Bildiği üzere, Temmuz ayından beri aylık net 5 bin 500 lira olarak uygulanan asgari ücret, % 54,6 artışla 1 Ocak 2023 tarihinden geçerli olmak üzere aylık net 8 506 lira oldu.

Her ne kadar bu artış yani yapılan % 54,6 oranındaki zam sadece asgari ücretle çalışanlar için geçerli gibi görünse de gerçekte öyle değil. Çünkü gerek 4857 sayılı İş Kanunun 39 uncu maddesi ve bu maddeye istinaden çıkarılan Asgari Ücret Yönetmeliğinin 12 nci maddesi, gerekse 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 401 inci maddesi uyarınca, çalışanlara asgari ücretten daha düşük ücret ödenmesi yasaktır.

Nitekim;

▪ 4857 sayılı İş Kanununun “Asgari ücret” başlıklı 39 uncu maddesinde; “İş sözleşmesi ile çalışan ve bu Kanunun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin ekonomik ve sosyal durumlarının düzenlenmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca Asgari Ücret Tespit Komisyonu aracılığı ile ücretlerin asgari sınırları en geç iki yılda bir belirlenir.” hükmü,

▪ Söz konusu maddeye istinaden çıkarılarak 01.08.2004 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Asgari Ücret Yönetmeliği’nin “İşverenin Sorumluluğu” başlıklı 12 nci maddesinde; “İşçilere, Komisyonca belirlenen ücretlerden düşük ücret ödenemez. İş sözleşmelerine ve toplu iş sözleşmelerine bunun aksine hükümler konulamaz. İşverenler tarafından, işçilere sağlanan sosyal yardımlar sebebiyle asgari ücretten herhangi bir indirim yapılamaz.” hükmü,

▪ 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun, işverenin işçiye ücret ödeme yükümlülüğü ile ilgili 401 inci maddesinde “İşveren, işçiye sözleşmede veya toplu iş sözleşmesinde belirlenen; sözleşmede hüküm bulunmayan hâllerde ise, asgari ücretten az olmamak üzere emsal ücreti ödemekle yükümlüdür.” hükmü,

yer almaktadır.

▪ 4857 sayılı İş Kanununun 102/a maddesinde de çalışanlara Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirlenen asgari ücretten daha düşük bir ücret ödeyen işverene her işçi ve her ay için idari para cezası uygulanacağı belirtilmiştir. (Bkz. İş Kanunu İdari Para Cezaları – 4857 Para Cezaları)

▪ 4857 sayılı İş Kanununun “Eşit davranma ilkesi” başlıklı 5 inci maddesinde de; “İş ilişkisinde dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik, siyasal düşünce, felsefî inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılamaz.” hükmüne yer verilmiştir.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri gereğince; 1 Ocak 2023 tarihinden geçerli olmak üzere tüm işverenler, asgari ücretin üzerinde ücret alan çalışanların ücretlerini de aynı şekilde yükseltmek zorundadır.

Konuyu daha somut örneklerle açıklayacak olursak; kaç yaşında olursa olsun, hangi işi yaparsa yapsın fark etmez, 1 Ocak 2023 tarihinden geçerli olmak üzere çalışanlara aylık 8 bin 506 liradan daha düşük ücret ödenemeyeceği için, örneğin işverenin aylık 6 bin lira ile çalışan işçinin ücretini 8 bin 506 lira yaparken aylık 8 bin lira ile çalışan işçinin ücretini de aynı şekilde 8 bin 506 lira yapması, aylık 9 bin lira alan işçinin maaşını ise zaten asgari ücretten yüksek olduğu için artırmaması haksızlığa yol açacak, işçinin birine 2 bin lira zam yapmış olurken diğerine sadece 500 lira zam yapmış, üçüncüsüne ise hiç zam yapmamış olacaktır. Aynı haksızlık asgari ücretten daha yüksek ücret alan diğer çalışanların ücretlerine zam yapılmaması halinde de ortaya çıkacaktır. Bu durum da işverenin eşit davranma borcuna aykırılık teşkil edecektir. Çünkü işveren çalışanların maaşlarına zam yaparken, haklı bir neden olmadıkça ayrımcılık yapmaksızın tüm çalışanların maaşlarına aynı oranda zam yapmak zorundadır.

Nitekim Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat BİLGİN’de dün (22 Aralık 2022 Perşembe günü) yeni asgari ücretin açıklanmasından sonra yaptığı konuşmasında aynen; “Bu rakam, bütün çalışanları, sadece asgari ücretle çalışanları değil onun üzerindeki çalışanları da emekçileri de refahtan pay alacakları yeni bir ücret skalasına ulaştıracaktır. Bu, Türkiye’nin büyürken emekçilerini düşünen, sosyal devlet anlayışına yakışan bir tutumdur. Bu yaklaşım, toplumun emekçileriyle işverenleriyle bütünleşerek onların üretim sürecine, Türkiye’nin ekonomik kalkınmasına daha verimli şekilde katılmalarını sağlayacaktır.” İfadelerini kullanmıştır. (isvesosyalguvenlik.com)