Hafta Tatili (Haftalık İzin) Ücreti Nasıl Hesaplanır ?

Hafta Tatili (Haftalık İzin) Ücreti Nasıl Hesaplanır ?
10 Şubat 2021 23:57

4857 sayılı İş Kanununun 46 ncı maddesinde, hafta tatilini (haftalık izni) hak eden işçiye, çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretinin tam olarak ödeneceği belirtilmiş, buna karşılık ücretin nasıl hesaplanacağı maddede açıklanmamıştır.

Ancak hafta tatili ücretinin nasıl hesaplanacağı “Hafta tatili ücreti” başlıklı söz konusu 46 ncı maddede Kanunda belirtilmemiş olsa da çalışanlar tarafından işçilik alacaklarıyla ilgili olarak açılan davalarda, çalışma süresine ait fazla mesai, ihbar ve kıdem tazminatı, kullanılmayan / kullandırılmayan yıllık ücretli izin alacakları yanında kullandırılmayan hafta tatili ücretleri de geriye dönük olarak talep edildiğinden, birçok konuda olduğu gibi hafta tatili ücretinin nasıl hesaplanacağı konusu da Yargıtay kararları ile açıklığa kavuşturulmuştur. Ayrıca İş Kanununun diğer maddelerinde yer alan açıklamalar da dikkate alınarak hafta tatili ücretinin nasıl hesaplanacağı konunun uzmanları tarafından yazılan makalelerde açıklığa kavuşturulmuştur.

Bu konu, işyerinde çalıştığı sırada hafta tatili kullandırılan işçiye ödenecek hafta tatili ücretinin hesaplanması ile işçi alacaklarıyla ilgili olarak açılan davalarda işçiye kullandırılmamış olan hafta tatillerine ait ücretlerin dava aşamasında hesaplanma şekli açısından iki ayrı başlık altında açıklanmıştır.

Hafta tatili konusunda ayrıntılı bilgi ve açıklama içeren diğer yazılara Rapor-İzin-Tatil Rehberi sayfasından ulaşılabilir.

İşçinin İşyerindeki Çalışması Sırasında Kullandığı Hafta Tatili İçin Ödenecek Ücretin Hesaplanması

– Ödenecek hafta tatili ücretinin hesabında işçinin iznini kullanıldığı haftaya ait çıplak ücreti esas alınır.

– Parça başına veya yapılan iş tutarına göre ücret ödenen işlerde, o hafta içinde kazanılan ücretler toplamı çalışılan gün sayısına bölünerek hesaplama yapılır.

– Yüzde usulünün uygulandığı işyerleri bakımından da işçinin o hafta elde ettiği ücretlerin toplamı altıya bölünerek tatil ücreti hesaplanır.

– Hafta tatili izni kullandırılmayıp izin günü çalıştırılan işçiye normal günlük ücretinin iki buçuk katı ücret ödenir. (Bkz. Hafta Tatilinde Çalıştırılan İşçiye Kaç Kat Ücret Ödenir ?)

– İşyerinde işin bir haftadan fazla bir süre ile tatil edilmesini gerektiren zorlayıcı sebepler ortaya çıktığı zaman, zorlayıcı sebeplerden ötürü çalışılmayan günler için işçilere ödenen yarım ücret hafta tatili günü için de ödenir.

İstanbul Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası tarafından yayımlanan Mali Çözüm Dergisi’nin Mayıs – Haziran 2017 sayısında yer alan İş Başmüfettişi Erol GÜNER’in hafta tatili ile ilgili makalesinde de konuya ilişkin olarak;

– İşçinin tatil günü ücreti, ça­lıştığı günlere göre bir güne düşen ücretidir (4857/49-I. Md.),

– İşçiye ödene­cek olan hafta tatili ücretinde, sadece çalışmanın karşılığı olan çıplak ücret esas alınacak fazla çalışma ücreti, primler, hazırlama, tamamlama ve temiz­leme işlerinde çalışan işçilere bu işler için verilen ücret ve sosyal yardımlar dikkate alınmayacaktır (4857/50. Md.),

– İşyerinde; işin bir haftadan fazla süre ile tatil edilmesini gerektiren zorlayıcı sebepler ortaya çıktığında, 4857/24 ve25. Maddelerinin III. Bentlerinde gösterilen zorlayıcı sebeplerden dolayı çalışılmayan günler için işçilere bir hafta süreyle ödenen yarım ücret, hafta tatili günü için de ödenecektir (4857/46-V. Md. ),

– Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde, hafta tatili ücreti işçiye işveren tarafından ödenecektir (4857/46-VI. Md. ),

– Parça başı, akort, götürü veya yüzde usulü ücret sistemleriyle çalışan işçiler için tatil günü ücreti, ödeme döneminde kazandığı ücretin aynı süre içinde çalıştığı günlere bö­lünmesi suretiyle hesaplanır(4857/49-II. Md. ),

– Saat ücreti ile çalışan işçi­lerin tatil günü ücreti saat ücretinin yedi buçuk katıdır (4857/49-III. Md.),

– Aylık ücretle çalışanların aldıkları ücret, ulusal bayram ve genel tatil ücret­lerini de içerdiği için ayrıca bir ödeme yapılmayacaktır (4857/49-IV. Md. ),

– Geçici iş göremezlik ödeneği alan işçilere hafta tatili ücreti, kurum veya sandıklar tarafından geçici iş göremezlik ölçüsü üzerinden ödenecek­tir (4857/48-I. Md. ),

– Hastalık nedeni ile çalışılmayan günlerde Sosyal Sigor­talar Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilir (4857/48-II. Md. ),

açıklamalarına yer verilmiştir.

İşçi Alacak Davlarında Kullandırılmamış Hafta Tatilleri İçin Ödenecek Ücretin Hesaplanması

Yargıtay’ın bu konuda birçok kararı bulunmakta olup, kararlarda genelde aynı açıklamalara yer verildiğinden, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 14 Ekim 2019 tarihli kararı örnek olarak alınmıştır.

Söz konusu karara göre;

Hafta tatili ücretleri çalışılan dönem ücreti üzerinden hesaplanır. Son ücrete göre hesaplama yapılması doğru olmaz. Bu durumda hafta tatili ücretlerinin hesabı için işçinin son ücretinin bilinmesi yeterli değildir. İstek konusu dönem içinde işçi ücretlerinin miktarı da belirlenmelidir. İşçinin geçmiş dönemlere ait ücretinin belirlenememesi halinde bilinen ücretin asgari ücrete oranı yapılarak bilinmeyen ücretin buna göre tespiti de Dairemiz tarafından kabul görmektedir. Ancak işçinin işyerinde çalıştığı süre içinde terfi ederek çeşitli unvanlar alması veya son dönemlerde toplu iş sözleşmesinden yararlanması gibi durumlarda, bilinen son ücretin asgari ücrete oranının geçmiş dönemler yönünden dikkate alınması doğru olmaz. Bu gibi hallerde, ilgili meslek kuruluşlarından bilinmeyen dönemler için ücret araştırması yapılmalı ve dosyadaki diğer deliller birlikte değerlendirmeye tabi tutularak sonuca gidilmelidir. Parça başına veya yapılan iş tutarına göre ücret ödenen işlerde, bir ödeme dönemi içinde kazanılan ücretler toplamı çalışılan gün sayısına bölünerek hesaplama yapılmalıdır. Yüzde usulünün uygulandığı işyerleri bakımından da işçinin o hafta elde ettiği ücretlerin toplamı altıya bölünerek tatil ücreti elde edilir. Yüzde usulü ya da parça başı ücret ödemesinin öngörüldüğü çalışma biçiminde hafta tatili ücreti, belirlenen günlük ücretin zamlı kısmına göre hesaplanmalıdır. (YARGITAY 9. Hukuk Dairesi – 14.10.2019 – Esas No. 2016/7708, Karar No. 2019/18054)

Yargıtay 22. Hukuk Dairesinin 6 Haziran 2016 tarihli kararında da; haftanın yedi günü çalışılan dönem yönünden hafta tatiline denk gelen günde yedi buçuk saatlik çalışmanın fazla çalışma hesabından dışlanarak (fazla çalışmadan düşülerek) o gün için hafta tatili ücretinin hesaplanması gerektiği belirtilmiştir. (Yargıtay 22. Hukuk Dairesi – 06.06.2018 – Esas No. 2015/13345, Karar No. 2016/16505)

Öte yandan, işçi alacaklarıyla ilgili olarak iş mahkemesinde dava açmadan önce arabulucuya başvurulması gerektiği unutulmamalı. (Bkz. İşçi ve İşverenin Önce Arabulucuya Başvurması Zorunlu Olan Konular)

Hafta Tatili Ücreti İşçiye Verilecek Hesap Pusulasında Gösterilir

İş Kanununun Ücret hesap pusulası” başlıklı 37 nci maddesinde; işverenin işyerinde veya bankaya yaptığı ödemelerde işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özel işaretini taşıyan bir pusula vermek zorunda olduğu, bu pusulada diğer bilgiler ve ücretler yanında hafta tatili ayrı ayrı gösterilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Hafta Tatili İzninin Kullandırılması İsteğe Bağlı Değil – Zorunludur !

İşçinin dinlenmesi, ailesine vakit ayırması, işyerinde verimli olması, yorgunluk ve dikkat eksikliği nedeniyle iş kazalarının meydana gelmemesi açısından, İş Kanununa göre işçiye 7 günlük zaman dilimi içerisinde en az 24 saatlik kesintisiz hafta tatili kullandırılması zorunludur, işverenin veya çalışanın isteğine bağlı bir durum değildir. Hafta tatili gününde çalıştırılan işçiye iki buçuk kat ücret ödeneceği, işçi alacaklarıyla ilgili davalarda kullandırılmayan hafta tatillerine ait ücretlerin geriye dönük talep edildiğine dair yukarıda yer alan açıklamalardan, hafta tatili izninin isteğe bağlı olduğu gibi bir sonuç çıkarılmamalıdır. (isvesosyalguvenlik.com)

YORUMLAR

  1. Hüseyin İncili dedi ki:

    Çalışmanın, haftanın 6 günü 7,5 saat ve hafta tatilinin pazar günü olduğu işyerinde,
    14 Haziran 2022 SALI günü işe başlayan işçinin 14 – 19 Haziran günlerindeki NET ÇALIŞMASI (Ara dinlenme hariç) şöyledir:

    14 Haziran = 10,5 saat
    15 Haziran = 8,5 saat
    16 Haziran = 7,5 saat
    17 Haziran = 9,0 saat
    18 Haziran = 7,5 saat
    19 Haziran = 6,0 saat

    Bu işçinin 19 Haziran Pazar günkü çalışması nasıl ücretlendirilir ?

    Benim düşüncem, işçinin pazar günkü çalışmasının 2 saati normal ücret, 4 saati fazla mesai ücreti olarak değerlendirileceği şeklinde. Yani, 6 günde toplam çalışması 49 saat olan bu işçiye 6 günlük ücret ve 4 saat fazla mesai ödenmeli, diye düşünüyorum.

    Pazar çalışması ile 45 saati doldurması nedeniyle, 6 günlük ücrete ilave edilecek kısım 4 saat mesai değil, olay hafta tatilinde çalışma şekline dönüştüğü için tam günlük ücretinin 1,5 katıdır,
    diye itiraz edilebilir mi? Başka bir ifade ile, hafta tatili hakkı, hafta tatilindeki çalışmanın bir kısmı ile kazanılabilir mi?