarları tamamlanana kadar işverenin bahse konu borçlarına mahsubuna devam edilecek.

İlgili aya/döneme ilişkin yararlanılan ücret desteği tutarlarının cari aylara ilişkin prim borçlarına mahsubu işlemi, asgari ücret desteklerinde olduğu gibi takip eden aya/döneme ilişkin bildirimlerden başlayacak şekilde yapılacaktır.

O işyerinin kapanması veya sigortalı bildirimine son vermesi nedeniyle, işverenin o işyeriyle ilgili mahsup edilecek borcunun kalmaması halinde, aynı işverenin başka işyeri varsa, kalan ücret desteği bu işyerinin Kuruma olan borçlarına mahsup edilecek, böyle bir imkan da yoksa yararlanılan ücret desteği tutarları işverenlere iade edilmeyerek iptal edilecek.

Prim Desteği Nasıl Uygulanacak ?

Yukarıda Sağlanacak Ücret ve Prim Desteği Tutarlarının Hesaplanması başlıklı bölümde açıklandığı üzere, teşvikten yararlanılacak sigortalıyla ilgili olarak işçi hissesi dahil ödenmesi gereken prim tutarı, teşvik kapsamında karşılanacak prim tutarını aşmıyorsa, primin tamamı SGK tarafından İşsizlik Sigortası Fonundan alınacak. Eğer teşvikten yararlanılacak işçiye ait prim tutarı teşvik kapsamında sağlanacak prim tutarını aşıyorsa, aşan kısım ücret desteğinden mahsup edilecek. Üç aylık ücret desteğinden sonra prim desteği sağlanan aylarda ise artan tutar işverenin mahsup edilebilecek alacağı varsa ondan mahsup edilecek, yoksa kalan primin işveren tarafından Kuruma ödenmesi gerekecek.

Alt İşvereni Bulunan İşyerlerinde Asıl İşveren ve Alt İşveren İçin Aranacak Şartlar

– Alt işvereni (taşeronu) bulunan işyerlerinde yukarıda belirtilen diğer şartlar yanında asıl işverenin ücret ve prim desteğinden yararlanabilmesi için, hem kendisinin hem de alt işverenlerinin çalıştırmış olduğu sigortalılardan kaynaklanan SGK’ya ödeme süresi geçmiş prim ve idari para cezası borcu bulunmayacak. Alt işverenlerin ücret ve prim desteğinden yararlanmasında ise alt işverenin sadece kendisinin ödeme süresi geçmiş prim ve idari para cezası borcu bulunmaması şartı aranacak.

– Teşvikten yararlanılacak işçinin 2018 yılında bildirilmiş olan işçi sayısına ilave olarak işe alınıp alınmadığının tespitinde ise asıl işveren ve alt işveren yönünden şartlar ayrı ayrı değerlendirilecek. Yani asıl işverenin destekten yararlanmasında 2018 yılında kendi bildirmiş olduğu işçi sayısı, 2019 yılında da kendi işe almış ve çalıştırmış olduğu işçi sayısı dikkate alınacak. Aynı şekilde alt işverenin destekten yararlanmasında 2018 yılında kendi bildirmiş olduğu işçi sayısı, 2019 yılında da kendi işe almış ve çalıştırmış olduğu işçi sayısı dikkate alınacak.

Ek-9 Kapsamında Hizmetli ve Kapıcı Çalıştıran İşverenler

5510 sayılı Kanunun Ek-9 uncu maddesi kapsamında ev hizmetlerinde on (10) gün ve üzerinden sigortalı çalıştıran işverenler ile konut kapıcılığı işyerleri, 1/2/2019 ila 30/4/2019 tarihleri arasında işe aldıkları hizmetli veya kapıcılarla ilgili olarak, aynı şekilde yukarıda belirtilen şartlarla ücret ve prim desteğinden yararlanabilecekler. Sağlanacak prim desteği tutarının hesabında bu işyerleri diğer sektör işvereni olarak kabul edilecek, yani teşvikten yararlanılacak işçinin prime esas kazanç alt sınırı (brüt asgari ücret) üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı tutarında işverene prim desteği sağlanacak.

Bu Destekten Yararlanan İşveren Asgari Ücret Desteğinden de Yararlanabilecek mi )

4447 sayılı Kanunun geçici 17, 19 ve 20. maddesinde öngörülen teşviklerden yararlanan sigortalılar için işverenler söz konusu teşviklerden yararlanılan aylarda asgari ücret desteğinden yararlanamayacaklarından, yukarıda açıklanan ücret ve prim desteği de geçici 19. maddeye dayandığından, işveren yukarıda açıklanan ücret ve prim desteğinden yararlandığı işçileriyle ilgili olarak o ay için ayrıca asgari ücret desteğinden yararlanamayacak. Eğer şartları tutuyorsa işveren diğer işçileriyle ilgili olarak asgari ücret desteğinden yararlanabilir. (isvesosyalguvenlik.com)

Esman DİLLİ *

———–

* Başmüfettiş, Sosyal Güvenlik Kurumu