İşçi İle İşveren Arasında Yazılı İş Sözleşmesi Yapma Zorunluluğu Var mı ?

İşçi İle İşveren Arasında Yazılı İş Sözleşmesi Yapma Zorunluluğu Var mı ?
14 Ocak 2016 19:48

İş sözleşmesi 4857 sayılı İş Kanununda bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşme olarak tanımlanmıştır. Günlük hayatta hizmet akdi, iş akdi olarak da ifade edilmektedir.

6098 sayılı Borçlar Kanununun 393 üncü maddesinde de hizmet sözleşmesi, işçinin işverene bağımlı olarak belirli veya belirli olmayan süreyle iş görmeyi ve işverenin de ona zamana veya yapılan işe göre ücret ödemeyi üstlendiği sözleşme olarak tanımlanmıştır.

İşçi ile işveren arasındaki iş sözleşmesi aslında büyük önem taşımaktadır. Çünkü genel konular İş Kanununda düzenlenmiş, ancak birçok konu işçi ile işveren arasındaki iş sözleşmesine bırakılmıştır. İşçi ve işveren karşılıklı hak ve sorumlulukları iş sözleşmesi sayesinde daha iyi bilirler, anlaşmazlık durumunda iş sözleşmesi yol gösterici olur. Bu nedenle iş sözleşmesinin sadece işçi ile işveren arasında sözlü anlaşma yerine yazılı olarak yapılması ve her iki tarafta da işçi ve işverenin imzasını taşıyan birer suret bulunması faydalı olacaktır.

İş Kanununa göre işçi ile işveren arasındaki belirsiz süreli iş sözleşmesinin (işçinin işyerinde hangi tarihe kadar çalışacağı belli olmayan sözleşme) yazılı olarak yapılması zorunluluğu bulunmamaktadır. Aynı şekilde iş sözleşmesinin (işçinin işyerinde hangi tarihe kadar çalışacağı, hangi tarihte işten ayrılacağı belli olan sözleşme) herhangi bir şekil şartı da bulunmamaktadır. Belirli süreli  iş sözleşmesinin ise yazılı olarak yapılması zorunludur.

Öte yandan belirsiz süreli iş sözleşmesini yazılı olarak yapma zorunluluğu olmasa bile, İş Kanununun 8 inci maddesi uyarınca yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işverenin işçiye en geç iki ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi belirli ise sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle zorundadır. İş sözleşmesi iki aylık süre dolmadan sona ermiş ise yani işçi işten çıkmış veya çıkarılmışsa bu bilgilerin en geç sona erme tarihinde işçiye yazılı olarak verilmesi zorunludur. Kanunun 99/b maddesi uyarınca bu belge verilmeyen her işçi için 141 TL idari para cezası uygulanır.

Belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmesi dışında kısmi süreli (part-time) iş sözleşmesi, deneme süreli iş sözleşmesi, çağrı üzerine çalışmaya dayalı iş sözleşmesi, takım sözleşmesi ile oluşturulan iş sözleşmesi şeklinde iş sözleşmeleri bulunmaktadır. Birden çok işçinin meydana getirdiği bir takımı temsilen bu işçilerden birinin, takım kılavuzu sıfatıyla işverenle yaptığı sözleşmeye takım sözleşmesi denir ve İş Kanununun 16 ncı maddesi uyarınca bu sözleşmenin de yazılı olarak yapılması zorunludur.

Deniz İş Kanunun ve Basın İş Kanununa Tabi Olanlar İçin Yazılı Sözleşme Zorunlu

Deniz İş Kanunu ve Basın İş Kanununa tabi olarak çalışanlar içinse durum farklıdır.

854 sayılı Deniz İş Kanununun 5 inci maddesi uyarınca; iş sözleşmesinin işveren veya işveren vekiliyle gemiadamı arasında yazılı olarak iki nüsha yapılması ve taraflardan her birine birer nüsha verilmesi gerekmektedir. Kanunun 6 ncı maddesinde de yazılı iş sözleşmesinin şekli ve taşıması gereken şartlar belirtilmiştir.

Aynı şekilde, 5953 sayılı Basın İş Kanununun 4 üncü maddesinde gazeteci ile kendisini çalıştıran işveren arasındaki iş sözleşmesinin yazılı şekilde yapılmasının zorunlu olduğu belirtilmiş, maddede düzenlenecek sözleşmenin taşıması gereken şartlar da belirtilmiştir. (isvesosyalguvenlik.com)

YORUMLAR

Yorumu Cevapla [ Yoruma cevap yazmaktan vazgeç ]

  1. Elif dedi ki:

    işveren işe ilk girişte maaşımı işbaşvuru formuna yazdı AGİ ile ilgili açıklama yapılmadı. Maaşımı aldığımda AGİ nin de yazılan maaşa dahil edildiğini gördüm. İtiraz ettim ama kabul edilmedi. İşten ayrıldım. Yasal olarak geçmişe dönük AGİ talebinde bulunabilir miyim? Yazılan maaşa AGİ nin dahil kabul edilmesi doğrumu?

    1. Admin dedi ki:

      Aslında AGİ işverenin çalışana yaptığı bir lütuf değil, Devletin işçiden almaktan vaz geçtiği gelir vergisi miktarı. Aylık net asgari ücret açıklanırken bile bekar işçi AGİ dahil ücret açıklanıyor. Ancak iş başvuru formuna yazılan ücrette AGİ dahil yazılmamış olduğu için AGİ’nin size ödenmediği iddiasıyla arabulucuya başvurabilir, iş mahkemesinde dava açabilirsiniz. Sonuç ne olur tabii bunu bilemeyiz.

  2. Mustafa dedi ki:

    Şuan 8 aylık olduğum iş yerinde asgari asgari ücretin üstünde maaş alıyoruz ama sigortamız asgari ücretten yatıyo işverenimiz şubat ayından itibaren aldığımız maaş üzerinden sigortamızn yatıcagnı söyluyo ama bize muhasebesiyle birlikte birsuru şartlar koyulmuş bi sözleşme gibi evrak imzalatmak istiyo ne yapmamız gerekir tesekurler

    1. Admin dedi ki:

      Bu konuda işveren hiçbir şart koyamaz, çünkü Kanunen işçinin gerçek ücreti üzerinden SGK’ya bildirilmesi gerekir. Bkz. Sigortanın Asgari Ücretten Değil Gerçek Ücretten Yatırılması Zorunlu

  3. murat dedi ki:

    şuan çalışıyorum farklı bir iş yerinden teklif aldım benim için güzel bir teklif ancak iş yerine güvenemiyorum nasıl bir sözleşme yapmalıyım sizce bana örnek bir sözleşme konusunda yardımcı olurmusunuz lütfen teşekkürederim.

    1. Admin dedi ki:

      Sözleşmeye cezai şart konulmasını teklif şart koşabilirsiniz veya iş sözleşmesini belirli süreli yapabilirsiniz, sorun çıkmaz işe devam edersiniz ve iş sözleşmesi belirsiz süreliye dönüşür. Ancak bu durumda kendinizi de bağlamış olursunuz, haklı bir sebep olmadıkça istediğiniz zaman siz de işten ayrılamazsınız.

  4. Yağmur dedi ki:

    Merhaba ben bir aile de dadılık yapıyorum bunun dışında yemek, ortalıgı toplama ve temizlik gibi işlerde yapıyorum aldıgım maaş askari ücretin üzerinde olmasına ragmen, işverenim benim sıgortamı kendi üzerinden askari ücret üzerinden hesaplıyo ve en düşükten ödüyor ssk mı. Bu durum da nasıl bir yol izlemem gerekiyor ? Şimdiden teşekkür ediyorum…

    1. Admin dedi ki:

      Sigortanın Asgari Ücretten Değil Gerçek Ücretten Yatırılması Zorunlu başlıklı yazıda da belirtildiği üzere işverenin sizi gerçek brüt ücretten SGK’ya bildirmesi yasal zorunluluktur. Bunu talep edin, kabul etmezse SGK’ya şikayette bulunabilirsiniz, ancak gerçek ücretiniz kanıtlayabilecek durumda değilseniz şikayetten sonuç çıkmayabilir.

  5. Cinar dedi ki:

    İlk ise giriş tarihim 2005 yili şuan is sozlemesi imzalatmak istiyorlar 16 yıl sonra is sözleşmesi imzalama mecburiyeti varmidir

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      Değil 16 yıl sonra İş Kanununda belirli bir süre sonra iş sözleşmesi imzalanması gerektiği yönünde bir hüküm yok. İş sözleşmesi işçi işe başlamadan önce veya işe başlarken imzalanması gerek bir sözleşmedir. Ancak yukarıdaki yazıda da belirtildiği üzere belirsiz süreli iş sözleşmesini yazılı yapma mecburiyeti yoktur. Bu durumda işveren işçiye çalışma şartlarını gösterir yazılı bir belge vermek zorundadır. (Bkz. https://www.isvesosyalguvenlik.com/isveren-isciye-calisma-sartlarini-gosteren-yazili-belge-vermek-zorunda/) Ayrıca işçi – işveren daha sonra istediği zaman iş sözleşmesinde değişiklik yapabilir. Buna karşılık işveren 16 yıl sonra size iş sözleşmesi imzalatmak istiyorsa, sözleşmede yer alan şartları iyi okuyup, aleyhinize bir durum veya çalışma şartlarınızda değişiklik yoksa imzalamanızda yarar var. İşverenin kötü bir niyeti olmayabilir, bir eksikliği gidermek, dosyanıza yazılı iş sözleşmesi koymak istiyor olabilir. Buna karşılık çalışma şartlarınızda değişiklik yapmak da istiyor olabilir. Gerçek niyetini bilemeyiz.

      1. Biibliiyofil dedi ki:

        Merhaba iyi günler, işverenim deneme süresinden 2ay sonra belirsiz is sözleşmesi yapacağını söylemişti. 2ay oldu fakat çok önemli olmadığını zaten sigorta başlangıcı olduğu için sözleşmede bir zorunluluk olmadığını söyledi. Ne kadar doğru acaba?

        1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

          Belirsiz süreli işlerde işçi – işveren arasında yazılı iş sözleşmesi yapılması zorunlu değil, ancak yazılı iş sözleşmesi yapılmamışsa işverenin işçiye çalışma şartlarını gösterir yazılı bir belge vermesi gerekir. (Bkz. https://www.isvesosyalguvenlik.com/isveren-isciye-calisma-sartlarini-gosteren-yazili-belge-vermek-zorunda/)

  6. Kenan dag dedi ki:

    8 ay oldu işe başlayalı hiçbir sözleşme hala yapılmadı asgarî ücret veriyor ne yol parası var ne yemek engelli bir calisanim ne olacak böyle söyledim sorun yok devam diyorlar sigorta yapıyor ne yapmam gerekiyor yarın öbür gün tüm haklarimi nasıl Alaçam nasıl bir dünya olduk ya ??