Beş Puanlık Prim İndiriminden Yararlanma Şartlarında Önemli Değişiklik

Bilindiği üzere 4/a (SSK) kapsamında sigortalı işçi çalıştıran işverenlerin SGK’ya ödeyecekleri sigorta primlerinin hesabı işverenler tarafından işçileri adına SGK’ya bildirilen prime esas kazanca sigorta prim oranları uygulanarak hesaplanmakta ve tahakkuk ettirilmektedir.

Bu konuda ayrıntılı bilgi için Sigortalıların SGK’ya Bildirilmesinde Aylık Prime Esas Kazancın Önemi, SGK Sigorta Prim Oranları başlıklı yazılara bakılabilir.

5763 sayılı Torba Kanun ile de 1 Ekim 2008 tarihinden geçerli olmak üzere, bazı şartlarla işverenlere beş (5) puanlık prim indirimi yani bir nevi teşvik getirilmişti. Daha sonra bu prim indirimi konusunda bazı değişiklikler yapıldı, ayrıca ilave 6 puanlık prim indirimi daha getirildi. SGK söz konusu 5 puanlık prim indirimiyle ilgili ayrıntılı düzenlemelere 2008/93, 2009/139 ve 2011/45 sayılı Genelgelerde yer verdi. Konuyla ilgili ayrıntılı bilgi ve açıklamalar SGK Teşvik Rehberi sayfasında yer almaktadır.

İşyeri Bazında Aranan Borcun Olmaması Şartı Türkiye Geneli İçin Aranacak

İşverenlerin söz konusu prim indiriminden yararlanabilmeleri için aranan en önemli şartlardan biri de o işverenin SGK’ya borcunun olmaması şartıdır, yani diğer şartların yanı sıra işverenin SGK’ya yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmama şartını da sağlaması gerekmektedir.

Konuyla ilgili olarak 13.11.2008 tarihinde SGK tarafından yayımlanmış olan 2008-93 sayılı Genelgede işverenin, Kuruma prim, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması şartının uygulanmasıyla ilgili olarak aynen;

“Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin işveren hissesinin beş puanlık kısmının Hazinece karşılanabilmesi için, işverenlerin, muaccel sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının bulunmaması gerekmektedir. İşverenlerin muaccel borçlarının bulunup bulunmadığı hususu ise, her bir işyeri bazında ayrı ayrı değerlendirilecektir.

Buna göre, uygulama, işverenin Türkiye genelindeki tüm işyerleri bazında değil, sigorta prim indiriminden yararlanılacak işyeri bazında yapılacak olup, kapsama giren bir işverenin aynı veya farklı Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğünde işlem gören birden fazla işyeri dosyasının bulunması halinde, beş puanlık prim indiriminden, muaccel sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmayan işyerlerinden dolayı yararlanılabilecek, buna karşın, muaccel sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunan işyerlerinden dolayı ise, (söz konusu borçlar ödenmediği sürece) bahse konu sigorta prim indiriminden yararlanılamayacaktır.”

şeklinde açıklamaya yer verilmişti. Şimdiye kadar ki uygulama da bu şekilde yürütülmekteydi.

Ancak SGK 19.07.2021 tarihinde yayımladığı “Beş Puanlık İndirimde Türkiye Geneli Borç Sorgusu” konulu ve 2021/26 sayılı Genelge ile uygulama değişikliğine gidiyor. Söz konusu Genelgeye göre, işverenlerin 5 puanlık prim indiriminden yararlanabilmeleri için işverenin Kuruma yasal ödeme süresi geçmiş borcunun bulunup bulunmadığı hususu 1/9/2021 tarihinden (2021/Eylül ayından/döneminden – , 2021/Eylül ayına/dönemine ilişkin muhtasar ve prim hizmet beyannamesinden) itibaren işverenin Türkiye genelindeki tüm işyerleri esas alınarak yapılacak.

Bu durumda, beş puanlık indirimden yararlanmak isteyen ve kapsama giren bir işverenin aynı veya farklı Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğünde işlem gören birden fazla işyeri dosyasının bulunması halinde, işverenin Türkiye genelindeki tüm işyerlerinden kaynaklanan yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması şartı aranacak.

İşverenin Türkiye genelindeki işyerlerinden herhangi birinin yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunması halinde, yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmayan işyerlerinden dolayı da beş puanlık indirimden yararlanılamayacak. Örneğin, işverenin aynı veya farklı illerde birden fazla işyeri varsa, bu işyerlerinden sadece birinden dolayı SGK’ya borcu olsa dahi, SGK’ya borcu olmayan işyerleri de dahil 1 Eylül 2021 tarihinden itibaren hiçbir işyerinden dolayı beş puanlık prim indiriminden yararlanılamayacak.

Genelgedeki örneğe göre; (A) Limited Şirketinin, Mersin Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünde işlem gören işyerinden dolayı yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmamasına karşın, Ulucanlar Sosyal Güvenlik Merkezinde ödeme vadesi geçmiş prim borcunun bulunduğu varsayıldığında, işveren Ulucanlar Sosyal Güvenlik Merkezindeki işyerinin yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi borcunu gecikme cezası ve gecikme zammı ile ödemediği sürece Mersin Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünde işlem gören işyerinden de beş puanlık indirimden yararlanamayacak.

Sistem Müsaade Etmeyecek

İşverenlerin muhtasar ve prim hizmet beyannamelerini 5510 kanun türünü seçmek suretiyle Kuruma göndermeleri sırasında, işverenin Türkiye genelindeki tüm işyerlerinin yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının bulunup bulunmadığı sistem tarafından sorgulanacak ve herhangi bir işyerinden kaynaklı yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunması halinde işverenin Türkiye genelindeki hiç bir işyerinden 5510 kanun türünü seçmesi mümkün olmayacak.

Yapılandırılmış Borçlar Prim İndiriminden Yararlanmaya Engel Teşkil Etmeyecek

Türkiye genelinde yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçları bulunan işverenler, bahse konu borçlarının tamamını ödemeleri dışında, söz konusu borçların çeşitli kanunlar gereğince yeniden yapılandırılmış veya 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirilmiş olması, yapılandırma/taksitlendirme işlemleri devam ediyor olması ve yapılandırma/taksitlendirme kapsamına girmeyen yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının da bulunmaması kaydıyla, söz konusu indirimden, yasal verilme süresi sona ermemiş ilk muhtasar ve prim hizmet beyannamesinden başlanılarak Türkiye genelinde indirim kapsamına giren tüm işyerlerinden yararlanılabilecek.

15 TL’nin Altındaki Borçlar Prim İndiriminden Yararlanmaya Engel Teşkil Etmeyecek

Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin 5510 kanun türü seçilerek gönderilmesi sırasında işverenin Türkiye genelindeki tüm işyerlerinden kaynaklanan sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası borç türleri için ayrı ayrı olmak üzere, toplam 15,00 TL’nin altındaki borç asılları (15,00 TL dahil) sorgulama sırasında dikkate alınmayacak, dolayısıyla beş puanlık prim indiriminden yararlanmaya engel teşkil etmeyecek.

Beş Puanlık İndirim Uygulamasında Türkiye Geneli Borç Sorgusu Kapsamına Giren Borçlar

İşverenin Türkiye genelinde yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının bulunup bulunmadığının tespiti sırasında, işverenlerin Kurumda kendi adına tescil edilmiş tüm işyerlerinden ve kendi adına tescil edilmiş tüm alt işverenliklerinden kaynaklanan yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçları sorgulanacak.

Bu sorgulama gerçek kişi işverenlerde T.C. kimlik numarası, tüzel kişi işverenlerde vergi kimlik numarası esas alınmak suretiyle yapılacak.

İşverenin, kendi adına tescil edilmiş işyerleri ve alt işverenlikleri haricinde ortak, üst düzey yönetici ve işveren vekili olarak işlem gördüğü işyerleri ile işverenin gerçek kişi olması halinde kendi sigortalılığından kaynaklanan 5510/4-1-b (Bağ-Kur) kapsamındaki ve 5510/60-g (GSS – Genel Sağlık Sigortası) kapsamındaki yasal ödeme süresi geçmiş prim borçları sorgulanmayacak, yani Türkiye geneli borç sorgulamasına dahil edilmeyecek.

Borcu Olan İşverenler İlave 6 Puanlık Prim İndiriminden de Yararlanamayacak

SGK’ya Türkiye geneli yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunan işverenler malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinde beş puanlık indirimden yararlanamayacağından, buna bağlı olarak bu işverenler 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan ilave altı puanlık prim indiriminden de yararlanmayacaklar.

Aynı Zamanda Başka İndirim ve Teşviklerden de Yararlanan İşverenlerin Durumu

5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan, “Bu fıkra ve diğer ilgili mevzuatla sağlanan sigorta prim desteklerinin aynı dönem için birlikte uygulanması halinde, bu destek öncelikle uygulanır.” hükmüne istinaden, işverenin Türkiye genelinde;

– Yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması halinde, öncelikle 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde öngörülen beş puanlık prim desteğinden, ardından diğer prim teşviklerinden,

– Yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunması halinde ise beş puanlık indirim uygulanmaksızın sadece ilgili kanunlarda yer alan diğer prim teşviklerinden,

yararlanılabilecek. (isvesosyalguvenlik.com)