İş göremezlik / engellilik nedeniyle kendisine gelir / aylık bağlanması için SGK müdürlüklerine başvuran kişiler, SGK tarafından ilgili hastaneye sevk edilmekte, kişinin ilgili hastanedeki muayene ve kontrolü neticesinde hastane sağlık kurulu tarafından düzenlenen rapor SGK’ya gönderilmekte, SGK bu rapora istinaden kişinin gelir / aylık bağlanması talebini değerlendirerek kabul veya reddetmektedir.

Bu şekilde SGK tarafından herhangi bir hastaneye sağlık kurulu raporu almak için sevk edilen kişilerin çoğu, kendisiyle ilgili iş göremezlik veya engellilik oranının gittiği hastane sağlık kurulu tarafından belirlendiğini zannetmekte, hatta iş göremezlik veya engellilik oranı gelir / aylık bağlanması için yeterli olmadığı gerekçesiyle talebi reddedilen birçok kişi de SGK’nın sevk ettiği hastane sağlık kurulu tarafından verilen iş göremezlik veya engellilik oranının SGK tarafından düşürüldüğünü ileri sürerek tepki göstermektedir.

Ancak gerçekte durum böyle değildir. En son 28 Eylül 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri Yönetmeliği ile tek istisna hariç, iş göremezlik (çalışma gücü kaybı) ve engellilik oranlarını belirleme yetkisi tamamen SGK Kurum Sağlık Kurullarına verilmiştir. Hastane tarafından SGK’ya gönderilen sağlık kurulu raporunda engellilik oranına yer verilmiş olsa bile SGK yine kendi yönetmelikleri ekindeki cetvel ve tabloları esas alarak oranı kendisi belirlemektedir.

Çalışma Gücü Kaybı ve Engellilik Oranlarının SGK Kurum Sağlık Kurulu Tarafından Belirlendiği Durumlar

• İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle kendisine sürekli iş göremezlik geliri bağlanması için başvuran kişinin meslekte kazanma gücü kaybı oranı (sürekli iş göremezlik derecesi – SİD) (İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri bağlanabilmesi için oranın en az 10 olması gerekir),
• Engelliliği nedeniyle kendisine malullük aylığı bağlanması için başvuran kişinin çalışma gücü kaybı oranı (Malullük aylığı bağlanabilmesi için oranın en az 60 olması gerekir),
• Engelliliği nedeniyle kendisine yaşlılık (emeklilik) aylığı bağlanması için başvuran kişinin çalışma gücü kayıp oranı (5510 sayılı Kanunun 28 inci maddesi uyarınca; çalışma gücü kaybı % 50 ilâ % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 prim günü, % 40 ilâ % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar ise en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 prim günü şartıyla emekli olabilmektedir. Bkz. Engelliler – Çalışma Gücü Kaybı Olanlar İçin Özel Emeklilik Şartları Nelerdir ?),

15 ilde bulunan SGK Kurum Sağlık Kurulları tarafından belirlenmektedir.

SGK Kurum Sağlık Kurulları ise SGK müdürlükleri tarafından sevk edilen kişi hakkında ilgili hastane sağlık kurulu tarafından düzenlenmiş olan sağlık kurulu raporu ve eki belgeleri dikkatte alarak, yönetmelik eki cetvellerdeki / tablolardaki kıstaslara göre oran belirlemektedir. Dolayısıyla yukarıda belirtilen durumlarla ilgili olarak kişinin sevk edildiği hastane sağlık kurulu tarafından düzenlenmiş olan raporlarda herhangi bir orana yer verilmemekte, sadece kişinin tespit edilen hastalıklarına yer verilmektedir.

SGK Kurum Sağlık Kurulu Tarafından Belirlenen Orana İtiraz Edilebilir mi ?

Yukarıda belirtilen konularda SGK Kurum Sağlık Kurulu tarafından verilen orana bağlı olarak gelir veya aylık bağlanması talebi reddedilen kişi isterse, bu karara karşı Ankara’da bulunan Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kuruluna itirazda bulunabilir. Bu itiraza ait dilekçe başvurunun yapıldığı yani dosyanın bulunduğu SGK müdürlüğüne verilebilir. Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun kararına karşı ise İş Mahkemesinde dava açılabilir.

Engellilik Oranının SGK Tarafından Belirlenmediği İstisnai Durum

4/a (SSK) kapsamında çalışan ve engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlanan kişiler için özel emeklilik şartları mevcut olup (Bkz. Vergi İndirimi İle Erken Emekli Olma Şartları), SGK Kurum Sağlık Kurulları tarafından engellilik oranının belirlenmediği tek istisnai durum vergi indirimine esas engellilik oranıdır. Zaten vergi indiriminden yararlanmak için de SGK’ya değil Maliye’nin illerde bulunan birimlerine (duruma göre Vergi Daireleri veya Defterdarlıklara) başvurulması gerekmektedir. (Bkz. Engellilik Nedeniyle Vergi İndiriminden Nasıl Yararlanılır ?) (isvesosyalguvenlik.com)