Asgari İşçilik Uygulaması Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Sosyal Güvenlik Kurumu asgari işçilik uygulaması ilk başta ölçümleme adıyla başlamış, daha sonra asgari işçilik adını almış bir uygulamadır.

Bu uygulamanın getiriliş amacı aslında kayıtdışı yani sigortasız işçi çalıştırmayı önlemektir. Asgari işilik uygulaması kapsamında işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna işin yürütümü için yeterli işçilik bildirilip bildirilmediği kontrol edilmekte, eğer yetersiz (eksik) işçilik bildirilmişse eksik işçiliğe ait sigorta prim farkı işverenden gecikme zammı ve cezasıyla birlikte alınmaktadır.

Asgari işçilik uygulamasıyla ilgili ayrıntılı bilgi ve örnek hesaplamalar Asgari İşçilik Uygulaması – Örnek Hesaplamalar – Uzlaşma, Asgari İşçilik Uygulaması Çerçevesinde SMMM ve YMM’ler Tarafından İşyeri Kayıtlarının İncelenmesi başlıklı yazılarda mevcut olup, bu yazıda asgari işçilik uygulamasıyla ilgili genel bilgiler yer almaktadır. (Bu konuda daha sonra bazı önemli yapılmıştır. Bkz. Asgari İşçilik Uygulamalarında Yapılan Önemli Değişiklikler)

Asgari işçilik uygulaması iki ayrı kategoriye ayrılmaktadır.

1- Mevsimlik (geçici) işlere ait asgari işçilik uygulaması

2- Devamlı işyerlerine ait asgari işçilik uygulaması

Mevsimlik (Geçici) İşlere Ait Asgari İşçilik Uygulaması

Bu uygulama kapsamına ihale konusu işlerle özel bina inşaatları girmektedir. Bu uygulama kapsamında asgari işçilik oranları uygulanarak (Bkz. Asgari İşçilik Oranları Listesi) inceleme konusu işle ilgili olarak Kuruma yeterli işçilik bildirilip bildirilmediği kontrol edilmektedir.

Özel bina inşaatlarında inşaatın ruhsatındaki yapı sınıf ve grubuna ait yapı birim maliyet bedeli esas alınarak (Bkz. Yapı Birim Maliyet Bedelleri Cetveli)  inşaatın toplam yüzölçümü (metrekaresi) ile çarpılmakta, bu şekilde inşaatın toplam maliyeti bulunmakta, inşaat maliyetine asgari işçilik oranı uygulanmakta, bu şekilde o işle ilgili olarak Kuruma bildirilmesi gereken asgari işçilik miktarı elde edilmekte ve Kuruma yapılan işçilik bildirimi ile karşılaştırılmakta, yeterli işçilik bildirilip bildirilmediği tespit edilmektedir.

İhale konusu işlerde ise Katma Değer Vergisi hariç, malzeme fiyat farkı ve akreditif bedeli dâhil toplam istihkak (hakediş) tutarına o işe ait asgari işçilik oranı uygulanmakta, bu şekilde Kuruma bildirilmesi gereken asgari işçilik miktarı bulunmakta ve o işle ilgili olarak Kuruma yapılmış olan işçilik miktarıyla karşılaştırılarak yeterli işçilik bildirilip bildirilmediği tespit edilmektedir.

Gerek özel bina inşaatlarında, gerekse ihale konusu işlerde yukarıda belirtildiği gibi ilgili müdürlük tarafından ön değerlendirme / hesaplama yapılmakta, yeterli işçilik bildirilmişse sorun kalmamakta, yetersiz işçilik bildirilmişse ve çıkan fark işçilik işveren tarafından ödenirse yine sorun kalmamaktadır. Kurumda hiç işyeri dosyası tescil edilmemiş veya hiç işçilik bildirilmemiş olan işlerle (300 m2 ve altı özel bina inşaatları hariç) eksik işçilik çıktığı halde fark primi ödenmeyen işlerde müfettiş incelemesine gidilmektedir.

Listelerde yer alan asgari işçilik oranları müdürlüklerde yapılan ön değerlendirmelerde yüzde 25 eksiği üzerinden dikkate alınmakta, müfettiş incelemesinde ise tam oran dikkate alınmaktadır.

İnceleme konusu işe ait malzemeli işçilik veya salt işçilik faturaları varsa müdürlükte yapılan ön değerlendirmede bunların dikkate alınması mümkün olmayıp, ancak müfettiş incelemesinde dikkate alınmaktadır. Hesaplamada KDV hariç malzemeli işçilik fatura tutarları KDV hariç hakediş tutarı veya inşaat maliyetinden düşülmekte, salt işçilik fatura tutarları ise Kuruma bildirilmesi gereken asgari işçilik tutarından, Kuruma bildirilen işçilik miktarı da bildirilmesi gereken işçilik miktarından düşülmekte, böylece varsa eksik işçilik tutarı bulunmaktadır.

Müfettiş incelemesi sonucu eksik işçilik çıkması halinde idari para cezası da uygulanmaktadır. Kurumda yapılan ö değerlendirme sırasında eksik işçilik çıkmış, ancak primi ödenmediği için müfettiş incelemesine sevk edilmiş işlerde de inceleme aşamasında fark primi ilgili müdürlüğe ödeyip teftişi durdurma imkanı bulunmaktadır. (Asgari İşçilikte Teftişten Sarfınazar (İncelemeden Vazgeçme) Nedir ?)

Devamlı İşyerlerine Ait Asgari İşçilik Uygulaması

Kurumda 2 mahiyet kodu ile başlayan devamlı nitelikteki işyerleriyle ilgili olarak yapılan asgari işçilik uygulaması çerçevesinde, işverenin o işyeriyle ilgili olarak incelenen dönem içerisinde, işin emsaline, niteliğine, kapsam ve kapasitesine göre işin yürütümü açısından gerekli olan sigortalı sayısının, çalışma süresinin veya prime esas kazanç tutarının altında bildirimde bulunup bulunmadığı müfettiş incelemesiyle araştırılmakta, yapılan inceleme sonucunda eksik sigortalı veya eksik işçilik bildirildiği tespit edilen aylara ilişkin olarak işverene fark işçilik çıkarılmakta, ayrıca bu eksik işçilik çıkarılan aylarla ilgili olarak idari para cezası uygulanmakta, Kurum bu fark işçiliğe ait primleri ve idari para cezalarını ile tahsil etmektedir.

Devamlı işyeriyle ilgili asgari işçilik uygulaması kapsamında çıkan eksik işçiliğe ait prim borcu ve idari para cezası uzlaşma kapsamına girmekte, uzlaşma imkanı bulunmaktadır. (isvesosyalguvenlik.com)