İş Kanununun 46 ıncı maddesi gereği haftalık 45 saatlik normal çalışma süresini tamamlayan işçiye yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az 24 saat dinlenme (hafta tatili) verilmesi zorunludur.

Yine Kanunun aynı maddesine göre, çalışılmayan hafta tatili günü yani işçinin haftalık iznini kullandığı gün için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretinin işçiye tam olarak ödenmesi gerekir.

Öte yandan İş Kanununda; ulusal bayram ve genel tatil (1 mayıs işçi bayramı, 1 ocak yılbaşı tatili, ramazan ve kurban bayramı tatili) günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağının toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılacağı, sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayının alınması gerektiği, ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde işyerinde çalışmayan işçiye, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretlerinin tam olarak, tatil yapmayarak çalışan işçiye ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti yani toplamda günlük ücretinin iki katı ücret ödenmesi gerektiği belirtildiği halde; hafta tatilinde yani haftalık izin gününde işyerinde çalışan işçiye o gün için ne kadar ücret ödeneceği belirtilmemiştir. Bunun sebebi, sözleşmede yer alması veya işçinin kabul etmesi halinde ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işçi işyerinde çalışabileceği / çalıştırılabileceği halde hafta tatilinde işçinin işyerinde çalıştırılmasının yasak olmasıdır, dolayısıyla İş Kanununa göre işçinin dinlenebilmesi için işçiye haftalık izninin kullandırılması zorunludur.

İşçiye haftalık izin verilmeyip, izin gününde çalıştırılması yasak olmakla birlikte, bu yasağa uymayıp işçiyi çalıştıran işverenin işçiye ödeyeceği ücret ise Yargıtay kararlarında belirtilmiştir. Konuya ilişkin Yargıtay kararlarına göre; hafta tatilinde çalıştırılan işçiye çalıştığı o gün için normal günlük ücretinin yüzde 250’si (normal günlük ücretinin iki buçuk katı) ücret ödenmesi gerekir. Bu ücretin bir katı, işçiye çalışmadığı halde ödenmesi gereken bir günlük hafta tatili ücreti, kalan bir buçuk katı ise işçinin fazla mesai ücretiyle birlikte bir günlük çalışması için ödenmesi gereken günlük ücrettir. Çünkü hafta tatiline hak kazanan işçi 45 saatlik haftalık çalışma süresini doldurmuş olduğundan, o işçinin haftalık izin gününde yaptığı çalışma fazla mesai kapsamına girmektedir. (Yargıtay 9 Hukuk Dairesi – 23.5.1996 – 1995/37960 E, 1996/11745 K. / Yargıtay 22. Hukuk Dairesi – 02.04.2019 – Esas No. 2016/9612, Karar No. 2019/7353 / Yargıtay 9. Hukuk Dairesi – 14.10.2019 – Esas No. 2016/7708, Karar No. 2019/18054)

Buradaki işçinin hafta tatilinde çalıştırılmasından kastedilen işçinin Cumartesi – Pazar günü çalıştırılması değildir, çünkü İş Kanununda Cumartesi – Pazar günlerinin işçi için tatil olduğuna dair bir hüküm bulunmamaktadır. 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunun 3 üncü maddesine göre de hafta tatili Pazar günü olarak belirlenmiş olmakla birlikte, Yargıtay bir kararında bu genel kuralın mutlak nitelikte olmadığını, hafta tatili izninin Pazar günü dışında da kullandırılmasının mümkün olduğunu belirtmiştir. Dolaysıyla işçi – işveren arasındaki anlaşmaya bağlı olarak işveren işçiye haftalık iznini hafta içi günlerden birinde kullandırıp, işçiyi hafta sonu çalıştırabilir. Eğer işveren işçinin hafta tatili gününü belirlemişse, çalıştırdığı o gün için, hafta tatili gününü belirlememişse çalıştırdığı Pazar günü için iki buçuk kat ücret ödemesi gerekir. Hafta tatili hakkında bilgi ve açıklama içeren diğer yazılara Rapor-İzin-Tatil Rehberi sayfasından ulaşılabilir.

Öte yandan Yargıtay’ın söz konusu kararı işveren işçiye hafta tatili kullandırmayıp yerine ücret ödeyebilir anlamına gelmemelidir. Yukarıda belirtildiği gibi işçiye hafta tatili kullandırılması zorunlu olup, işverenin tatil kullandırmayıp yerine ücret ödeme gibi bir seçimlik hakkı bulunmamaktadır. Yargıtay’ın kararında belirttiği tutar aslında iş sözleşmesi sona ermiş ve alacak davası açmış olan işçiye kullandırılmamış hafta tatili günleri için ödenecek ücretin hesaplanmasında dikkate alınacak tutardır. (isvesosyalguvenlik.com)