Haciz Kesintisini İşveren İlgili Yere Yatırmamışsa İşçi Ne Yapmalı ?

Maaşına gelen haciz nedeniyle işveren tarafından işçinin maaşından yapılan haciz kesintisinin ilgili icra dairesine, SGK veya Maliye hesabına yatırılmadığı durumlarla karşılaşılmakta, bu durumda işçinin hangi haklara sahip olduğu, neler yapabileceği konusunda sorular gelmektedir.

Ödemediği veya ödeyemediği borçları nedeniyle işçinin maaşına haciz gelmesi halinde işçi ve işveren tarafından yapılması gerekenler Maaşına Haciz Gelen İşçinin Yapması Gerekenler, Çalışanının Maaşına Haciz Gelen İşverenin Yapması Gerekenler başlıklı yazılarda açıklanmıştı.

Maaşına Haciz Gelen İşçinin Yapması Gerekenler başlıklı yazının İşçinin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar başlıklı bölümünde, işveren tarafından haciz nedeniyle işçinin maaşından yapılan kesintinin ilgili yere yatırılıp yatırılmadığının işçi tarafından takip edilmesi gerektiği belirtilmiştir. İşçi bu takibi yapmamış, aylarca – yıllarca maaşından işverence yapılan haciz kesintisinin ilgili yere yatırılmadığını sonradan öğrenmişse ne yapabilir ?

2004 sayılı İcra ve İflas Kanunun 356 ncı maddesinde, işçisinin maaşına haciz geldiği halde gerekli kesintiyi yapmayan veya maaştan yatığı kesintiyi ilgili yere yatırmamış olan işverenden, ayrıca mahkeme kararına gerek kalmadan icra dairesince bu paraların alınabileceği, işverenin de işçisinin borcu nedeniyle kendisinden alınan parayı işçisine rücu edebileceği, yani ondan alabileceği yönünde hükümler yer almaktadır. Dolayısıyla borcu nedeniyle maaşına haciz gelen ve işçisinin maaşından kesinti yapıp ilgili yere yatırması gerektiği kendisine bildirilen işverenin, bu kesintiyi yapmaması veya kesintiyi yapsa bile ilgili yere yatırmaması halinde icra dairesi aslında bu tutarları işverenden alabilir, ancak bu alacaklı veya icra dairesi için seçimlik hak gibi bir durum olup, genelde de icra daireleri bu yola pek girmemektedir.

Öte yandan yaptığı başvuru sonucu işçinin maaşına haciz koyduran, işverenin bu nedenle işçinin maaşından haciz kesintisi yapmasına sebep olan alacaklının, aynı şekilde alacağı nedeniyle işçinin maaşına haciz koyan ve onun maaşından işverenin kesinti yapmasına sebep olan kurumların, işverenin yaptığı kesintiyi işçinin borcuna karşılık ilgili hesaba yatırıp yatırmadığını da takip etmek zorundadır. Hakkaniyet bunu gerektirir, işçinin maaşına haciz koyduran alacaklı veya maaşına haciz koyan kurumlar bu takibi yapmaz ve işveren de yaptığı kesintiyi ilgili yere yatırmazsa, bu durumda işçinin maaşından yapılan kesinti boşa gitmiş, işçi haksızlığa uğramış olur. Ancak şu anki mevzuata göre işçinin bu takibatı yapmayan kişi veya kurumların maalesef herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.

Yine aynı mevzuat gereği, gelen tebligat üzerine işçinin maaşından yaptığı haciz kesintisini işverenin ilgili yere yatırmamış olması halinde maalesef alacaklıya karşı yine işçi sorumlu olmakta, işçinin borcu işverene geçmediği gibi aynen devam etmektedir, dolayısıyla borcunu ilgili yere ödemek yine işçinin sorumluluğundadır.

Peki bu durumda işçi ne yapabilir ?

– İşverenin maaşından kestiği haciz kesintisini ilgili yere ödememiş olması nedeniyle yapılan kesinti yersiz, haksız bir kesintiye dönüşmüş olacağından, dolayısıyla kesintinin yapıldığı aylar için işveren işçiye eksik ücret ödemiş sayılacağından, eğer işçi halen işyerinde çalışmaya devam ediyorsa 4857 sayılı İş Kanununun 24/II-e maddesine istinaden (Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri), iş akdini haklı olarak ihbar süresine uymadan feshedebilir ve en az bir yıldır o işyerinde çalışıyorsa işverenden kıdem tazminatını isteyebilir. Buna karşılık işçi işten ayrılmayı düşünmüyorsa ALO 170’e şikayette bulunabilir.

– İşçi işyerinden ayrılmışsa bu durumda ücretleri eksik ödendiği gerekçesiyle arabulucuya başvurabilir, sonuç alamazsa iş mahkemesinde dava açabilir.

İşçinin yukarıdaki yolları izlemesindeki amaç, işverenin maaştan yaptığı ancak ilgili yere ödemediği haciz kesintilerini işverenden tahsil edebilmektir. Yoksa işçinin işvereni icra dairesine şikayet etmesi, maaştan yaptığı haciz kesintilerini icra dairesinin işverenden tahsil etmesini sağlamak gibi bir imkanı bulunmamaktadır. Eğer işçi halen işyerinde çalışmaya devam ediyorsa, en fazla o tarihten sonraki maaş kesintilerinin işveren tarafından ilgili yere yatırılmasını sağlayabilir.

İşveren Konkordato Sürecine Girmiş veya İflas Etmişse

İşveren tarafından haciz nedeniyle maaştan yapılan, ancak ilgili yere ödenmeyen kesintiler işçi alacağına dönüşmüş olacağından, işçi bu alacağı için İflas ve Konkordatoda İşverenden İşçilik Alacaklarının Tahsili başlıklı yazıda açıklanan yolları izleyebilir.

İşçi İşverene Maddi ve Manevi Tazminat Davası Açabilir

İşverenin işçinin maaşına gelen haciz nedeniyle yaptığı kesintiyi ilgili yere yatırmamış olması nedeniyle işçi mağdur olmuşsa (örneğin evine haciz gelmişse), borcu katlanmış – artmışsa, işverenin yaptığı kesintilerin işverenden tahsili dışında işçi ayrıca işveren aleyhine iş mahkemesinde tazminat davası da açabilir. Örneğin Yargıtay bir kararında; “işçiye ait evin icra yolu ile satılmasının işverenin eyleminden kaynaklanıp kaynaklanmadığı, işçinin ücretinden yaptığı kesintileri icra dairesine ödememesinin evin satılmasında etkili olup olmadığı da özellikle araştırılarak davacının maddi ve manevi tazminat talepleri hakkında bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde eksik inceleme ile reddine karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.” açıklamasına yer vermiştir. (22. Hukuk Dairesi – 20.05.2019 – 2017/22208 E., 2019/11083 K.) Yargıtay’ın bu kararından işverenin yaptığı haciz kesintisini ilgili yere yatırmamış olmasından zarar gören işçinin işverenden ayrıca tazminat talep edebileceği sonucu ortaya çıkmaktadır. (isvesosyalguvenlik.com)