Engelli kimlik kartı alma şartları ve süreci 12 Mayıs 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan ve aynı gün yürürlüğe giren Engelli Bireylere Kimlik Kartı Verilmesine ve Ulusal Engelli Veri Sistemi Oluşturulmasına Dair Yönetmelik ile yeniden belirlenmiştir.

Söz konusu Yönetmelik hükümleri doğrultusunda engelli kimlik kartının nereden ve nasıl alınacağı aşağıda ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

Engelli Kimlik Kartı Almak İçin Nereye Başvurulacak ?

• Engelli kimlik kartı almak için; Aile ve Sosyal Hizmetler il müdürlüklerine veya Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına bağlı sosyal hizmet merkezlerine başvurulabilecek.
• Engelli rapor bilgileri Sağlık Bakanlığı e-Rapor sisteminde, kimlik bilgileri ise İçişleri Bakanlığı MERNİS’te kayıtlı olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının e-Devlet sayfasında yer alan Engelliler İçin Kimlik Kartı Başvurusu (turkiye.gov.tr) menüsünden de başvuru yapabilecek.
• Aile ve Sosyal Hizmetler il müdürlüklerinin ve sosyal hizmet merkezlerinin adres ve iletişim bilgilerine aşağıdaki linklerden ulaşılabilir.

– Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri Adres ve İletişim Bilgileri

– Sosyal Hizmet Merkezleri (SHM) Adres ve İletişim Bilgileri

Başvurudan Önce Hastaneden Engelli Sağlık Kurulu Raporu Alınmış Olması Gerekir

Engelli kimlik kartı başvurusu yapılmadan önce kimlik kartı alacak kişinin hastaneye başvurarak engelli olduğuna dair sağlık kurulu raporu almış olması gerekiyor.

Başvuru Süreci Nasıl İşleyecek ?

Kimlik kartı almak için Aile ve Sosyal Hizmetler il müdürlükleri ya da sosyal hizmet merkezlerine başvuru yapılması halinde, başvuru süreci aşağıdaki şekilde işleyecek;

• Bireyin T.C. Kimlik Kartı ibraz edilecek.
• Adına kimlik kartı düzenlenecek kişi 15 yaşını doldurmuşsa kimlik belgesine konulmak üzere fotoğraf ibraz edilecek.
• Bireyin engelli sağlık kurulu rapor bilgileri, Sağlık Bakanlığı web servis aracılığı ile doğrulanacak.
• Bireye, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının internet sitesinde örnekleri yer alan kimlik kartı başvuru formu doldurtularak imzalatılacak. Ayrıca kişisel verilere ilişkin aydınlatma metni ile aktarılacak kişisel verilerin bilgisinin bulunduğu açık rıza formu sunulacak.
• İl müdürlükleri ya da sosyal hizmet merkezlerinden yapılan başvurularda, daha önce alınmış ve Sağlık Bakanlığı web servisi aracılığıyla doğrulanamayan engelli raporlarının aslı veya onaylı örneği kabul edilecek. Ancak esaslı unsurlarına ilişkin ibarelerden en az biri okunmayacak veya anlaşılamayacak düzeyde silinen, yıpranan veya tahrip edilen ve ayrıca web servis üzerinden de doğrulanamamış olan raporlar kabul edilmeyecek. Bireyin, farklı tarihlerde alınmış birden fazla engelli raporu bulunması halinde son tarihli raporu esas alınacak.
• İl müdürlükleri ya da sosyal hizmet merkezlerinden yapılan başvuru işlemlerinde, adına engelli kimlik kartı düzenlenecek bireyin küçük veya kısıtlı olması halinde kanuni temsilcisi, kendi T.C. Kimlik Kartını ibraz ederek işlemleri yaptırabilecek. Bakım ve rehabilitasyon merkezlerinde veya huzurevlerinde kalan bireylerin başvuruları, T.C. Kimlik Kartını ibraz etmek ve adına başvuruda bulunulan birey vesayet altındaysa vesayet organlarına tevdi edilen görevler saklı kalmak şartıyla kurum personeli aracılığı ile yapılabilecek.
• Bireyin, kimlik kartı düzenlenmesine ilişkin işlemlerde kullanılan belgeleri ile diğer gerekli formlar ilgili dosyasında il müdürlükleri veya sosyal hizmet merkezlerince saklanacak.

Kimlik kartı almak için e-Devlet üzerinden başvuru yapılması halinde, başvuru süreci aşağıdaki şekilde işleyecek;

• Engelli rapor bilgileri Sağlık Bakanlığı e-Rapor sisteminde, kimlik bilgileri ise İçişleri Bakanlığı MERNİS’te kayıtlı olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları e-Devlet üzerinden kimlik kartı başvurusunda bulunabilecek.
• e-Devlet üzerinden yapılacak başvurularda da kişiye aydınlatma metni ve açık rıza formu sunulacak.
• e-Devlet üzerinden yapılan başvurular, kişinin ikametinin bulunduğu ildeki Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı il müdürlüğüne veya bireyin başvuru esnasında belirttiği adrese en yakın sosyal hizmet merkezine yönlendirilecek. Dolayısıyla e-Devlet üzerinden yapılan başvurular da doğrudan başvurları sonuçlandıran aynı birimler tarafından sonuçlandırılacak.
• e-Devlet üzerinden Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı il müdürlüğüne veya sosyal hizmet merkezine ulaşan başvurular, ön değerlendirmeye tabi tutulacak. Değerlendirme sonucunda bilgi ve belgeleri tam ve eksiksiz olarak web servisler üzerinden sağlanabilen başvurular işleme alınarak Kimlik Kartları düzenlenecek. İşlem yapılamayan başvurular hakkında, başvuru sahibine işlem yapılamama gerekçesi bildirilecek.
• e-Devlet üzerinden yapılan başvurularda ilgili belgeler, başvurunun yönlendirildiği merci tarafından saklanacak.

Engelli Kimlik Kartına Başvurmak Zorunlu mu ?

Her engelli olanın engelli kimlik kartı başvurusu yapması, engelli kimlik kartı alması zorunlu olmayıp, bu tamamen kişilerin isteğine bağlı bir durum.

Mavi Kartlılar Engelli Kimlik Kartı Alabilir mi ?

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesi kapsamında mavi kart verilenler, yani T. C. Vatandaşlığını kaybetmeksizin aynı zamanda başka ülke vatandaşı olanlar için de engelli kimlik kartı düzenlenebilecek.

Kimlik Kartının Düzenlenmesi ve Teslimi

• Kimlik kartı; engelli raporunda yer alan bilgiler ile bireyin kimlik bilgileri esas alınarak il müdürlükleri veya sosyal hizmet merkezlerince düzenlenecek ve onaylanacak.
• Kimlik kartı, il müdürlükleri veya sosyal hizmet merkezlerince kişinin kendisine; kişinin küçük veya kısıtlı olması halinde ise kanuni temsilcisine kimlik kartı teslim formu imzalatılarak elden teslim edilcek. Kimlik kartı; kişinin kendisinin veya küçük ya da kısıtlı olması halinde kanuni temsilcisinin talebiyle, kişinin her dereceden alt ve üst soyu ile üçüncü dereceye kadar (üçüncü derece dahil) kan ya da kayın hısımları veya eşine de teslim belgesi imzalatılmak suretiyle teslim edilebilecek.
• Kimlik kartı, bireyin yurt içinde başvuru esnasında belirteceği bir adrese veya yerleşim yeri adresine iadeli taahhütlü posta ile de gönderilebilecek. Kimlik kartının posta ile gönderilmesi halinde, kimlik teslim belgesinin ilgili bölümünde iadeli taahhütlü posta ile gönderildiğine ilişkin bilgiye yer verilecek. İadeli taahhütlü postanın (engelli kimlik kartının) teslim edildiğine dair belge, kimlik kartını teslim alan kişi tarafından doldurulup imzalandıktan sonra posta dağıtım görevlisine verilecek.
• Verilen kimlik kartlarının seri numaraları ve diğer bilgileri il müdürlükleri ve sosyal hizmet merkezleri tarafından Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca Kimlik Kartı Modülüne işlenip, saklanacak.
• Basıldığı tarihten itibaren altı ay içerisinde teslim alınmayan engelli kimlik kartları imha edilecek.

Engelli Kimlik Kartında Hangi Bilgiler Yer Alacak ?

Engelli kimlik kartında bireyin T.C. Kimlik Numarası, adı, soyadı, doğum tarihi, kimlik kartının geçerlilik süresi, refakat hakkının olup olmadığına ilişkin bilgi, kimlik kartının seri numarası, adına kart düzenlenen kişi 15 yaşını doldurmuşsa fotoğraf yer alacak.

Engelli Kimlik Kartı Ne İşe Yarayacak ?

Engelli Bireylere Kimlik Kartı Verilmesine ve Ulusal Engelli Veri Sistemi Oluşturulmasına Dair Yönetmelik kapsamında verilen kimlik kartına sahip Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, mevzuatta münhasıran engelli bireylere sağlanan hak ve sunulan hizmetlerden yararlanabilecek. Engel durumunu belirtir kimlik kartı, Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı yerine geçmeyecek.

Engelli Kimlik Kartının Yenilenmesi

Engelli Kimlik Kartları; kimlik kartı düzenlenmesine esas alınan bilgilerin değişmesi veya herhangi bir nedenle geçersiz hale gelmesi durumunda, ilgili belgelerle il müdürlüğüne, sosyal hizmet merkezlerine başvurulması ya da e-Devlet üzerinden başvuru yapılması halinde yeniden düzenlenecek.

İçeriğindeki bilgilerin değişmesi veya herhangi bir nedenle geçersiz hale gelmesi sebebiyle değişimi talep edilen eski kimlik kartı, imha edilmek üzere yenisi teslim edilmeden önce il müdürlüğüne veya sosyal hizmet merkezine verilecek.

Engelli Kimlik Kartının İade Edilmesi

Birden fazla engelli kimlik kartına sahip olunması durumunda en son düzenlenen kart hariç olmak üzere sahibinin elinde bulunan engelli kimlik kartları, hakkında gaiplik kararı bulunan ya da ölen kişilere ait kimlik kartları, özel gereksinim düzeyi veya engel oranı belirlenen asgari düzeyin altına düşen kişilere ait kimlik kartları veya başkaca herhangi bir nedenle geçersiz hale gelen kimlik kartları Aile ve Sosyal Hizmetler il müdürlüklerine veya sosyal hizmet merkezlerine iade edilecek. Bu suretle geçersiz hale gelen kimlik kartlarının iade edilmemesinden ve usulsüz kullanılmasından doğacak sorumluluk kullananlara ait olacak.

Yabancı Ülkelerden Alınan Engelli Kimlik Kartları Türkiye’de Geçerli mi ?

Ülkemizce ya da Lahey Devletler Özel Hukuk Konferansına üye ve 5.10.1961 tarihli Yabancı Resmî Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesine taraf devlet makamlarına ya da makamlarınca verilecek engelli kimlik kartları, ilgili kişilerce apostil işlemi yaptırılması ve karşılıklılık esası gözetilmesi şartıyla ülkemizde geçerli kabul edilebilecek. Ülkemiz makamlarınca yapılacak apostil işlemlerinde, 8.6.2011 tarihli ve 27958 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Valilik ve Kaymakamlık Birimleri Teşkilat, Görev ve Çalışma Yönetmeliğinde belirlenen usul ve esaslara göre işlem yapılacak.

Engelli Kimlik Kartında Tahrifat ve Sahtecilik – Başkasına Ait Kartı Kullanma

• Üzerinde tahrifat, silinti ve kazıntı olan engelli kartları kullanılamaz.
• Başkasına ait kimlik kartını kullananlar; gerçeğe aykırı kart düzenleyenler veya bu tür kartları bilerek kullananlar; iade etmesi gerektiği halde kimlik kartını kullanmaya devam edenler, kart üzerinde gerçek durumu gizlemek maksadıyla kasten tahrifat, silinti, kazıntı yapanlar ile bu kartları kullananlar, genel hükümlere göre cezai soruşturma yapılmak üzere yetkili mercilere bildirilcek, yani haklarında Türk Ceza Kanununa hükümlerine göre işlem yapılmak üzere Cumhuriyet Savcılıklarına bildirilecek.

Eski Engelli Kartlarının Durumu

Engelli Bireylere Kimlik Kartı Verilmesine ve Ulusal Engelli Veri Sistemi Oluşturulmasına Dair Yönetmelik 12 Mayıs 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmadan önce;

• 13.8.1998 tarihli ve 23432 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özürlüler İçin Kimlik Kartı Yönetmeliği uyarınca verilmiş bulunan kimlik kartları,
• 30.10.2005 tarihli ve 25981 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özürlüler Veri Tabanı Oluşturulmasına ve Özürlülük Bilgisinin Nüfus Cüzdanında Yer Almasına Dair Yönetmelik uyarınca nüfus cüzdanlarına yazdırılan engel oranını gösteren ibare,
• 19.7.2008 tarihli ve 26941sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özürlüler Veri Tabanı Oluşturulmasına ve Özürlülere Kimlik Kartı Verilmesine Dair Yönetmelik uyarınca verilmiş bulunan Kimlik Kartları,

geçerliliğini koruyacak. Bu kartlardan süresi dolmuş olanların ise yenilenmesi gerekecek. (isvesosyalguvenlik.com)