Not: Aşağıdaki yazı 22 Şubat 2014 tarihinde yayımlanmış olup, GSS-Genel Sağlık Sigortası konusunda daha güncek bilgilere GSS-Genel Sağlık Sigortası Rehberi sayfasından ulaşabilirsiniz.

SORU 1- KİMLER GENEL SAĞLIK SİGORTALISI SAYILMAKTADIR ?

CEVAP 1- Türkiye’de ikamet eden kişilerden;

a) 4/a (eski SSK’lı), 4/b (eski Bağ-Kur’lu) ve 4/c (eski Emekli Sandığı) kapsamında çalışanlar ile bunların bakmakla yükümlü kişileri,

b) İsteğe bağlı sigortalı olan kişiler ile bunların bakmakla yükümlü kişileri,

c) Yukarıda sayılan kapsamda sigortalı sayılmayanlardan;

-Harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, SGK’ca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlardan her biri,

-Sığınmacı veya vatansız olarak kabul edilen kişiler,

-65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan kişiler,

-İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre şeref aylığı alan kişiler ve bunların bakmakla yükümlü kişileri,

Vatani Hizmet Tertibi Aylıklarının Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan kişiler ve bunların bakmakla yükümlü kişileri,

-Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan kişiler ve bunların bakmakla yükümlü kişileri,

-Sosyal Hizmetler ve Çocuk Koruma kanunları hükümlerine göre korunma, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretsiz faydalanan kişiler,

-Harp malûllüğü aylığı alan kişiler ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamında aylık alan kişiler ve bunların bakmakla yükümlü kişileri,

-Köy Kanununun 74 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre görevlendirilen kişiler ile aynı Kanunun ek 16 ncı maddesine göre aylık alan kişiler,

-Başarılı Sporculara Aylık Bağlanması İle Devlet Sporcusu Unvanı Verilmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan kişiler ve bunların bakmakla yükümlü kişileri,

d) İstekleri halinde, mütekabiliyet esası da dikkate alınmak şartıyla, oturma izni almış (bir yıldan beri Türkiye’de ikamet eden) yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayanlar,

e) İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca işsizlik ödeneği ve ilgili kanunları gereğince kısa çalışma ödeneğinden yararlandırılan kişiler ve bunların bakmakla yükümlü kişileri,

f) SGK’dan gelir veya aylık alan kişilerle bunların bakmakla yükümlü kişileri,

ğ) 2 yıl süresince evlenme ödeneği alan kız çocukları,

h) İş kaybı tazminatı alanlar ve bunların bakmakla yükümlü kişileri,

ı) Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri ve bunların bakmakla yükümlü kişileri,

i) Kamu görevlisi kapsamında sigortalı sayılanlardan ilgili kanunları gereğince aylıksız izin sürelerini bir yıla kadar kullananlar ve bunların bakmakla yükümlü kişileri,

j) 18 yaşını doldurmamış çocuklar,

k) İş sözleşmesinin askıda kaldığı sürelerde, kamu idaresine ait işyerlerinde çalıştırılan sigortalılar ve bunların bakmakla yükümlü kişileri,

l) Zorunlu çalışma ve isteğe bağlı kapsamında olmayan, gelir ve aylık almayan ve bunlardan dolayı bakmakla yükümlü kişi olmayanların aylık gelirlerinin asgari ücretin 1/3’ünden fazla olanlar,

genel sağlık sigortalısı sayılmaktadır.

SORU 2- KİMLER GENEL SAĞLIK SİGORTALISININ BAKMAKLA YÜKÜMLÜ OLDUĞU KİŞİSİ SAYILMAKTADIR ?

CEVAP 2- Genel sağlık sigortalısının, sigortalı veya isteğe bağlı sigortalı sayılmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan;

-Eşi,

-18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirdiği SGK Sağlık Kurulu tarafından tespit edilen evli olmayan çocukları,

-Her türlü kazanç ve irattan elde ettiği gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olan ve diğer çocuklarından sağlık yardımı almayan ana ve babası,

genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi olarak kabul edilmektedir.

SORU 3- HANGİ KİŞİLER, HANGİ HALLERDE HİÇBİR ŞARTA BAKILMAKSIZIN SAĞLIK HİZMETLERİNDEN FAYDALANDIRILMAKTADIR ?

CEVAP 3-

-18 yaşını doldurmamış olan kişiler,

-Tıbben başkasının bakımına muhtaç olan kişiler,

-Acil haller, iş kazası ile meslek hastalığı halleri, bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalıklar,

-Kişilerin hastalanmalarına bakılmaksızın kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile insan sağlığına zararlı madde bağımlılığını önlemeye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri,

-Analık sebebiyle ayakta veya yatarak; hekim tarafından yapılacak muayene, hekimin göreceği lüzum üzerine teşhis için gereken klinik muayeneler, doğum, laboratuvar tetkik ve tahlilleri ile diğer tanı yöntemleri, konulan teşhise dayanılarak yapılacak tıbbî müdahale ve tedaviler, hasta takibi, rahim tahliyesi, tıbbî sterilizasyon ve acil sağlık hizmetleri,

-İlgili kanunları gereğince sağlık meslek mensubu sayılanların hekimlerin kararı üzerine yapacakları tıbbî bakım ve tedaviler,

-Afet ve savaş ile grev ve lokavt,

hallerinde hiçbir şarta bakılmaksızın sağlık hizmeti sağlanmaktadır.

SORU 4- TARIMDA HİZMET AKDİYLE SÜREKSIZ ÇALIŞAN KADIN SİGORTALILARIN BAKMAKLA YÜKÜMLÜ OLDUĞU KİŞİLERİ OLARAK KİMLER KABUL EDİLMİŞTİR ?

CEVAP 4- 2011 yılında 6111 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, tarımda hizmet akdiyle süreksiz çalışan kadın sigortalıların çalışamayacak durumda olan, malul olmayan veya 55 yaşından küçük kocası ile anne ve babası bakmakla yükümlü kişi sayılmıştır.

SORU 5- GENEL SAĞLIK SİGORTASI UYGULAMASI ZORUNLU MUDUR ?

CEVAP 5- Türkiye’de ikamet eden herkes (Türkiye’de ikamet izni almış ve bir yılı aşkın oturan yabancılar da dahil) 1/1/2012 tarihinden itibaren zorunlu olarak genel sağlık sigortası kapsamında sayılmaktadır.

SORU 6- GENEL SAĞLIK SİGORTALILIĞININ ZORUNLU OLMASI NE ANLAMA GELMEKTEDİR ?

CEVAP 6- Genel sağlık sigortasının zorunlu olması; “Türkiye’de yaşayanların SGK’ya tabi zorunlu veya kısmi çalışmayanların, isteğe bağlı prim ödemeyenlerin, SGK’dan gelir/aylık almayanların, primsiz ödemeler kapsamında aylık veya sağlık almayanların ve bu sayılanların bakmakla yükümlü kişileri olmayanların, bu duruma düştükleri tarih itibarıyla zorunlu olarak sağlık sistemi içerisinde yer almaları”nı ifade etmektedir.

SORU 7- SGK’YA ÇALIŞMAYAN, İSTEĞE BAĞLI PRİM ÖDEMEYEN, SGK’DAN GELİR/AYLIK ALMAYAN, PRİMSİZ ÖDEMELER KAPSAMINDA AYLIK VE SAĞLIK YARDIMI ALMAYANLAR İLE BUNLARIN BAKMAKLA YÜKÜMLÜSÜ SAYILMAYAN KİŞİLER GENEL SAĞLIK SİGORTASI KAPSAMINA NASIL ALINMAKTADIR ?

CEVAP 7- Bu kişiler gelir testine tabi tutularak, aile içindeki kişi başına düşen gelire göre kapsama alınmaktadır.

SORU 8- KİMLER GELİR TESTİNE BAŞVURMAK ZORUNDADIR ?

CEVAP 8-

-Erkek çocuklardan 18, 20 ve 25 yaşını doldurmuş olanlar: Erkek çocukları ister 1/10/2008 tarihinden önce isterse sonra ilk defa anne veya babalarından dolayı sağlık yardımı almış olsunlar, ilköğretim için 18, ortaöğretim için 20 ve yükseköğrenim için de 25 yaşını tamamlamış olmaları durumunda gelir testine tabi tutulacaktır.

-1/10/2008 tarihinden sonra ilk defa anne veya babalarından dolayı sağlık yardımı alan öğrenci kız çocukları: Kız çocuklarından sadece 1/10/2008 tarihinden sonra ilk defa anne veya babasından dolayı sağlık yardımına hak kazanıp öğrenim durumuna göre aynen erkek çocukları gibi 18, 20 ve 25 yaşını doldurmuş olanlar gelir testine tabi olacaktır.

-Kısmi süreli ev hizmetlerinde çalışanlar veya normal kısmi süreli ya da çağrı üzerine çalışanlar: Bu grupta yer alanlar da ay içerisinde kalan günleri (yani çalışılmayan günler) için zorunlu olarak sağlık primi de ödemek zorunda olduklarından, kalan günlerinin sağlık primlerinin ödenmesi için gelir testine tabi tutulacaktır.

-İşsizlik ödeneği süresi tamamlanmış olanlar: İşsizlik ödeneği aldığı sürece genel sağlık sigortasından otomatikman yararlanılacak olmakla birlikte, ödenek süresi bitenlerin de yeniden işe girmemeleri halinde gelir testine tabi tutulmaları öngörülmüştür.

-Kayıt dışı çalışanlar: Çalıştıkları halde bildirimleri SGK’ya yapılmayanlar gelir testine tabi tutulacaklardır.

-Ücretsiz izin kullananlar: Çalışanların, bir aydan daha uzun süreli ücretsiz almaları durumunda kullandıkları iznin bir ayından sonra sağlık yardımı alamayacaklarından, bunlar da gelir testine gireceklerdir.

-Emekli Sandığı kapsamında isteğe bağlı sigorta primi ödeyenler: Bu kapsamda olanlar sağlık primi ödemediklerinden ve sağlık yardımı da almadıklarından, dolayı bunlar da 1/1/2012 tarihinden itibaren genel sağlık sigortası kapsamına alınmak üzere gelir testine tabi tutulacakladır.

– Gelir/aylık almayan, isteğe bağlı prim ödemeyen, çalışanların, emeklilerin veya isteğe bağlı prim ödeyenlerden dolayı eş, çocuk ve ana-baba olarak sağlık yardımı almayanlar: Hiçbir şekilde SGK’ya bağlı olmayanlar 1/1/2012 tarihinden itibaren mutlaka genel sağlık sigortası kapsamında olacaklarından bunların da gelir testi yaptırmaları gerekmektedir.

SORU 9- GENEL SAĞLIK SİGORTASI BAKIMINDAN GELİR TESTİNE TABİ TUTULMASI GEREKENLERİN BU TESTİ YAPTIRMAMALARI HALİNDE HANGİ İŞLEMLER UYGULANMAKTADIR ?

CEVAP 9- Zorunlu olduğu halde kişiler gelir testi yaptırmazlarsa, genel sağlık sigortası kapsamına girmiş oldukları tarih esas alınarak bu durumun tespit edildiği tarihten geriye doğru genel sağlık sigortası tescilleri resen yapılacak, gelirleri asgari ücretin 2 katı (en yüksek matrah) olarak sayılacak ve tespit tarihinden genel sağlık sigortası kapsamına girdikleri tarihe kadar prim tahakkuk ettirilerek bu miktarlar gecikme zammıyla tahsil edilecektir.

SORU 10- GELİR TESTİNE TABİ TUTULMASINA GEREK OLMAYANLAR KİMLERDİR ?

CEVAP 10-

-Kendi çalışmalarından dolayı adlarına prim ödenenler veya ödeyenlerin,

-Kendi çalışmalarından dolayı adlarına prim ödenenler ve prim ödeyenlerin bakmakla yükümlü kişilerin,

-İsteğe bağlı prim ödeyenlerin,

-İsteğe bağlı prim ödeyenlerin bakmakla yükümlü kişilerin,

-Kendi çalışmalarından dolayı veya hak sahibi olarak gelir ve aylık alanların,

-Kendi çalışmalarından dolayı gelir ve aylık bağlananların bakmakla yükümlü kişilerin,

-Evlenme yardımı alan kız çocuklarının (2 yıl süresince),

-Anne ve babalarından dolayı bakmakla yükümlü kişi olmayan Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler, meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 46 ncı maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrenciler, avukatlık stajı yapanların,

-Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerlerin,

-İşsizlik ödeneği almakta olanlarla bunların bakmakla yükümlü kişilerinin,

-65 yaş veya özürlü aylığı kapsamında sağlık yardımlarından yararlananlar ve bunların bakmakla yükümlü kişilerinin,

-Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileriyle bunların bakmakla yükümlü kişilerinin,

gelir testine tabi tutulmalarına gerek bulunmamaktadır.

SORU 11- GELİR TESTİ YAPTIRMAK İÇİN NEREYE BAŞVURULACAKTIR ?

CEVAP 11- Gelir testi yaptırmak için kişinin ikametgahının bulunduğu ildeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına başvurulmaktadır. Bu konuda bilgi için Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının “http://www.aile.gov.tr” veya “http://www.sydgm.gov.tr/tr/vakif” web adreslerine erişilebileceği gibi, ayrıca gelir testine müracaat edeceklerin ikametlerinin bulunduğu il veya ilçelerdeki valilik/ kaymakamlıklardan da bilgi alınması mümkündür.

SORU 12- GELİR TESTİ İÇİN MÜRACAAT NASIL YAPILMAKTADIR ?

CEVAP 12- Gelir testi için matbu formla müracaat edilecek olup, bu form Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının web adresinden veya vakıflara bizzat müracaat edilerek temin edilebilmektedir. Aynı aileden birden fazla kişinin gelir testi için başvurması durumunda, o zaman aynı formla, başvuru yapılacaktır.

Diğer taraftan, aynı aileden biri veya birkaçı kişi ayrı ayrı başvuruda bulunsa da, başvuru formunda hanede yaşayan tüm fertlere ait bilgiler yer alacaktır.

SORU 13- GELİR TESTİ YAPTIRANLARIN DAHA SONRA BAŞKA BİR İŞLEM YAPMALARI GEREKMEKTE MİDİR ?

CEVAP 13- Gelir testi yaptıranların gelir testi sonuçları, sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları tarafından SGK’ya elektronik ortamda gönderileceğinden, bu kişilerin tescil işlemi için SGK’ya ayrıca başvurmaları gerekmemektedir. Gelir testi sonucunda aile içindeki kişi başına düşen aylık ortalama gelire göre bu kişilere, SGK tarafından genel sağlık sigortası statüsünü ve ödemesi gereken prim miktarını gösteren yazılı bildirim yapılacaktır.

SORU 14- GELİR TESTİ İŞLEMİ YAPILIRKEN HANGİ HUSUSLAR DİKKATE ALINMAKTADIR ?

CEVAP 14- Gelir testi yapılırken, hane olarak, genel sağlık sigortalısı ile aynı ikametgâhta yaşayan eş, evli olmayan çocuklar ile ana ve baba dikkate alınacaktır.

Ayrıca, aynı hanede evli çocukların bulunması durumunda, evli olan çocuğun eşi ve varsa çocukları ayrı olarak değerlendirilecektir.

Aile bireylerinden birinin veya birkaçının genel sağlık sigortalısı ya da bakmakla yükümlü olunan kişi olması durumunda da, diğer aile bireylerinin genel sağlık sigortalılığı için yapılacak gelir tespitinde bu kişiler de dikkate alınacaktır.

Yaşları ne olursa olsun aynı hanede yaşayan ve evli olmayan çocuklar da gelir tespitinde aile içinde değerlendirilecektir

Öğrenim nedeniyle geçici olarak aynı hanede yaşamayan 25 yaşını doldurmamış evli olmayan çocuklar, öğrenimleri süresince aile içinde değerlendirilecektir. Yani, bunlar ayrı hanede yaşasa da aile bireyi gibi değerlendirilecektir.

Aynı hanede birden fazla aile yaşaması durumunda her bir aile için ayrı ayrı gelir tespiti yapılacaktır.

Gelir testine tâbi tutulacak kişi ile aynı hanede yaşamayan ana ve baba için bakmakla yükümlü olunsa dahi ayrı gelir tespiti yapılacaktır. Anne-babanın çocuğundan dolayı sağlık yardımı alsa da, anne-baba bu ailenin bireyi olarak değerlendirilmeyecektir.

SORU 15- GELİR TESPİTİ NASIL YAPILMAKTADIR ?

CEVAP 15- Aile içinde kişi başına düşen gelirin aylık tutarının tespitinde, puanlama formülünün gelir, harcama ve servet verileri dikkate alınarak geliştirilen gelir tespit ölçütleri kullanılacaktır

Gelir tespiti yöntemi olarak kullanılacak olan puanlama sisteminde ayrıca “taşınır ve taşınmazlar ile bunlardan doğan haklar”, “bankaların muvafakati alınmak suretiyle SGK tarafından Bakanlığa sağlanacak olan aile bireylerinin bankalardaki tüm hesaplarına ilişkin bilgiler”, “sürekli olarak alınan nakdî sosyal yardımlar” gibi unsurlar da dikkate alınacaktır.

Aile için toplam bir gelir tespit edildikten, sonra bu toplam gelir aile bireyi sayısına bölünerek işlem yapılacaktır.

SORU 16- GELİR TESPİTİ SONUCUNDA NE KADAR PRİM ÖDENECEKTİR ?

CEVAP 16- Ödenecek prim tutarları yapılacak gelir tespitine göre kişinin hangi gelir gurubuna dâhil olduğuna göre saptanmaktadır.

Aile içindeki kişi başına düşen gelir asgari ücretin üçte birinden az ise aynen yeşil kart uygulamasında olduğu gibi bunların primleri Devlet tarafından ödenecektir. Aile içinde kapsamda olmayan her birey için ayrı ayrı prim ödenecektir. Yani biri diğerinden dolayı sağlık yardımı alamayacaktır.

Ancak;

-Aile içinde kişi başına aylık gelir asgari ücretin üçte biri ila asgari ücret arasında geliri bulunan ailenin kapsam dışında bulunan bireyleri asgari ücretin üçte birinin % 12’sini,

– Aile içinde kişi başına aylık gelir asgari ücret ila asgari ücretin 2 katı arasında geliri bulunan ailenin kapsam dışında bulunan bireyleri ise asgari ücretin % 12’sini,

– Aile içinde kişi başına aylık geliri asgari ücretin 2 katından fazla üzerinde olan ailenin kapsamı dışında bulunan bireyleri ise asgari ücretin 2 katının % 12’sini,

her ay ödemek durumunda olacaktır.

Gelir testi başvurusu sırasında, aile içinde kişi başına düşen gelirinin asgarî ücretin iki katından fazla olduğunu beyan edenler için gelir testi yapılmaksızın, beyan edilen gelir esas alınarak genel sağlık sigortası tescili yapılacaktır.

SORU 17- GELİR TESTİ YAPTIRILMASINI İSTEMEYENLER VEYA SGK TARAFINDAN GÖNDERİLEN TEBLİGATA RAĞMEN GELİR TESTİNİ YAPTIRMAYANLAR HAKKINDA HANGİ İŞLEMLER YAPILMAKTADIR ?

CEVAP 17- Kendisine gelir testi yapılmasını istemeyenler ile genel sağlık sigortası tescilinin yapıldığına dair tebligatın yapıldığı tarihten itibaren bir ay içinde gelir testi yapılması yönünde muvafakat vermeyenlerin gelirleri asgarî ücretin iki katı olarak kabul edilerek bunlar asgari ücretin 2 katının % 12’sini prim olarak ödeyeceklerdir.

Bu durumda olanların Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına ayrıca başvurmalarına gerek olmayıp, doğrudan SGK’ya başvuracaklardır.

SORU 18- GELİR TESTİ SONUCUNDA TESCİL EDİLEN AİLENİN HER BİREYİ TARAFINDAN MI PRİM ÖDENECEKTİR ?

CEVAP 18- Eğer ailede kişi başında düşen gelir miktarı asgari ücretin üçte birinden az ise ailenin her bireyi ayrı ayrı tescil edilecek, bunlar adına Devlet tarafından ayrı ayrı prim ödenecektir.

Ailede kişi başına düşen gelir miktarı asgari ücretin üçte birinden fazla ise aile kanuni temsilcisi veya reisine göre çalışmayan, SGK’dan gelir / aylık almayan ve isteğe bağlı prim ödemeyen eş, öğrenim durumlarına göre 18, 20 ve 25 yaşını doldurmamış çocuklar ve geçimi genel sağlık sigortalısı tarafından sağlanan anne-baba da bakmakla yükümlü kişi olarak yararlanacaktır. Yani, aile adına sadece bir kişinin prim ödemesi söz konusu olacaktır.

SORU 19- ÖDENECEK PRİM MİKTARLARI DEĞİŞECEK MİDİR ?

CEVAP 19- Ödenecek prim miktarı, her yıl asgari ücrete göre değişecektir.

Yani her yıl Ocak ve Temmuz aylarında belirlenen brüt asgari ücret miktarları dikkate alınarak, ödenecek prim miktarları da belirlenmiş olacaktır.

SORU 20- GELİR TESTLERİ YENİLENMEKTE MİDİR ?

CEVAP 20- Doğum, ölüm, evlenme, boşanma ve benzeri nedenlerle hanedeki aile bireyi sayısının değiştiğinin tespit edilmesi durumunda gelir tespiti yenilenecektir.

Genel sağlık sigortası tescili yapıldığı tarihten itibaren primi Devlet tarafından ödenenler ile asgarî ücretin üçte biri üzerinden prim ödeyenler için her yıl hane ziyaretleri yapılacaktır.

Genel sağlık sigortası tescili yapıldığı tarihten itibaren doksan günde bir aile içindeki bireylere ait veriler sistemde otomatik olarak güncellenecek olup, buna göre değişiklik olduğu tespit edilen sigortalıların, tespit edilen aile içindeki kişi başına düşen gelirin aylık tutarına göre ödeyeceği prim miktarı yeniden belirlenecek ve buna göre genel sağlık sigortası tescili yapılacaktır.

SORU 21- GELİR TESTİ SONUÇLARINA İTİRAZ HAKKI VAR MIDIR ?

CEVAP 21- Yapılan gelir tespiti sonucunun Vakıflar tarafından SGK’ya bildirilmesiyle SGK’ca bu tespitler de ilgililere tebliği edilecektir. Tebliğ edilen gelir tespiti kararlarına karşı, tebligatın yapıldığı genel sağlık sigortalısınca kararın tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde gelir tespitini yapan Vakıfa yazılı olarak itiraz edilebilecektir. İtirazlar, itirazın vakıf kayıtlarına intikal tarihinden itibaren onbeş gün içinde, heyet tarafından karara bağlanarak alınan karar itirazda bulunan genel sağlık sigortalısına ve SGK’ya bildirilecektir.

Vakfın kararlarına itiraz, genel sağlık sigortalılığına ilişkin prim tahakkuk ve tahsilât işlemlerini durdurmayacaktır.

İtiraz sonucunda prim ödeme yükümlülüğünde değişiklik olması hâlinde, gerekli iade ve mahsup işlemleri SGK tarafından yapılmaktadır.

SORU 22- GENEL SAĞLIK SİGORTASI KAPSAMINDA ERKEK ÇOCUKLARIN ANNE VEYA BABALARINDAN DOLAYI SAĞLIK YARDIMI ALMALARINDA YAŞ SINIRI VAR MIDIR ?

CEVAP 22- 18 yaşın üzerindeki erkek çocuklar, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi durumunda ise 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayanlar, ana veya babasının sağlık güvencesinden yararlanmaya devam edecektir.

Yani, bu kişilerin her yıl öğrenci belgelerini sosyal güvenlik il müdürlüğüne/ merkezine göndermesi yeterli olacaktır. Ancak, bunların bu yaş sınırlarını doldurmaları durumunda gelir testine tabi tutularak zorunlu olarak genel sağlık sigortası içerisinde olacaklardır. Yani, bunların yaş sınırlarını doldurunca gelir testine tabi tutulmaları gerekmektedir.

SORU 23- KIZ ÇOCUKLARININ ANNE VEYA BABALARINDAN DOLAYI SAĞLIK YARDIMI ALMALARINDA YAŞ SINIRI VAR MIDIR ?

CEVAP 23- Kız çocukları için ikili bir ayrım söz konusudur.

Kız çocukları, 1/10/2008 tarihinden önce veya bu tarihte anne veya babalarından dolayı sağlık yardımı alıyorlarsa yaşlarına bakılmaksızın çalışmama veya evlenmeme şartıyla yine sistem içerisinde yer alacaktır. Yani bunlar gelir testine tabi tutulamayacaktır.

Bu tarihten sonra ilk defa bakmakla yükümlü olanlar ise aynen erkeklerde olduğu gibi öğrenim durumlarına göre 18, 20 ve 25 yaşına kadar sistemde olacaklar, bu yaş sınırlarını doldurunca gelir testine tabi tutulacaklardır.

SORU 24- BAKMAKLA YÜKÜMLÜLÜK DURUMU SONA EREN ÇOCUKLARIN GELİR TESTİNDE HANGİ UNSURLAR DİKKATE ALINMAKTADIR ?

CEVAP 24- Gelir tespitinde aile olarak aynı hane içinde yaşayan ve nüfus kayıtlarında yer alan eş, yaşlarına bakılmaksızın evli olmayan çocuk ve genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilecek kişinin ana ve babası esas alınmaktadır. Buna göre; ana ve/veya babasıyla aynı adreste ikamet eden ve yaş koşulları nedeniyle ana/babanın bakmakla yükümlüsü konumunda olmayanların gelir testi yapılırken ana, baba ve çocuğun gelirleri hesaplamada dikkate alınmaktadır.

SORU 25- ANNE VE BABASINDAN AYRI OLARAK YAŞAYANLARIN GELİR TESTİ NASIL YAPILMAKTADIR ?

CEVAP 25- Nüfus kaydına göre ana ve babasından ayrı olarak ikamet eden bakmakla yükümlülük durumu sona ermiş olanların gelir testi, anne ve babadan bağımsız olarak ayrı yapılmaktadır.

SORU 26- ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI BULUNANLARIN GENEL SAĞLIK SİGORTASI KAPSAMINA ALINMASI ZORUNLU MUDUR ?

CEVAP 26- 1/1/2012 tarihinden itibaren genel sağlık sigortası herkes için “zorunlu” olduğundan, bunlar da SGK’dan sağlık yardımı almıyorlarsa bunların da gelir testi yaptırarak, genel sağlık sigortası kapsamına dahil olmaları gerekmektedir.

SORU 27- BANKA SANDIKLARINA TABİ SİGORTALI VEYA EMEKLİ OLANLARIN SAĞLIK YARDIMLARINDAN YARARLANMAK İÇİN HERHANGİ BİR İŞLEM YAPMALARI GEREKMEKTE MİDİR ?

CEVAP 27- Söz konusu kişilerin herhangi bir işlem yapması gerekmemektedir. Sandıklardan aylık veya gelir bağlanmış olanlar ile bunların bakmakla yükümlülerinin sağlık hizmetleri, SGK’ca devralınıncaya kadar ilgili sandık ve ilgili kuruluşlarca karşılanacağından bu kişiler, devir işlemlerinden sonra ise zaten otomatikman genel sağlık sigortası kapsamına alınacaktır.

Dolayısıyla, bunların gelir testi yaptırmalarına gerek bulunmamaktadır.

SORU 28- EMEKLİLİK İÇİN GEREKLİ OLAN PRİM ÖDEME GÜN SAYISINI TAMAMLAYIP, YAŞI BEKLEYİP HERHANGİ BİR SİGORTALILIĞI BULUNMAYANLARIN DURUMU NE OLACAKTIR ?

CEVAP 28- Söz konusu kişiler de genel sağlık sigortası kapsamına alınacağından, gelir testine başvurmaları halinde gelir testi sonucuna göre primleri ya devlet tarafından ödenecek ya da kendileri aile içinde kişi başına düşen gelir tutarına göre genel sağlık sigortası primi ödemekle yükümlü olacaklardır.

SORU 29- İKAMETGAHI TÜRKİYE’DE OLMAKLA BİRLİKTE YURTDIŞINDA BULUNANLAR İÇİN GELİR TESTİ YAPILMAKTA MIDIR ?

CEVAP 29- Söz konusu kişilerin, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi(ADNKS)’nden ikametgâh adreslerini yurtdışı olarak güncellemeleri halinde, genel sağlık sigortası kapsamında sayılmayacaklar ve gelir testine de tabi tutulmayacaklardır. Ancak, bunların bakmakla yükümlü bulunduğu kişileri (eş, çocuk, ana, baba), Türkiye’de bulunuyorsa ve sosyal güvenlik kapsamında değillerse, bunlar gelir testine tabi tutulmaları gerekmektedir.

SORU 30– TÜRKİYE’DE BULUNAN YABANCI UYRUKLU VATANDAŞLARIN GENEL SAĞLIK SİGORTALILIĞI NASIL SAĞLANMAKTADIR ?

CEVAP 30– Bunlar için 6486 sayılı Kanun öncesinde Türkiye’de bir yılı aşkın sürede ikamet edenler için genel sağlık sigortalılığı zorunlu iken, bu Kanunla, daha doğrusu 29/5/2013 tarihinden sonra mütekabiliyet esası da dikkate alınarak çalışma izni almış ve Türkiye’de bir yılı aşkın süredir ikamet eden yabancıların istekleri halinde genel sağlık sigortalısı olabilmeleri yönünde düzenleme yapılmıştır. Dolayısıyla, bu tarihten sonra bunların bir yıldan önce genel sağlık sigortalı olmaları söz konusu olmamaları dışında, bir yıldan sonrası isteğe bağlı hale getirilmiştir.

29/5/2013 tarihinden önce genel sağlık sigortalısı olup da bu tarihten sonra genel sağlık sigortasından çıkma taleplerinin olması durumunda, bunların genel sağlık sigortalılığı, sağlık yardımı alınmamış olması halinde 29/5/2013 tarihinden, sağlık yardımı alınmış olması halinde de sağlık yardımı aldıkları ayın son günü itibarıyla genel sağlık sigortalılığı iptal edilmektedir.

Diğer yandan, 29/5/2013 tarihinden sonra isteğe bağlı olarak genel sağlık sigortası kapsamına alınanlar, istekleriyle genel sağlık sigortalılığından çıkmamakta, ancak bunlar ikametgahlarını yurt dışına almaları veya Türkiye için başka statülerde genel sağlık sigortalısı olmaları halinde genel sağlık sigortalılıkları sona erdirilmektedir.

SORU 31– TÜRKİYE’DE BULUNAN YABANCI UYRUKLU ÖĞRENCİLERİN GENEL SAĞLIK SİGORTALILIĞI NASIL SAĞLANMAKTADIR ?

CEVAP 31– Bunlar için 6486 sayılı Kanun öncesinde genel sağlık sigortalılığı zorunlu iken, bu Kanunla, ilk kayıt döneminden itibaren 3 ay içinde başvurmaları halinde öğrenimleri süresince genel sağlık sigortası kapsamına alınmaları yönünde düzenleme yapılmıştır.

Dolayısıyla, ilk kayıt döneminden itibaren müracaatta bulunmayanlar için daha sonrasında genel sağlık sigortası kapsamına alınma durumu söz konusu değildir.

SORU 32- ASKERLİĞİNİ ER VEYA ERBAŞ OLARAK YAPANLAR İÇİN GELİR TESTİ YAPTIRILACAK MIDIR ?

CEVAP 32- Bunların sağlık yardımları askerlik süresince TSK tarafından karşılanacağından, bunlar için gelir testi uygulaması olmayacaktır.

SORU 33- CEZA VE TUTUK EVLERINDE BULUNANLARLA BURALARDA HÜKÜMLÜ VEYA TUTUKLU OLARAK ÇALIŞANLAR DA GELİR TESTİNE TABİ TUTULACAK MIDIR ?

CEVAP 33- Bu durumda olanların sağlık yardımları Adalet Bakanlığı tarafından karşılandığından, bu grupta yer alanlar gelir testine tabi tutulmayacaklardır.

SORU 34- ADAY ÇIRAK VE ÇIRAKLARIN GENEL SAĞLIK SİGORTALILIĞI NASIL SAĞLANMAKTADIR ?

CEVAP 34- 2011 yılında 6111 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle; aday çırak ve çıraklardan anne ve babalarından dolayı bakmakla yükümlü olmayanların, genel sağlık sigortaları primi işverenleri tarafından ödenerek genel sağlık sigortalısı olacakları öngörülmüştür.

SORU 35- MESLEKİ EĞİTİM GÖREN ÖĞRENCİLERİN GENEL SAĞLIK SİGORTALILIĞI NASIL SAĞLANMAKTADIR ?

CEVAP 35- 2011 yılında 6111 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, mesleki eğitim gören öğrenciler anne ve babalarından dolayı bakmakla yükümlü olmayanların, genel sağlık sigortaları primi öğrenim gördükleri okullar tarafından ödenerek genel sağlık sigortalısı olmaları öngörülmüştür.

SORU 36- YÜKSEKÖĞRETİM KANUNUNA TABİ KISMİ ZAMANLI ÇALIŞAN ÖĞRENCİLERİN GENEL SAĞLIK SİGORTALILIĞI NASIL SAĞLANMAKTADIR ?

CEVAP 36- 2011 yılında 6111 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, Yükseköğretim Kanununa tabi kısmi zamanlı çalışan öğrencilerden prime esas kazançları prime esas kazancın alt sınırından fazla olmayanlar anne ve babalarından dolayı bakmakla yükümlü olmayanların, genel sağlık sigortaları primi öğrenim gördükleri üniversiteler tarafından ödenerek genel sağlık sigortalısı olmaları öngörülmüştür.

SORU 37- TÜRKİYE İŞ KURUMU TARAFINDAN DÜZENLENEN KURSLARA KATILAN KURSİYERLERİN GENEL SAĞLIK SİGORTALILIĞI NASIL SAĞLANMAKTADIR ?

CEVAP 37- 2011 yılında 6111 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerler anne ve babalarından dolayı bakmakla yükümlü olmayanların, genel sağlık sigortaları primi Türkiye İş Kurumu tarafından ödenerek genel sağlık sigortalısı olmaları öngörülmüştür.

SORU 38- MESLEK LİSELERİNDE VEYA YÜKSEKÖĞRENİMLERİ ESNASINDA STAJ YAPANLARIN GENEL SAĞLIK SİGORTALILIĞI NASIL SAĞLANMAKTADIR ?

CEVAP 38- 2011 yılında 6111 sayılı kanunla yapılan değişikle, meslek liselerinde veya yükseköğrenimleri esnasında staj yapanlar anne ve babalarından dolayı bakmakla yükümlü olmayanların, genel sağlık sigortaları primi öğrenim gördükleri okul veya üniversiteler tarafından ödenerek genel sağlık sigortalısı olmaları öngörülmüştür.

SORU 39- BURS ALAN ÖĞRENCİLERİN GENEL SAĞLIK SİGORTALILIĞI NASIL SAĞLANMAKTADIR ?

CEVAP 39- 2011 yılında 6111 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, kamu idareleri, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar, kamuya yararlı dernekler ile vergi muafiyeti bulunan vakıflar tarafından tam burs sağlanan öğrenciler anne ve babalarından dolayı bakmakla yükümlü olmayanların, genel sağlık sigortaları primi kendileri tarafından ödenerek genel sağlık sigortalısı olmaları öngörülmüştür.

SORU 40- STAJ GÖREN AVUKATLARIN GENEL SAĞLIK SİGORTALILIĞI NASIL SAĞLANMAKTADIR ?

CEVAP 40- 2011 yılında 6111 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, staj gören avukatlar anne ve babalarından dolayı bakmakla yükümlü olmayanların, genel sağlık sigortaları primi kendileri tarafından ödenerek genel sağlık sigortalısı olmaları öngörülmüştür.

SORU 41- GENEL SAĞLIK SİGORTALISININ SGK SAĞLIK HİZMETLERİNDEN FAYDALANMASI İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR NELERDİR ?

CEVAP 41- Sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlanabilmek için;

-Aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar, vatansız ve sığınmacılar ile gelir ya da aylık alan kişiler hariç, genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısının olması,

-4/b (eski Bağ-Kur’lu) kapsamında çalışanlar ile genel sağlık sigortalısı kapsamında diğer kategorilere girmeyip, başka bir ülkede sağlık sigortası kapsamından yararlanma hakkı bulunmayan genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısının olması ve tecil ve taksitlendirmeleri devam edenler hariç 60 günden fazla prim ve prime ilişkin her türlü borcunun bulunmaması,

-İsteğe bağlı sigortalılar ile mütekabiliyet esası da dikkate alınmak şartıyla, oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayanlar ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısının olması ve prime ilişkin her türlü borcunun bulunmaması,

şartları aranmaktadır.

SORU 42- GENEL SAĞLIK SİGORTALILIĞI HANGİ HALLERDE SONA ERMEKTEDİR ?

CEVAP 42- Genel sağlık sigortalılığı, ölüm, yerleşim yerinin Türkiye olmaması veya genel sağlık sigortası kapsamı dışına çıkılması hallerinde sona ermektedir.

SORU 43– ÇALIŞMA SONA ERDİKTEN SONRA GENEL SAĞLIK SİGORTASI YARDIMLARI NE KADAR SÜREYLE DEVAM ETMEKTEDİR ?

CEVAP 43– Çalışanın, zorunlu sigortalıklarının sona erdiği tarihten itibaren on gün süreyle genel sağlık sigortasından yararlanmaları dışında, bu kişilerin sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten geriye doğru bir yıl içinde 90 günlük zorunlu sigortalılıkları varsa, sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten itibaren 90 gün süreyle bakmakla yükümlü olduğu kişiler dahil sağlık hizmetlerinden yararlandırılmaktadır.

Yani, özetle, çalışanlar işten ayrıldıkları tarihten itibaren, bakmakla yükümlü olduğu kişilerle birlikte 100 gün daha genel sağlık sigortasından yararlandırılmaktadır.

SORU 44- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞANLARIN GENEL SAĞLIK SİGORTASI PRİM ORANI NE KADARDIR ?

CEVAP 44- 4/a (eski SSK) kapsamında çalışanların genel sağlık sigortası prim oranı % 12.5’tur. Bu oranın % 5’i sigortalı hissesi % 7,5’u işveren hissesi olarak belirlenmiştir.

SORU 45- 4/b (ESKİ BAĞ-KUR) KAPSAMINDA ÇALIŞANLARIN GENEL SAĞLIK SİGORTASI PRİM ORANI NE KADARDIR ?

CEVAP 45- 4/b (eski Bağ-Kur) kapsamında çalışanların genel sağlık sigortası prim oranı % 12.5’tur. Bu oranın tamamı sigortalı hissesidir.

SORU 46- 4/c (ESKİ EMEKLİ SANDIĞI) KAPSAMINDA ÇALIŞANLARIN GENEL SAĞLIK SİGORTASI PRİM ORANI NE KADARDIR ?

CEVAP 46– 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği (1/10/2008) tarihten sonra ilk defa kamu görevlisi olarak çalışmaya başlayanlar için genel sağlık sigortası prim oranı % 12,5 olup, bunun % 5’i sigortalı hissesi % 7,5’u işveren hissesi olarak belirlenmiştir.

Kanunun yürürlük tarihinden önce kamu görevlisi olarak göreve başlayanlar için genel sağlık sigortası prim oranı % 12 olup, tamamı ilgili kurumlarınca ödenmektedir.

SORU 47– İSTEĞE BAĞLI SİGORTA KAPSAMINDA PRİM ÖDEYENLERİN GENEL SAĞLIK SİGORTASI PRİM ORANI NE KADARDIR ?

CEVAP 47– İsteğe bağlı sigorta kapsamında prim ödeyenlerin genel sağlık sigortası prim oranı % 12’dir Bu oranın tamamı doğal olarak sigortalı hissesidir.

SORU 48- 4/b (ESKİ BAĞ-KUR) KAPSAMINDA ÇALIŞANLARIN VEYA İSTEĞE BAĞLI SİGORTAYA PRİM ÖDEYENLERİN PRİM BORCUNUN OLMASI HALİNDE SAĞLIK YARDIMLARI VERİLMEKTE MİDİR ?

CEVAP 48- 4/b kapsamında çalışanlarla isteğe bağlı prim ödeyenlerin (eski Bağ-Kur) sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesi için kişilerin sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihte (2011 yılında 6111 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle) 21/7/953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendirilen (tecil ve taksitlendirmeleri devam edenler hariç) 60 günden fazla prim ve prime ilişkin her türlü borcunun bulunmaması gerekmektedir.

Yani, borcunu taksitlendirmiş olanlara sağlık yardımları verilmektedir.

Yani bu sigortalılar için primlerin ödenmemesi veya geç ödenmesinin müeyyidelerinden birisi de, sağlık hizmetlerinin kesilmesidir.

Bunların, bakmakla yükümlü kişilerine de dolayısıyla sağlık yardımları verilmemektedir. Bunların bakmakla yükümlü kişilerinin sağlık yardımı almaları için gelir testi prosedürüne tabi olmaları gerekmektedir.

SORU 49- KISMİ ÇALIŞANLARIN SAĞLIK YARDIMLARI NASIL KARŞILANMAKTADIR ?

CEVAP 49- Kısmi süreli çalışanların da genel sağlık sigortasına kapsamına alınması öngörülmüş olup, ay içerisinde eksik kalan çalışma günlerinin kendileri tarafından gelir testine tabi tutularak genel sağlık sigortası primi açısından tamamlama zorunlulukları söz konusudur.

Daha açık ifadelerle, bu durumda olanlar ay içinde genel sağlık sigortasından tam olarak yararlanacaklardır.

SORU 50- 18 YAŞINI DOLDURMAYAN ÇOCUKLARIN SAĞLIK YARDIMLARI NASIL SAĞLANMAKTADIR ?

CEVAP 50- Anne ve babasının sosyal güvencesi olmasa da 18 yaşını doldurmamış çocuklar genel sağlık sigortasından yararlanabilmeleri öngörülmüştür.

Yalnız, bunların anne veya babalarının sosyal güvelikleri yoksa bu aile gelir testine tabi tutularak gelir durumlarına göre ya sağlıkları Devlet tarafından karşılanmakta ya da primleri kendileri tarafından ödenerek genel sağlık sigortalısı olmaları sağlanmaktadır.

SORU 51- KAMU İDARELERİNDE HİZMET AKDİYLE ÇALIŞANLARDAN HİZMET AKİTLERİ ASKIYA ALINANLARIN GENEL SAĞLIK SİGORTALILIKLARI NASIL SAĞLANACAKTIR ?

CEVAP 51- Kamu idarelerinde hizmet akdiyle çalışanların hizmet akitlerinin askıya alınması durumunda genel sağlık sigortası primleri ilgili kamu idaresince ödenmektedir. Ancak, 2011 yılında 6111 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle; hizmet akitleri askıda olanların bu sürede herhangi bir statüde çalışmaları veya isteğe bağlı sigortaya prim ödemeleri durumunda prim ödenen süreler için ayrıca kamu idarelerinden genel sağlık sigortası primi alınmayacağı, bunların çalıştıkları veya isteğe bağlı statüsünden dolayı sağlık yardımlarından yararlanmaları öngörülmüştür.

SORU 52- TRAFİK KAZALARINDA SAĞLIK YARDIMLARI VE TEDAVİ MASRAFLARI NASIL KARŞILANMAKTADIR ?

CEVAP 52- 2011 yılında 6111 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, her türlü trafik kazalarında kişilerin sosyal güvencesinin olup olmadığına bakılmaksızın sağlık yardımları ve tedavi masrafları SGK tarafından karşılanması ve bunun karşılığında da sigorta şirketlerinden pay alınması öngörülmüştür. (isvesosyalguvenlik.com)

Yazarlar –  Hazırlayanlar:

Recep LEVENT – SGK Başmüfettişi

Ataman YILMAZ – Serbest Sosyal Güvenlik Müşaviri