3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre yurtdışı hizmet borçlanması yaparak emekli olma şartlarından biri de yurda kesin dönüş yapmış olmaktır.

Ancak bu şart daha sonra yapılan mevzuat değişikliği ile yumuşatılmış olup buradaki yurda kesin dönüş yapmış olma şartı, fiilen Türkiye’ye dönüp yerleşmek anlamına gelmemektedir. Bu şart artık; kısa süreli çalışmaya tabi işler hariç olmak üzere yurtdışındaki çalışmalarının sona ermesi, yurt dışında yaşayan kişiler için ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almama şeklinde uygulanmaktadır. Bu konuda ayrıntılı açıklama Yurtdışı Borçlanma İle Emeklilikte Yurda Kesin Dönmüş Olma Şart mıdır ? başlıklı yazıda yer almaktadır.

Yurtdışına Çıkan Emeklilerle İlgili Yoklama Uygulaması Kimleri Kapsıyor ?

Yukarıda belirtilen şekilde uygulanan yurda kesin dönüş yapmış olma şartı gereği, yurtdışı borçlanması ile bağlanan aylıklar, yurt dışında kısa süreli çalışmaya tabi isler hariç olmak üzere, yabancı ülke mevzuatına tabi çalışmaya, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almaya başlanılan tarihten itibaren kesilmektedir.

Bu nedenle de 3201 sayılı Kanuna göre yurtdışı borçlanması yapılan süreler dikkate alınarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlanıp altı aydan daha uzun süre yurt dışında bulunan kişilerin; yurt dışında çalışıp çalışmadıklarını ve ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alıp almadıklarını belirtir “3201 Sayılı Kanuna Göre Aylık Alanlara Mahsus Yoklama Belgesi”ni, söz konusu altı aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren üç ay içinde SGK’ya ibraz etmeleri zorunludur. Söz konusu belgeye aşağıda yazının sonunda yer alan linkten ulaşılabilir.

Ayrıca yurt dışı borçlanma süreleri dikkate alınarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlananların aylık alma şartlarının devam edip etmediği hususu, Emniyet Genel Müdürlüğünden her yıl alınmakta olan yurt dışına çıkış ve yurda giriş kayıtları dikkate alınarak SGK tarafından araştırılmaktadır. Bu uygulama Yurtdışı Yoklama Uygulaması olarak adlandırılmaktadır.

Dolayısıyla SGK’nın malullük, yaşlılık ve emekli aylığı alanlarla ilgili Yurtdışı Yoklama Uygulaması sadece, 3201 sayılı Kanun hükümlerine göre yurtdışı borçlanması yaptığı süreler dikkate alınarak aylık bağlanmış olan kişiler için geçerli bir uygulamadır.

Altı Aydan Fazla Yurtdışında Bulunduğu Halde Yoklama Belgesini SGK’ya Vermeyenlerin Durumu Ne Olur ?

3201 sayılı Kanun hükümlerine göre yurtdışı borçlanması yaparak emekli olan (malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlanan) kişilerle ilgili olarak, SGK tarafından Emniyet Genel Müdürlüğünden her yıl alınmakta olan yurt dışına çıkış ve yurda giriş kayıtları esas alınarak yapılan yurtdışı yoklama işlemleri sonucunda, altı aydan daha uzun süre yurtdışında bulundukları halde, altı aylık süre dolduktan sonraki üç ay içinde 3201 Sayılı Kanuna Göre Aylık Alanlara Mahsus Yoklama Belgesini Kuruma vermediği tespit edilenlerin aylıkları, bildirim yapılmaksızın söz konusu belgelerin Kuruma intikaline kadar durdurulur.

Aylıkları durdurulanların Kuruma ibraz edecekleri belgelerden ya da Kurumca yapılacak olan araştırma sonucunda, yurtdışında;

a) Çalışmadıkları, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almadıkları tespit edilenlerin aylıkları, durdurulduğu tarihten geçerli olmak üzere ödenir.

b) Çalıştıkları, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği aldıkları tespit edilenlerin aylıkları ise Sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış olup olmadığına bakılmaksızın, yurtdışında kısa süreli çalışmaya tabi işler hariç olmak üzere çalışmaya, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almaya başladıkları tarihten geçerli olmak üzere kesilir.

Yersiz yapıldığı tespit edilen aylık ödemeleri ise ödemelerin yapıldığı tarihlerden itibaren hesaplanacak olan kanunî faizi ile birlikte geri alınır.

Yurtdışı Yoklama Uygulaması Hangi Emeklileri Kapsamıyor ?

Yukarıda da belirtildiği üzere yurtdışı yoklama uygulaması sadece 3201 sayılı Kanuna göre yurtdışı borçlanması yapılan süreler dikkate alınarak emekli olan yani malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlanan kişiler için geçerli olup, dolayısıyla yurtdışı borçlanması yapmadan emekli olmuş kişiler yurtdışına çıksalar bile, bu uygulama onları kapsamamaktadır. Aynı şekilde yurtdışı borçlanması nedeniyle emekli aylığı bağlanmış kişinin ölümüne bağlı olarak dul – yetim aylığı alan kişiler de yoklama kapsamına girmemektedir. Dolayısıyla bunların SGK’ya 3201 Sayılı Kanuna Göre Aylık Alanlara Mahsus Yoklama Belgesi verme zorunluluğu da bulunmamaktadır.

Yoklama Belgesinin Nereye ve Hangi Sürede Verilmesi Gerekiyor ?

3201 sayılı Kanuna göre yurtdışı borçlanması yapılan süreler dikkate alınarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlanıp altı aydan daha uzun süre yurt dışında bulunan kişilerin, söz konusu altı aylık sürenin dolduğu tarihten sonraki üç aylık süre içinde Kurumun aylık bağlayan ünitesine Yoklama Belgesini vermesi gerekir. Eğer aylığı bağlayan Kurum ünitesi (Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü / Sosyal Güvenlik Merkezi gibi) başka ildeyse belge ilgili üniteye verilmek üzere en yakın SGK müdürlüğüne verilebileceği gibi aylığı bağlayan üniteye taahhütlü posta ile de gönderilebilir.

Belgeyle İlgili Açıklamalar

1- Bu belge, 3201 sayılı Kanuna göre borçlandıkları yurt dışı süreleri dikkate alınarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlananlardan altı aydan daha uzun süre yurt dışında bulunan ya da bulunmuş olanların, yurt dışında çalışıp çalışmadıklarını ve ikamete dayalı bir sosyal sigorta yada sosyal yardım ödeneği alıp almadıklarının tespiti amacıyla kullanılır.

2- Bu belgenin, söz konusu altı aylık sürenin dolduğu tarihten sonraki üç aylık süre içinde Kurumun aylık bağlayan ünitesine verilmesi zorunludur. Altı aydan daha uzun süre yurt dışında bulundukları halde, bu belgeyi belirtilen süre içinde Kuruma vermediği Emniyet Genel Müdürlüğünden alınacak kayıtlardan tespit edilenlerin aylıkları, bildirim yapılmaksızın söz konusu belgelerin intikaline kadar ödenmez.

3- Aylıkları ödenmeyenlerin Kuruma ibraz edecekleri belgelerden ya da Kurumca yapılacak olan araştırma sonucunda, yurt dışında;

– Çalışmadıkları, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almadıkları tespit edilenlerin aylıkları, durdurulduğu tarihten geçerli olmak üzere ödenir.

– Çalıştıkları, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği aldıkları tespit edilenlerin aylıkları, çalışmaya ya da ödenek almaya başladıkları tarihte kesilir. Yersiz yapıldığı tespit edilen ödemeler, 5510 sayılı Kanunun 96 ncı maddesi hükümlerine göre geri alınır.

4- Bu belgedeki tüm soruların eksiksiz olarak cevaplandırılması zorunludur. (2) ve (3) numaralı alanlarda belirteceğiniz “Ülke” ve “Çıkış tarihi” pasaport bilgileri ile uyumlu olmalıdır.

5- Bu belge ile birlikte;

– (4) ve (5)numaralı alanlarda belirtilen çalışma ve ikamete dayalı sosyal sigorta ödeneği ile ilgili beyanları kanıtlayıcı ve bulunulan ülke makamlarından temin edilen hizmet belgesinin,

– (6) numaralı alanda belirtilen ikamete dayalı sosyal yardım ödeneği aldığına dair beyanı kanıtlayıcı ve bulunulan ülke makamlarından temin edilen belgenin,

de verilmesi zorunludur.

6- Aylık bağlandıktan sonra yurt dışında bulunduğu ülkede, ikamete dayalı sosyal yardım ödeneği almayanların, belgenin ilgili alanlarına durumlarını beyan etmeleri yeterli olup, bunun için ayrıca belge verme şartı aranmaz.

7- Bu belge, yurt dışında çalıştığı işinden ayrılan veya aldığı ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği kesilenler için tahsis talep dilekçesi yerine geçmez. Bunların aylıklarının yeniden bağlanması için gerekli belgelerle birlikte usulüne göre yeniden tahsis başvurusunda bulunmaları zorunludur.

Ek-60 3201 sayılı Kanuna Göre Aylık Alanlara Mahsus Yoklama Belgesi’ni SGK’nın FORM ve DİLEKÇELER sayfasından indirebilirsiniz.

Emekli Sandığı Kapsamında Aylık Alanlarla İlgili İstisnai Durum

2020/22 sayılı SGK Genelgesinde; “T.C. Emekli Sandığı Yoklama Yönetmeliği’nin 7 nci maddesine göre, yurt dışında ikamet ederek aylıklarını yurt içindeki veya yurt dışındaki bankalardan kendisi veya veli, vasi, vekil, kayyım aracılığıyla alanlar, ikamet ettikleri yabancı ülkelerde ikametgâhlarına en yakın yetkili Büyükelçilik veya Konsolosluklardan alacakları hayatta olduklarına dair bir belgeyi, dul ve yetimlerin ise bu belgeyle beraber medeni durumlarını da gösterir belgeyi yılda bir defa birinci dönem aylık veya üç aylıklarının ödeme tarihleri esas alınmak suretiyle verilen yoklama belgelerine eklemeleri gerekmektedir.” açıklamasına yer verilmiştir. (isvesosyalguvenlik.com)