Emekli Bağ-Kur’lunun Çalışırken Geçirdiği Kaza İş Kazası Sayılır mı ?

5510 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi uyarınca; 4/b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalı olanların geçirdiği kazalar iki durumda iş kazası sayılmaktadır. Birincisi sigortalının işyerinde bulunduğu sırada geçirdiği kaza, ikincisi ise yürütmekte olduğu iş nedeniyle geçirdiği kaza iş kazası sayılmaktadır.

Emekli Bağ-Kur’lunun yani emekli olduktan sonra şirket ortaklığı veya vergi mükellefiyeti gibi nedenlerle 4/b (Bağ-Kur) kapsamına girecek şekilde kendi adına ve hesabına çalışmasına / faaliyetine devam eden Bağ-Kur’lunun durumunu ise 6663 sayılı Kanun öncesi ve sonrası olarak ikiye ayırmak gerekir. Çünkü 5510 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (b) bendi (30/3-b maddesi) uyarınca, emekli olduktan sonra 4/b (Bağ-Kur) kapsamında çalışmaya devam edecek veya başlayacak kişi eğer emekli aylığını kesilmesini istemezse, aylığından sosyal güvenlik destek primi kesilmekteydi. Ancak 6663 sayılı Kanununun 24 üncü maddesi ile 10 Şubat 2016 tarihini takip eden ödeme dönemi başından geçerli olmak üzere emekli olup 4/b kapsamında çalışmaya devam eden Bağ-Kur’luların aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesilmesi uygulamasına son verildi. (Bkz. Meclis’te Kabul Edilen 6663 Sayılı Torba Kanunda Yer Alan Düzenlemeler)

Emekli Olduktan Sonra Aylığından Sosyal Güvenlik Destek Primi Kesilen Bağ-Kur’luların Geçirdiği Kazalar

6663 sayılı Kanunla yapılan düzenlemeden önce emekli aylığından sosyal güvenlik destek primi kesilen Bağ-Kur’lular 5510 sayılı Kanunun 30/3-b ve Geçici 14/1-b maddeleri uyarınca 4/b kapsamında sigortalı sayılmaktaydı. Dolayısıyla da yukarıda belirtilen 13 üncü madde hükümleri gereği bunların işyerinde bulunduğu sırada veya yürütmekte olduğu iş nedeniyle geçirdiği kazalar iş kazası kapsamına girmektedir. Ancak bunlardan sadece sosyal güvenlik destek primi (sgdp) kesildiğinden, bunlar kısa vadeli sigorta kolları veya iş kazası ve meslek hastalığı sigortasına tabi olmadığından, buna bağlı olarak da bunlardan kısa vadeli sigorta kolları veya iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi alınmadığından, bunların işyerinde bulunduğu sırada veya yürütmekte olduğu iş nedeniyle geçirdiği kazalar iş kazası kapsamına girse bile bunlara iş kazası nedeniyle herhangi bir yardım / ödeme yapılması mümkün değildir.

Çünkü 5510 sayılı Kanunun “Prim alınması zorunluluğu” başlıklı 79 uncu maddesinde “Kısa ve uzun vadeli sigortalar ile genel sağlık sigortası için, bu Kanunda öngörülen her türlü ödemeler ile yönetim giderlerini karşılamak üzere Kurum prim almak, ilgililer de prim ödemek zorundadır.” hükmü yer almaktadır.

Bu nedenle de bunların iş kazası nedeniyle aldıkları istirahat raporları için geçici iş göremezlik ödeneği (rapor parası) ödenmesi, kalıcı iş göremezlik nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri bağlanması mümkün olmadığı gibi, sigortalı ölmüşse hak sahiplerine iş kazasından dolayı aylık bağlanması da mümkün değildir (eşlerine ve şartları tutan çocuklarına, ana – babalarına normal ölüm aylığı bağlanır). Bunlar emeklikleri nedeniyle 60/1-f kapsamında genel sağlık sigortalısı sayıldıklarından, tedavi giderleri ise bu çerçevede karşılanır.

Emekli Aylığından Sosyal Güvenlik Destek Primi Kesilmeyen Bağ-Kur’luların Geçirdiği Kazalar

Yukarıda da belirtildiği üzere, 6663 sayılı Kanununun 24 üncü maddesi ile 10 Şubat 2016 tarihini takip eden ödeme dönemi başından geçerli olmak üzere emekli Bağ-Kur’luların aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesilmesi uygulaması sona ermiş olduğundan, artık bunlar 4/b (Bağ-Kur) kapsamında aktif sigortalı sayılmadığından, bunlar ister işyerinde kaza geçirmiş olsun isterse yürütmekte olduğu iş nedeniyle kaza geçirmiş olsun fark etmez, meydana gelen olay iş kazası sayılmaz, dolayısıyla bunlara da iş kazasına bağlı herhangi bir ödeme yapılmayacağı gibi ölümleri halinde hak sahiplerine de iş kazası nedeniyle herhangi bir aylık bağlanmaz. Çünkü 13 üncü maddede belirtilen iş kazası halleri sadece aktif sigortalı olanlar için geçerlidir.

Emekli Bağ-Kur’lu Çalışmasını Başkası Adına Yapıyorsa Durum Değişir

Emekli Bağ-Kur’lu yani emekli olduktan sonra şirket ortaklığı veya vergi mükellefiyeti gibi nedenlerle 4/b (Bağ-Kur) kapsamına girecek şekilde çalışmasına / faaliyetine devam eden kişi, kazayı kendi işyerinde veya kendi adına ve hesabına yürütmekte olduğu iş nedeniyle değil de başkası adına çalışırken / iş yaparken kaza geçirmişse, iş kazasına neden olan çalışması hizmet akdi kapsamına giriyorsa, o zaman durum değişir. Kaza geçiren kişi bu durumda çalışmayı kimin adına yapıyorsa 4/a (SSK) kapsamında onun sigortalısı sayılır, geçirdiği kaza da 13 üncü madde de sayılan hallerden herhangi biri kapsamına giriyorsa iş kazası sayılır, kendisinin aynı zamanda şirket ortağı veya vergi mükellefi olması hizmet akdi kapsamında yaptığı işten dolayı 4/a (SSK) sigortalısı sayılmasını engellemez. 4/a (SSK) sigortalıları açısından 13 üncü madde kapsamında iş kazası sayılan hal ve durumlar İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları – Kapsamı – Sağlanan Yardımlar – Tarafların Sorumluluk Halleri başlıklı yazının “4-İş Kazasının Tanımı ve Kapsamı” başlıklı bölümünde belirtilmiştir. (isvesosyalguvenlik.com)