1-Genel Açıklamalar: 30 Haziran 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan, ancak esas itibariyle 6 ay sonra yani 30 Aralık 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, çok az istisnası hariç çalışanların tümünü kapsaması amaçlandığından, çalıştırdığı işçi sayısına bakılmaksızın bütün işverenlere yükümlülükler getirmiştir.

Ancak bu yükümlülüklerden bazıları, örneğin risk değerlendirmesi ve analizi yapma yükümlülüğü bütün işyerleri için 30 Aralık 2012 tarihinde başlarken (Bkz. Uzman ve Hekim Çalıştırması / Görevlendirmesi Gereken İşyerleri ve Yapılacak İşlemler başlıklı yazı), iş güvenliği uzmanı – işyeri hekimi – diğer sağlık personeli çalıştırma / görevlendirme yükümlülüğü özel sektör işyerlerinden 50 ve üzeri işçi çalıştıran işyerlerinde 30 Aralık 2012 tarihinde, 50’den az işçi çalıştıran işyerlerinden tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alanlarla 1 Ocak 2014 tarihinde başlamış olup, eğer herhangi bir değişiklik olmazsa az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri ile kamu kurumları için ise 1 Temmuz 2016 tarihinde başlayacaktır.

Kanunla getirilen diğer yükümlülükler yanında iş güvenliği uzmanı – işyeri hekimi – diğer sağlık personeli çalıştırma / görevlendirme yükümlülüğü de işverenlere mali yük getirdiğinden / getireceğinden, Kanunun “İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin desteklenmesi” başlıklı 7 nci maddesi ile en azından 10’dan az çalışanı olan işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesi için devlet desteği sağlanması öngörülmüştür. İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesi için sağlanacak desteğin usul ve esasları ise 24 Aralık 2013 tarihli ve 28861 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve 1 Ocak 2014 tarihinde yürürlüğe giren İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Desteklenmesi Hakkında Yönetmelik ile düzenlenmiş, daha sonra da 3 Mayıs 2014 tarihli ve 28989 sayılı Resmî Gazete’de 1 Ocak 2014 tarihinden geçerli olmak üzere İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ yayımlanmıştır. Bu Tebliğde başvuru ve ödeme işlemleri düzenlenmiştir.

2- Tanımlar:

İSG-KATİP: İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile ilgili iş ve işlemlerin Genel Müdürlükçe kayıt, takip ve izlenmesi amacıyla kullanılan İş Sağlığı ve Güvenliği Kayıt, Takip ve İzleme Programı.

İSG profesyonelleri: İş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ile diğer sağlık personeli.

Ortak sağlık ve güvenlik birimi (OSGB): Kamu kurum ve kuruluşları, organize sanayi bölgeleri ile 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet gösteren şirketler tarafından, işyerlerine iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere kurulan gerekli donanım ve personele sahip olan ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yetkilendirilen birim.

Hizmet sunucusu: İş sağlığı ve güvenliği hizmeti vermek üzere İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünce yetkilendirilmiş kişi, kurum veya kuruluşlar.

Kurum: Sosyal Güvenlik Kurumu.

MOSİP Sistemi: Sosyal Güvenlik Kurumunun mali işlemlerinin kayıt ve takibi amacıyla kullanılan Mali Yönetim Otomasyon Sistemi.

Ünite: Sosyal güvenlik il müdürlükleri / Sosyal güvenlik merkezleri.

3- Desteğin Kapsamı:

Bu destek, kamu kurum ve kuruluşları hariç 10’dan az çalışanı bulunanlardan, çok tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin vereceği hizmet bedellerinin Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanmasını / ödenmesini kapsamakta olup, Kurum bu ödemeleri kısa vadeli sigorta kolları için toplanan primlerden kaynak aktararak gerçekleştirecektir.

4- Destekten Yararlanacak İşyerleri:

İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesi için sağlanacak destekten, kamu kurum ve kuruluşları hariç 10’dan az çalışanı bulunanlardan, çok tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri faydalanabilecek. Kanunun  söz konusu 7 nci maddesinde, Bakanlar Kurulunun ondan az çalışanı bulunanlardan az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin de faydalanmasına karar verebileceği belirtilmiş olmakla beraber, Yönetmelikte ondan az çalışanı bulunanlardan, sadece tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin destekten yararlanabileceği belirtilmiştir. Dolayısıyla az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri, şu anki düzenlemeye göre destekten yararlanacak işyerleri arasında yer almamaktadır. Zaten 50’den az çalışanı bulunan işyerlerinden az tehlikeli sınıfta yer alanlar için iş güvenliği uzmanı – işyeri hekimi – diğer sağlık personeli çalıştırma / görevlendirme yükümlülüğü de henüz başlamamış olup, yukarıda belirttiğimiz üzere 1 Temmuz 2016 tarihinde başlayacaktır.

5- Destekten Yararlanacak İşyerlerinin Tespiti:

Destekten yararlanacak işyerlerinin tespitinde, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından tescil edilmiş (işyeri dosyası açılmış) olan işyeri kayıtları esas alınacak. Destekten Türkiye genelinde ondan az çalışanı bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin işverenleri faydalanacak olup, çalışan sayısının ondan az olup olmadığının tespitinde aşağıdaki şartlar aranacak;

• Aynı işverenin Türkiye genelinde birden fazla tescilli işyerinin bulunması halinde, aynı işveren tarafından 4/1-a (SSK) kapsamında Türkiye genelinde tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalıştırılan toplam sigortalı sayısı esas alınacak.

• İşverenden iş alan alt işverenlerce çalıştırılan sigortalılar toplam çalışan sayısına dahil edilecek.

• İşyerinde çeşitli nedenlerle ay içinde çalışması bulunmayan ve ücret ödenmeyen sigortalılar toplam çalışan sayısına dahil edilecek.

• Her bir ayda Kuruma verilmiş asıl ve ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalı sayısından, iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalı sayısı düşülecek.

• Ay içinde işe giren veya işten çıkan sigortalılar da sigortalı sayısına dahil edilecek.

• 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu kapsamındaki öğrenci statüsünde olan aday çırak – çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler, işyeri dışından hizmet alınan kısmi süreli İSG profesyonelleri, çalışan sayısının tespitinde dikkate alınmayacak.

• İşyerinin, İSG-KATİP’e kayıtlı onaylanmış ve devam eden iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin verilmesine ilişkin, hizmet sunucusu ile yani Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi (OSGB) veya Toplum Sağlığı Merkezi ile yapılmış bir sözleşmesinin olması şartı aranacak.

6- Destek Başvurusu ve Başvuruların Değerlendirilmesi:

6.1-Destek Başvurusu:

Söz konusu iş sağlığı ve güvenliği desteğinden yararlanmak için işyerlerinin tescil edildiği ünitelere (işyeri dosyasının bulunduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne / Merkez Müdürlüğüne) Tebliğ ek-1’de belirtilen başvuru formu ile müracaat edilecek, aynı işverenin Türkiye genelinde birden fazla tescilli işyerinin bulunması halinde müracaat, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri başvuru formunda ayrı ayrı belirtilmek suretiyle işverenin merkez işyerinin tescilli olduğu ünitelere yapılacak.

Başvuru formunda tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için ayrı ayrı olacak şekilde destekten yararlanmak istenilen işyerlerine ait işyeri sicil numaraları ile ödemenin yapılacağı banka hesap numarası (IBAN) belirtilecek.

İşverenin başvurusunda belirttiği işyerlerinin dışında, Türkiye genelinde aynı işverene ait diğer işyerleri de tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için ayrı ayrı tespit edilerek, iş sağlığı ve güvenliği desteği verilecek işveren kapsamına girip girmediği ünitelerce belirlenecek. Yapılacak sorgulama neticesinde ünitelerce tespit edilen işyerlerinden bildirilen sigortalı sayısı da dikkate alınarak işlem yapılacak.

6.2- Destek Ödemelerine İlişkin Başvurular:

Destek ödemelerine ilişkin Ünitelere başvurular;

• Ocak, şubat ve mart ayları için nisan ayının,

• Nisan, mayıs ve haziran ayları için temmuz ayının,

• Temmuz, ağustos ve eylül ayları için ekim ayının,

• Ekim, kasım ve aralık ayları için izleyen yılın ocak ayının,

sonuna kadar yapılacak.

İşyerindeki sigortalı sayısı belirlenirken toplam çalışan sayısında;

• 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu ile 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu kapsamındaki öğrenci statüsünde olan aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler,

• İşyeri dışından hizmet alınan kısmi süreli İSG profesyonelleri,

dikkate alınmayacak.

6.3- Başvuruların Üniteler Tarafından MOSİP Sistemine Kaydedilmesi:

Başvurular, ünitece MOSİP Sisteminde kayıt altına alınacak. Kayıt işlemi, MOSİP Sistemindeki ilgili menüden işverenin vergi kimlik numarası altında, sahip olduğu işyerlerinin sicil numaralarının girilmesi suretiyle yapılacak. Dilekçe ve ekleri bir dosyada muhafaza edilecek.

Müracaatların MOSİP Sistemine kaydedilmesi sırasında söz konusu Sistem, bildirilen işyerleri için iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sağlanmasına ilişkin geçerli bir sözleşmenin olup olmadığı veya işyerinden veya dışından birinin görevlendirilip görevlendirilmediği İSG-KATİP uygulamasında kontrol edecek. Geçerli bir sözleşme veya bir görevlendirme olmayan işyerleri için sisteme kayıt yapılmasına izin verilmeyecek.

7- Yansıtma Faturasının Düzenlenmesi ve Kuruma Verilmesi:

İşverenler destek ödemelerini almak için Sosyal Güvenlik Kurumu adına tehlikeli ve çok tehlikeli işyerleri için tek bir yansıtma faturası düzenleyecekler. Düzenlenecek yansıtma faturalarında Sosyal Güvenlik Kurumunun vergi numarası olarak Hitit Vergi Dairesi Müdürlüğü 7750409379 vergi numarası kullanılacak.

Yansıtma faturalarında, tehlikeli ve çok tehlikeli işyerleri için ödenecek destek tutarları ayrı ayrı gösterilecek ve hesaplama işlemleri aşağıda “Yapılacak Devlet Desteğinin Hesaplanması” bölümünde belirtildiği gibi yapılacak.

İşverenler yansıtma faturalarını, ilgili olduğu dönem için yukarıda 6.2 başlıklı bölümde belirtilen ödeme ayının yani mayıs – ağustos – kasım ayının 10’una kadar, Tebliğ ek-2’de belirtilen dilekçe örneği ile (dilekçe örneği aşağıda da yer almaktadır) destek müracaatında bulundukları ünitelere iletecekler.

8- Yapılacak Devlet Desteğinin Hesaplanması:

Sosyal Güvenlik Kurumunca ödenecek iş sağlığı ve güvenliği hizmet bedelleri; işyerinin tehlike sınıfı ve Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilen sigortalı sayısı ile sigortalıların çalıştıkları gün sayısı esas alınarak her bir işyeri için ayrı ayrı tespit edilecek.

Ödeme döneminin kapsadığı her bir ay için;

– Tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için sağlanacak iş sağlığı ve güvenliği hizmet bedelinin sigortalı başına günlük miktarı; prime esas kazanç alt sınırının günlük tutarının %1,4’ü,

– Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için sağlanacak iş sağlığı ve güvenliği hizmet bedelinin sigortalı başına günlük miktarı prime esas kazanç alt sınırının günlük tutarının %1,6’sı,

kadar destek olarak sağlanacak.

Ödeme döneminin kapsadığı her bir ay için, sigortalılara ilişkin Kuruma aylık prim ve hizmet belgesi ile bildirilen prim ödeme gün sayısı, yukarıda belirtilen tutar ile çarpılarak ödenecek destek tutarı bulunacak.

Hesaplamalar yukarıda belirtildiği şekilde, ödeme döneminin kapsadığı her bir ay için ayrı ayrı yapılacak. Her bir ay için hesaplanan tutarlar toplanacak ve yansıtma faturasında “iş sağlığı ve güvenliği hizmet bedeli” olarak gösterilecek.

Yukarıdaki belirtildiği şekilde her bir ay ve her bir işyeri için ayrı ayrı hesaplanacak tutarlar, tehlike sınıfına göre toplanarak toplam destek tutarı bulunacak. Toplam tutara KDV uygulanarak fatura toplamı bulunacak.

Buna göre 1 Ocak – 30 Haziran 2014 tarihleri arası prime esas günlük kazanç alt sınırının 35,70 TL olduğu düşünülürse;

– Tehlikeli sınıfta yer alan bir işyeri için sigortalı başına günlük 0,50 TL (50 kuruş),

– Çok tehlikeli sınıfta yer alan bir işyeri için ise sigortalı başına aylık 0,57 TL (57 kuruş),

destek sağlanacak.

Sağlanacak iş sağlığı ve güvenliği hizmet bedelinin tutarı, yukarıda belirtilen yüzdelerin aylık prim ve hizmet belgesi ile bildirilen prim ödeme gün sayısı ile çarpılması suretiyle tespit edilecek. Örneğin tehlikeli sınıfta yer alan bir işyerinde çalışan ve Aylık Prim ve Hizmet Belgesinde ay içerisindeki çalışma yani prim ödeme gün sayısı 27 olarak gösterilen bir işçi için o aya ilişkin olarak (% 1,4 x 27 = % 37,8) (35,70 x % 37,8 = 13,49) 13,49 TL tutarında bir destek sağlanacak. Eğer sigortalı o ay 30 tam gün bildirilmişse 14,99 TL tutarında bir destek sağlanacak.

9- Desteğin Ödeme Dönemleri Ödeme Şekli:

İşverenin çalıştırdığı sigortalılara ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Kuruma verilmiş olması ve Kuruma destek ödemesinin yapıldığı tarih itibariyle Türkiye genelinde prim ve prime ilişkin borcun bulunmaması şartıyla;

• Birinci dönem destek ödemeleri ocak, şubat ve mart ayları için mayıs ayının sonunda,

• İkinci dönem destek ödemeleri nisan, mayıs ve haziran ayları için ağustos ayının sonunda,

• Üçüncü dönem destek ödemeleri temmuz, ağustos ve eylül ayları için kasım ayının sonunda,

• Dördüncü dönem destek ödemeleri ekim, kasım ve aralık ayları için izleyen yılın şubat ayının sonunda,

gerçekleştirilecek.

Kuruma yasal süresi içerisinde ödenmemiş prim ve prime ilişkin borcun bulunması halinde, Tebliğin “Yansıtma faturasının düzenlenmesi” başlıklı 7 nci maddesine göre hesaplanan destek tutarı, bu borca mahsup edilecek

Üçer aylık dönemler içinde her bir aya ilişkin aylık prim ve hizmet belgesi ile bildirilen toplam sigortalı sayısı esas alınarak hak edilen her bir ay için destek ödemesi hesaplanarak yukarıda belirtilen sürede destek ödemesi yapılacak. Ayın son gününün resmi tatile rastlaması halinde destek ödemeleri resmi tatili izleyen ilk işgünü yapılacak.

İşveren tarafından geriye yönelik üçer aylık dönemler için talepte bulunulması halinde, talebin yapıldığı aya ilişkin üçer aylık dönemi takip eden ikinci ayın sonunda destek ödemesi yapılacak.

10- Yükümlülük ve Uygulanacak Yaptırımlar:

Kapsama giren işverenlerin destekten yararlanabilmesi için aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna vermeleri gerekecek.

Sosyal Güvenlik Kurumunun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca (sosyal güvenlik denetmenleri ve Kurum müfettişleri tarafından) yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden veya mahkeme ilamına istinaden çalıştırdıkları sigortalıları Kuruma bildirmedikleri yani kayıt dışı / sigortasız işçi çalıştırdığı tespit edilen işverenler, tespitin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanılarak sağlanan destekten üç yıl süreyle faydalanamayacak ve kayıt dışı çalışanın işe başladığı aydan itibaren yapılan ödemeler Sosyal Güvenlik Kurumunca yasal faizi ile birlikte geri alınacak.

Birden fazla işyeri bulunan işverenlere ait işyerlerinde kayıt dışı çalışanı bulunduğunun tespiti halinde, gerek tespitin yapıldığı işyeri için, gerekse diğer işyerleri için kayıt dışı çalışanın işe başladığı aydan itibaren yapılan ödemeler Sosyal Güvenlik Kurumunca yasal faizi ile birlikte geri alınacak ve söz konusu işverenler tespitin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanılarak sağlanan destekten üç yıl boyunca yararlanamayacak.

Yönetmelik kapsamında sağlanan destekle ilgili olarak gerektiğinde Bakanlık ve Kurum denetim elemanları (Bakanlık İş Müfettişleri, Sosyal Güvenlik Denetmenleri ve Kurum Müfettişleri) tarafından denetim yapılabilecek.(isvesosyalguvenlik.com)

Not: Yukarıdaki yazı 3 Mayıs 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİNİN DESTEKLENMESİ HAKKINDA TEBLİĞ doğrultusunda güncellenmiştir.

Esman DİLLİ*

—————-
* Başmüfettiş, Sosyal Güvenlik Kurumu
—————

Tebliğ Ek-2 Fatura Teslim Dilekçesi Örneği
 

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI

……………… SOSYAL GÜVENLİK İL MÜDÜRLÜĞÜNE

………………SOSYAL GÜVENLİK MERKEZİNE

………………………………………. tarihleri arasında almış olduğum iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri bedeli hakkında düzenlemiş olduğum fatura ektedir. Fatura bedelinin, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 7 nci maddesi gereği başvuru formunda belirtilen IBAN numarasına ödenmesini talep ederim.

..…./…../….

Adı-Soyadı

                                                                                                                                            İmza

Ek: Fatura