7103 ve 7162 Sayılı Kanunlarla Vergi Dışı Bırakılan İşçilik Ödemeleri

Devletin en önemli gelir kaynaklarının başında vergi geldiğinden, bu çerçevede bazı istisnalar hariç çalışanlara ücret, prim, ikramiye, tazminat gibi değişik adlar altında yapılan tüm ödemeler vergiye tabi tutulmakta, yani bu ödemelerden damga vergisi ve gelir vergisi kesilmektedir.

Çalışanlara yapılan hangi ödemelerden vergi kesilmeyeceği Çalışanlara Yapılan Hangi Ödemelerden Vergi Kesilmez ? başlıklı yazıda, kesilecek vergisinin hesaplanması sırasında yapılacak indirimler ve uygulanacak istisnalar ise Ücretten Kesilecek Vergi Nasıl Hesaplanır ?, Vergiden İstisna Yemek Tutarı, Aylık Engelli İndirimi Tutarları başlıklı yazılarda belirtilmiştir.

Öte yandan çalışanlara yapılan diğer ödemeler yanında iş akdinin feshi nedeniyle ödenecek ihbar ve kıdem tazminatı da vergiye tabi olmakla birlikte (Bkz. Kıdem ve İhbar Tazminatından Vergi ve Prim Kesilir mi ?), kıdem tazminatından sadece damga vergisi (Basın İş Kanununa tabi olanlara ödenen kıdem tazminatını 24 aylığı aşan miktarından gelir vergisi de kesilir), ihbar tazminatından ise hem damga vergisi, hem de gelir vergisi kesilmektedir. Dolayısıyla kıdem tazminatından herhangi bir gelir vergisi kesilmemektedir.

Öte yandan 27 Mart 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7103 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, ayrıca 30 Ocak 2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7162 sayılı Gelir Vergisi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda yapılan değişikliklerle çalışanlara yapılan bazı ödemeler de gelir vergisi kesintisi dışında bırakıldı veya gelir vergisi kesintisi yapılıp yapılmayacağı tartışmalı bazı ödemelerden kesinti yapılıp yapılmayacağı açıklığa kavuşturuldu. Uygulamanın ayrıntısı ise Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından 15 Mart 2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 306 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde açıklandı.

İstisna veya Vergi İndirimi Getirilen Ödemeler

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda gelir vergisinden müstesna olan yani gelir vergisi kesintisi yapılmayacak olan tazminat ve yardımların sayıldığı 25 inci maddesinde aşağıda belirtilen konularda değişiklik ve düzenlemeler yapıldı.

– 7103 Sayılı Kanunla Yapılan Düzenlemeler (27 Mart 2018 tarihinden itibaren geçerli)

Hizmet sözleşmesi sona erdikten sonra karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlardan gelir vergisi kesilmeyecek. Ancak 27 Mart 2018 tarihinden sonra, hizmet erbabına ödenen kıdem tazminatı ile ikale sözleşmesine istinaden yapılan ek tazminat ödemesi toplamının, hizmet erbabının çalıştığı süre dikkate alınarak hesaplanan en yüksek Devlet memuruna ödenen azami emekli ikramiyesini aşan ek tazminat ödemesi ise gelir vergisi kesintisine tabi tutulacak.

– 7162 sayılı Kanunla Yapılan Düzenlemeler (30 Ocak 2019 tarihinden itibaren geçerli)

• Kamu kurum ve kuruluşları hariç Türk Hava Kurumu veya kanuni ya da iş merkezi Türkiye’de bulunan müesseselerde uçuş maksadıyla görevlendirilen,

a) Hava aracının sevk ve idaresiyle görevli pilotlara,

b) Uçuş esnasında uçak içinde hizmet veren yetkili sivil havacılık otoritesince sertifikalandırılmış kabin memurlarına,

1 Şubat 2019 tarihinden itibaren nakden veya hesaben ödenen aylık ücretlerinin gerçek safi değerinin yüzde 70’i gelir vergisinden istisna edildi, yani gelir vergisi kesintisi yapılmayacak. Gelir vergisi kesintisine esas ücretin safi değerinin nasıl hesaplanacağı Ücretten Kesilecek Vergi Nasıl Hesaplanır ? başlıklı yazıda, hesaplamanın ayrıntıları ise Tebliğde belirtilmiştir.

• Çalışanlara yapılan tazminat ödemelerindeki istisna uygulaması açıklığa kavuşturuldu. Buna göre çalışanlara;

a) Ölüm, engellilik ve hastalık gibi durumlarda ödenen tazminat ve yardımlar,

b) 4447 sayılı Kanun uyarınca ödenen işsizlik ödeneği (işsizlik maaşı),

c) 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesine göre ödenen işe başlatmama tazminatları (işe iade başvurusunu/davasını kazandığı halde işe başlatılmayan işçiye ödenen tazminat),

gelir vergisinden istisna olacak, yani çalışanlara yapılan bu ödemelerden de gelir vergisi kesintisi yapılmayacak.

Düzenlemeler Damga Vergisini Kapsamıyor

Yukarıda belirtilen düzenlemeler çalışanlara yapılan ödemelerden kesilecek gelir vergisi konusuyla ilgili olup, damga vergisi kesintisini ise kapsamıyor. Dolayısıyla çalışanlara yapılan ödemelerden kesilmesi gereken damga vergisi eskiden olduğu gibi aynen kesilmeye devam edecek. (isvesosyalguvenlik.com)