Bağ-Kur’lular Neden 2000 veya 2008 Öncesine İhya – Borçlanma Yapamıyor ?

Primlerini ödemediği için Bağ-Kur hizmeti silinenlere, 7256 sayılı Kanunla eski prim tutarları üzerinden silinen hizmetleri ihya imkanı getirildiğini belirtmiştik. (Bkz. Silinen Bağ-Kur Hizmetlerini Düşük Primle İhya İmkanını Kaçırmayın başlıklı yazı.)

Ancak son günlerde bazı ziyaretçilerimizden, 4 Ekim 2000 veya 1 Ekim 2008 tarihinden öncesini ihya imkanı tanınmadığı belirtilerek niçin bu tarihlerden öncesini ihya edemedikleri konusunda sorular gelmektedir.

Bağ-Kur sigortalıları açısından söz konusu iki tarih milat olarak kabul edilmektedir. Bunun nedeni ise aşağıda belirtilen kanun maddeleridir.

1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu / Geçici Madde 18 – (Ek: 24/7/2003-4956/47 md.)

“Bu  Kanuna göre sigortalılık niteliği taşıdıkları halde 4.10.2000 tarihine kadar kayıt ve tescilini yaptırmamış olan sigortalıların sigortalılık hak ve mükellefiyetleri 4.10.2000 tarihinden itibaren başlar. Ancak, bu Kanuna göre zorunlu sigortalı olarak tescil edilmiş olanların sigortalılıkları, bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren altı ay içinde Kuruma yazılı olarak başvurmaları ve 20.4.1982-4.10.2000 tarihleri arasındaki vergi kayıtlarını belgelemek ve belgelenen bu sürelere ilişkin olarak 49 uncu ve ek 15 inci maddelere göre hesaplanacak prim borçlarının tamamını, tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde, ödeme tarihinde bulundukları gelir basamağının yürürlükte olan prim tutarı üzerinden ödemek kaydıyla bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilir.”

Anayasa Mahkemesi bu düzenlemeyi Anayasaya uygun bulmuştur. (Bkz. Bağ-Kur Kaydının 4.10.2000’den Başlatılması Uygulaması Anayasaya Aykırı Değil)

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu / Geçici Madde 8 – (Değişik: 17/4/2008-5754/68 md.)

“Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi hariç diğer alt bentlerine göre sigortalılık niteliği taşıdıkları halde bu Kanunun yürürlük tarihine kadar kayıt ve tescillerini yaptırmayanların sigortalılık hak ve yükümlülüğü bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren başlar. Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendine göre sigortalı sayılanların hak ve yükümlülüğü ise 7 nci maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre başlar.

Ancak, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) ve (3) numaralı alt bentlerine göre sigortalı sayılanlardan bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren sigortalılıkları başlatılanların, bu Kanunun yürürlük tarihi ile 4/10/2000 tarihi arasında geçen vergi mükellefiyet süreleri bulunmak kaydıyla, sigortalının bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren 6 ay içinde talepte bulunması halinde, vergi mükellefiyet sürelerinin tamamı için 80 inci maddenin ikinci fıkrasının (a) bendine göre talep tarihindeki prime esas kazancının % 32’si üzerinden borçlanma tutarı hesaplanır ve sigortalıya tebliğ edilir. Sigortalının kendisine tebliğ edilen borçlanma tutarının tamamını tebliğ tarihinden itibaren 6 ay içinde ödemesi halinde, bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilir. Sigortalıya tebliğ edilen borç tutarının bu süre içerisinde tam olarak ödenmemesi halinde bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve ödenen tutar bu Kanunun 89 uncu maddesine göre iade edilir.”

Söz Konusu Kanun Maddeleri Ne Anlama Gelmektedir ?

Yukarıdaki Geçici 18. Maddede; Bağ-Kur kapsamında sigortalılık niteliği taşıdığı halde 4.10.2000 tarihine kadar Bağ-Kur kayıt ve tescilini yaptırmamış olan sigortalıların sigortalılık hak ve mükellefiyetlerinin yani Bağ-Kur sigortalılıklarının 4.10.2000 tarihinden itibaren başlayacağı belirtilmektedir.

Yukarıdaki Geçici 8. Maddede de benzer şekilde; Tarım Bağ-Kur sigortalıları hariç, Bağ-Kur sigortalılık niteliği taşıdıkları halde 1 Ekim 2008  kadar Bağ-Kur kayıt ve tescillerini yaptırmayanların sigortalılık hak ve yükümlülüğünün yani Bağ-Kur sigortalılıklarının 1 Ekim 2008  tarihinden itibaren başlayacağı belirtilmektedir.

Dolayısıyla belirtilen tarihlerden önce vergi mükellefiyeti, şirket ortaklığı gibi Bağ-Kur sigortalısı sayılmayı gerektirecek herhangi bir kaydı / faaliyeti olduğu halde Bağ-Kur kaydını (tescilini) yaptırmamış olanların sigortalılıkları 4.10.2000 veya 1.10.2008 tarihinden itibaren başlatılmış, yani Bağ-Kur sigortalılık başlangıç tarihleri olarak bu tarihler esas alınmıştır. Her iki kanun da yayımlandığında ilgililere 6 aylık süre verilmiş, o süre içerisinde Bağ-Kur kaydını yaptırıp primlerini süresinde ödemeyenler için o süreler ait hizmetlerini borçlanma imkanı ortadan kaldırılmıştır. Bunun mümkün olabilmesi için yasal düzenleme gerekmektedir. Ayrıca her iki durumda da ortada silinmiş bir Bağ-Kur hizmeti olmadığından (çünkü ortada bir Bağ-Kur kaydı bulunmamaktadır) bu tarihlerin öncesini ihya imkanı da bulunmamaktadır.

İstisnai Durum

Bağ-Kur kaydını 4.10.2000 tarihinden sonra yaptırmış olmakla birlikte, söz konusu 1479 sayılı Kanunun Geçici 18. maddesinin yürürlüğe girdiği 2.8.2003 tarihinden önce yaptırmış olanlara bu madde hükmünün uygulanamayacağı, dolayısıyla 4.10.2000 tarihinden önce vergi kaydı olanların söz konusu süreleri borçlanabileceğine dair Yargıtay kararları bulunmaktadır. (Bizim tespit ettiğimiz iki Yargıtay kararı için bkz. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu / Karar Tarihi: 4.2.2009 – 2009/21-10 E, 2009/52 K., Yargıtay 10. Hukuk Dairesi / Karar Tarihi: 03.07.2014 – 2013/16724 E., 2014/16486 K.) (isvesosyalguvenlik.com)