45 Saatlik Haftalık Çalışma Süresinin Günlere Dağıtılması

45 Saatlik Haftalık Çalışma Süresinin Günlere Dağıtılması
10 Haziran 2020 21:26

4857 sayılı İş Kanununun 63 üncü madde başlığı “Çalışma Süresi” olarak geçmekle birlikte maddede sadece genel bakımdan haftalık çalışma süresinin en fazla 45 saat olduğu, aksi kararlaştırılmamışsa bu sürenin işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanacağı, yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresinin günde en çok yedi buçuk, haftada en çok otuz yedi buçuk saat olacağı belirtilmiştir.

Maddenin devamında da tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresinin, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabileceği, yani denkleştirme esası uygulanabileceği, bu durumda, iki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresinin, normal haftalık çalışma süresini aşamayacağı, denkleştirme süresinin toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar artırılabileceği, turizm sektöründe dört aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresinin, normal haftalık çalışma süresini aşamayacağı bu sektörde denkleştirme süresinin toplu iş sözleşmeleri ile altı aya kadar artırılabileceği belirtilmiştir.

Dolayısıyla 1475 sayılı eski İş Kanunundan farklı olarak 4857 sayılı bu yeni İş Kanununda günlük çalışma süresi belirleme yoluna gidilmemiş, ayrıca 45 saatlik çalışma süresinin haftanın günlerine eşit bölünmesi şartı konulmamış, sadece işçinin günlük en fazla kaç saat çalıştırılabileceği belirtilmiştir. Bu konu İşçilerin Mesai Saatleri Nasıl Belirlenir ? başlıklı yazıda daha ayrıntılı belirlenmiştir.

Ancak söz konusu 63 üncü maddenin gerekçesinde ise söz konusu 45 saatlik haftalık çalışma süresinin haftanın günlerine nasıl dağıtılabileceği, denkleştirme esasının nasıl uygulanabileceği örneklerle anlatılmıştır.

Madde gerekçesine göre;

• İşçilerin sağlıklarını korumak amacıyla, Avrupa Birliği’nin değişik 23 Kasım 1993 tarih ve 93/104 sayılı Direktifine uygun olarak, 24 saat içinde işçiye kesintisiz 12 saatlik bir dinlenme olanağı sağlayacak şekilde, günlük çalışma süresin bir işçi için en fazla ara dinlenmeleri hariç 11 saat olabilecektir.

• Haftalık çalışma süresinin haftanın çalışılan günlerine farklı şekilde dağıtılması durumunda, o işyerinde haftada 6 gün çalışılıyorsa bir işçi haftada en çok (11 X 6 =) 66 saat, 5 gün çalışılıyorsa en çok (11 X 5=) 55 saat çalıştırılabilecektir. Böylece, çeşitli nedenlerle işyerlerinde “yoğunlaştırılmış iş haftası” uygulanabilecektir.

• Bu tür çalışmalarda işverene iki aylık bir denkleştirme süresi tanınmıştır. Bu süre toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar artırılabilir. (Turizm sektöründeki işyerleri için denkleştirme süresi sonradan daha uzun belirlenmiştir.) Bu şekilde, yoğunlaştırılmış iş haftasından sonraki haftalarda işverenin işçiyi daha az sürelerle çalıştırması durumunda, işçiye fazla mesai ücreti ödemesi gerekmez. Örneğin; haftanın 5 günü çalışılan bir işyerinde işçi üç hafta boyunca haftalık toplam 55 saat çalışmışsa, daha sonraki üç hafta boyunca haftada 35 saat çalıştırılmak suretiyle, haftalık ortalama çalışma süresi olan 45 saat aşılmamış olacaktır.

45 Saatin Günlere Eşit Dağıtılması Zorunlu Değil

1475 sayılı eski İş Kanununun 61 inci maddesinde 45 saatlik sürenin haftanın günlerine eşit olarak bölüneceği hükmü yer alıyorken, 4857 sayılı İş Kanununun söz konusu 63 üncü maddesinde yer alan, aksi kararlaştırılmamışsa 45 saatlik sürenin işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanacağı şeklinde hüküm bu konuda esneklik getirmiştir. Dolayısıyla 45 saatin haftanın günlerine eşit dağıtılması zorunlu değildir. Burada önemli olan günlük 11 saatlik ve haftalık 45 saatlik sınıra uyulmasıdır. (isvesosyalguvenlik.com)

YORUMLAR

  1. Tahsin dedi ki:

    Selam sağlık bakanlığına bağlı devlet hastahanesinde temizlik personeli olarak çalışmaktayım haftalık çalışma saatimiz 45 saat 1 aralık itibariyle çalışma saatlerimizi 50 saate çıkardılar itiraz ettik yok kanun böyle dediler sözleşmemizde haftalık 45 saat üzerinden hesap yapılır diyor fakat idare yemek molası eklemiş 1 saat çalışma saatimiz sabah 07:30 /16:00 idi ve cumartesi günü de 08:00/ 10:30 çalışıyorduk şimdi yeni listede sabah 07:30/17:00 oldu ve cumartesi günü de 08:00/10:30 geliyoruz bununla ilgili ne yapabiliriz acil cevap verirseniz sevinirim ve ameliyathane personeli olarak çalıştığımız için mola vermek gibi bir şansımız yok

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının ilgili Grup Başkanlığına konunun incelenmesi için dilekçe gönderebilirsiniz. (Bkz. https://www.isvesosyalguvenlik.com/is-teftis-kurulu-grup-baskanliklari-ve-bagli-iller/)

  2. MERVE dedi ki:

    biz sabah 8:30 da başlıyruz 18:30 iş bitimi oluyor ve cumartesi 16,00 kadar çalışma var asgari ücret alıyoruz uygun mudur

    1. selin dedi ki:

      hayır değil haftalık 45 saatten daha fazla çalışıyorsunuz maaşınızın asgari ücretten fazla olması gerek

  3. Neslihan varlık dedi ki:

    Merhaba kurumsal bir firmanin 13 yıllik çalışaniyim. Haftalık izinlerimizi sürekli değiştiriyorlar normalde Çarşamba kullanıyorum izinimi fakat persembeye veya başka bir güne alıyor dolayısı ile bazen izinli olmadan 10veya 11gun çalışmış oluyorum dava açılsa kazanılır mı ?şirketin bu konuya itiraz etme hakkı veya savunma nedeni varmdir?