Hizmet Dökümünde Görünen Asıl-İptal-Ek İbareleri Ne Demek ?

Hizmet dökümü, 4/a (SSK), 4/b (Bağ-Kur), 4/c (Emekli Sandığı) fark etmez, herhangi bir kapsamda sigortalı olarak çalışmış veya prim ödemiş kişinin, emekliği ve emekli maaşının hesaplanması için esas alınacak prim gün sayılarının ve prime esas kazanç tutarlarının (PEK) kayıtlı olduğu bir liste veya tablodur.

Sigortalı hizmet dökümü e-Devlet şifresiyle e-Devlet SGK sayfasındaki Sigortalı Tescil ve Hizmet Dökümü kısmından alınabileceği gibi SGK Müdürlüklerinden de alınabilir.

Bu kısa tanım ve açıklamayı yaptıktan sonra, asıl konuya gelecek olursak; hizmet akdine istinaden herhangi bir işyerinde çalışan kişinin sigorta girişi SGK’ya verilen sigortalı işe giriş bildirgesi ile yapılır ve böylece sigortalılığı başlatılmış olur. Kişinin işyerindeki çalışması sona erince sigorta çıkışı de SGK’ya verilen sigortalı işten ayrılış bildirgesiyle ile yapılır ve sigortalılığı sonlandırılmış olur.

Çalışanın sigorta girişi ile sigorta çıkışı arasındaki süreçte de işyerindeki çalışmaları her ay verilen aylık prim ve hizmet belgesi (prim belgesi) ile SGK’ya bildirilir. Muhtasar beyanname ile prim ve hizmet belgesinin birleştirildiği ilerde ise her ay Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi verilir. Bunun tek istisnası kolay işverenlik uygulaması kapsamına giren konut kapçılarıyla ilgili işyerleridir. Bu işyerlerinde prim belgesi verilmez.

Aynı ay içerisinde işyerinden ilk defa verilen prim belgesi Asıl, ilk prim belgesinden sonra verilen prim belgeleri Ek, daha önce verilmiş olan prim belgeleriyle ilgili silme işlemi için verilen prim belgeleri ise İptal prim belgesi olarak adlandırılmaktadır. 

Hizmet dökümünde en üstte Mahiyet yazan bir sütun bulunmaktadır ve tüm hizmet dökümlerinde Mahiyet sütununda mutlaka Asıl ibaresi yer almaktadır. Ancak bazı hizmet dökümlerinde bazen herhangi bir ayla ilgili olarak birden fazla satır yer alabilmekte, ilk satırda yine Asıl ibaresi yer alırken, diğer satırlarda İptal ve / veya Ek ibareleri de yer alabilmektedir.

Asıl, İptal ve Ek ibareleri yer alan aylarda, o işçinin işyerindeki çalışma gün sayısı ve prime esas kazancı (PEK) önce Asıl prim belgesiyle SGK’ya bildirilmiş, daha sonra bu bildirim İptal prim belgesiyle sildirilmiş, ardından da Ek prim belgesiyle tekrar SGK’ya çalışma gün sayısı ve prime esas kazanç bildirimi yapılmış demektir. Dolayısıyla burada önemli olan Ek ibaresinin bulunduğu satırda yer alan çalışma gün sayısı ve PEK tutarıdır. Eğer bu bilgiler işçinin işyerindeki çalışma süresi ve aylık brüt kazancı ile mutabıksa problem yok demektir. Buna karşılık Ek ibaresinin sağında yer alan çalışma gün sayısı ve/veya PEK tutarı eksikse o zaman işyeriyle görüşmekte fayda var.

Eğer işyeri kısa çalışma ödeneği için İŞKUR’a başvurduysa, kısa çalışma ödeneğinden yararlanmak için işçinin SGK’ya 30 günden az bildirilmiş olması gerektiğinden, işyeri bu nedenle Asıl ve İptal prim belgesinden sonra verdiği Ek prim belgesinde işçinin aylık çalışma gün sayısını 30’dan az göstermiş olabilir. Bu normal bir durumdur. Zaten bu tür durumlarda Eksin Gün Nedeni sütununda 18 rakamı (Kısa çalışma ödeneği) yer alır.

Hizmet dökümünde, herhangi bir aya ilişkin olarak sadece Asıl ve İptal ibareleri yer alıyor, Ek ibaresi yer almıyorsa bu durumda o aya ait olarak işçi adına SGK’ya yapılan gün ve kazanç bildirimi tamamen iptal edilmiş, yani o aya ait sigortalı hizmeti silinmiş demektir.

Hizmet dökümünde, herhangi bir aya ilişkin olarak Asıl ve İptal ibareleri yer alıyor, Ek ibaresi yer almıyor, ancak birden fazla Asıl ibaresi varsa bu durumda işçi adına herhangi bir işyerinden yapılan sigortalı bildirim iptal edilmiş, bir başka işyerinden işçi adına sigortalı bildirim yapılmış olabilir. Bu tür durumlarda Asıl ibarelerinin yer aldığı satırlardaki İşyeri No kısımlarında yer alan numaraların aynı olup olmadığına, kazanç tutarının sağ tarafında giriş – çıkış tarihi yer alıp almadığına bakmak gerekir. Eğer o ay ile ilgili satırlardaki işyeri numaraları farklı ve giriş – çıkış tarihleri de yer alıyorsa, buna karşılık işçi o ay işyeri değiştirmemişse bu durumda mutlaka işyeriyle görüşüp sebebini sormak gerekir.

İşyerinden Verilen İptal ve Ek Prim Belgelerinin Sebepleri

Yukarıda açıklandığı üzere Asıl prim belgesi verildikten sonra aynı aya ilişkin olarak işyerinden verilen İptal ve Ek prim belgeleri, işverenin kısa çalışma ödeneği başvurusuna bağlı olarak verilmiş olabileceği gibi, o aya ait çalışma gün sayısı veya prime esas kazancı başta hatalı bildirilmiş olan veya daha sonra kendisine ilave ödeme yapılan işçiyle ilgili düzeltme için verilmiş olabilir. Bunun dışında ilk verilen prim belgesinde hatalı teşvik kanun numarası girilmiş olup onu düzeltmek için verilmiş olabilir.

İşyerindeki diğer işçilerle ilgili düzletme için o aya ait prim belgesi tüm işçileri kapsayacak şekilde tamamen iptal edilmiş ve tüm işçileri kapsayacak şekilde yeni ek prim belgesi verilmiş olabilir. Eğer hizmet dökümünde herhangi bir aya ilişkin olarak Asıl, İptal ve Ek ibareleri yer alan birden fazla satır var, ancak satırların hepsinde de işyeri numarası, gün sayısı ve kazanç tutarı aynıysa, bu son iki durumdan biriyle ilgili olabilir.

İşçi Ne Yapmalı ?

Yukarıda açıklandığı üzere; Asıl, İptal ve Ek ibareleri yer alan aylarda özellikle Ek ibaresinin yer aldığı satırdaki gün sayısı ve prime esas kazanç tutarı işçinin o aya ait çalışma gün sayısı ve prime esas kazanç tutarı ile mutabık değilse (işçiye net olarak ödenen yani işçinin eline geçen ücret tutarının değil onun prime tabi brüt tutarının hizmet dökümünde görünmesi gerekir – Bkz. Sigortanın Asgari Ücretten Değil Gerçek Ücretten Yatırılması Zorunlu başlıklı yazı), işyeri numaraları farklı yani işçinin bir işyerinden çıkışı, başka bir işyerinden girişi yapılmışsa ya da işçinin anlamadığı bir durum varsa, mutlaka geciktirmeden işyeriyle görüşmek gerekir. Çünkü aradan ne kadar uzun süre geçerse düzeltme işlemi o kadar zor olur, bazı durumlarda da düzeltme mümkün olmayabilir, SGK düzeltmeyi kabul etmeyebilir. (Bkz. SGK Süresinden Sonra Verilen Prim Belgeleriyle İlgili Hangi İşlemleri Yapar ?) (isvesosyalguvenlik.com)