Belgesi Olmayan SGK’ya Şikayet Dilekçesi Vermesin

7036 sayılı yeni İş Mahkemeleri Kanunu ile işçi – işveren uyuşmazlıklarında zorunlu arabuluculuk uygulaması başlamış, ayrıca işten ayrılan işçiler için İş-Kur’a şikayet dilekçesi verme yolu da kapanmıştı.

Bu konuya İşten Ayrılanların İş-Kur’a Şikayette Bulunma Devri Bitti başlıklı yazımızda yer vermiştik.

Benzer uygulama sigortasız çalışıp işten çıkan veya çıkarılanlar için de geçerli. Buna göre herhangi bir işyerinde kayıt dışı (sigortasız) çalışıp işten çıkan veya çıkarılan işçinin, eğer söz konusu işyerindeki çalışmalarını kanıtlayacak belgesi yoksa (örneğin çalıştığı süre içerisinde o işyerinden aldığı ücretlere ait makbuz veya banka dekontu gibi) bu durumda SGK’ya şikayet dilekçesi vermesinin veya ALO 170’e şikayette bulunmasının hiçbir anlamı yok. Çünkü bu şikayet SGK tarafından işleme konulmayacaktır. İşleme konulsa bile bu şikayetten bir sonuç çıkmayacaktır, iddia ettiği çalışmalarını işveren kabul etmeyeceği gibi belgeleyememesi halinde SGK da iddiasını kabul edemeyecektir. Bu nedenle de bu durumda olanların SGK’ya şikayette bulunmak yerine doğrudan iş mahkemesinde hizmet tespit davası açması gerekmektedir. Yapılan şikayet üzerine SGK sadece belgeye dayalı işlem yaptığı halde mahkeme belge olmasa dahi şahit ifadesine dayanarak da sigortasız çalışanın iddiasını kabul edip, o işyerinde çalıştığına karar verebilecektir.

İş Kazası Geçirenlerin Durumu

Sigortasız çalışıyorken iş kazası geçirenlerin elinde çalıştıklarını kanıtlayacak herhangi bir belge olmasa da geçirdiği kaza kolluk kuvvetlerine (polis veya jandarmaya) intikal etmişse veya kaza sonrası gittiği hastane acil servisinde olay kayıtlara iş kazası olarak girmişse, bu durumda olanlar işyerinin bağlı olduğu SGK müdürlüğüne şikayet dilekçesi verebilir. Çünkü kayıtlara girmiş olan iş kazası o kişinin o işyerinde çalıştığına karine (delil) teşkil edebilir.

Arabulucuya Gitmeye Gerek Yok

Öte yandan normalde işçi – işveren uyuşmazlıklarında iş mahkemesinde dava açmadan önce arabulucuya başvuru zorunlu olduğu halde (Bkz. Şikayet-Arabulucu Rehberi), sigortasız çalıştırılmayla ilgili konu kamu düzenine ilişkin olduğundan bu konu arabulucunun görev alanına girmemektedir (Bkz. Sigortasız Çalışmaya Arabulucu Bakmaz), Bu nedenle sigortasız çalıştırılmayla ilgili doğrudan iş mahkemesinde dava açılabilir.

İşyerinde Halen Çalışma Devam Edenler Ne Yapmalı ?

İşyerinde halen sigortasız olarak çalışmaya devam edenlerle ilgili durum ise farklı. Bunların doğrudan işyerinin bağlı olduğu SGK Müdürlüğüne şikayette bulunması gerekir. Şikayet üzerine işyerinde yapılacak denetim sırasında şikayet sahibinin fiilen çalıştığı tespit edilirse en azından o tarihten geçerli olmak üzere sigortalılığı başlatılır, hatta aynı denetim sırasında işyerinde sigortasız çalıştığı tespit edilen diğer kişilerin de sigortalılığı başlatılır. (isvesosyalguvenlik.com)