İşçinin Çalışma Süresi (Kıdemi) Nasıl Hesaplanır ?

İşçinin Çalışma Süresi (Kıdemi) Nasıl Hesaplanır ?
31 Ocak 2021 23:54

İşçinin işyerindeki çalışma süresi yani işyerindeki kıdemi işçiye sağlanacak birçok hak açısından önem taşımakta, işçiye verilen bazı haklar çalışma süresine göre hesaplanmaktadır.

Kıdem tazminatı, ihbar süresi ve ihbar tazminatı, yıllık ücretli izne hak kazanma ve kullandırılacak yıllık izin süresinin hesabı, uzun süre istirahat (rapor) kullanan işçiyi işverenin işten çıkarma hakkının doğması gibi konular, işçinin işyerindeki çalışma süresinin dikkate alındığı, önem taşıdığı konulardır.

İşçinin İşyerindeki Kıdemine Esas Çalışma Süresi Nasıl Hesaplanır ?

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 15 Mart 2017 tarihli kararında, işçinin işyerindeki kıdeminin yani çalışma süresinin nasıl hesaplanacağını ayrıntılı açıklamıştır. Söz konusu karara göre; işçinin kıdem süresi olarak da adlandırılan çalışma süresinin başlangıcı olarak işçinin işyerinde fiilen çalışmaya başladığı tarihin esas alınması, işçilik alacakları hesaplanırken işçinin fiilen işe başladığı tarihten iş sözleşmesinin (iş ilişkisi) sona erdiği tarihe kadar geçen sürenin çalışma süresi olarak kabul edilmesi gerekir. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu – 2015/1868 E., 2017/451 K.)

İş sözleşmesinin yapıldığı tarih işe başlama tarihi olarak esas alınamaz, çünkü işçi işyerinde fiilen işe başladıktan sonra iş sözleşmesi yapılmış olabileceği gibi, tam tersi işçi iş sözleşmesi yapıldıktan daha sonra işyerinde fiilen işe başlamış da olabilir.

İşçinin Çalışmasının Aralıklı (Fasılalı) Olması Durumu

İşçinin çalışmasının kesintisiz olduğu durumlarda, fiilen işe başladığı tarih ile iş sözleşmesinin sona erdiği tarih arasındaki tüm çalışma süresi esas alınır, buna karşılık işçi fasılalı çalışmışsa yani işten ayrılmış daha sonra tekrar işe başlamış çalışmışsa, o zaman aradaki boşluklar çalışma süresinden düşülür, yine sadece çalıştığı süreler dikkate alınır. Bu durumdaki işçinin yıllık ücretli izin ve kıdem tazminatı hakları ile ilgili açıklamalar Aynı İşyerinde Tekrar İşe Başlayan İşçinin Kıdem Tazminatı Hakları Nasıl Belirlenir ?,  Yıllık İzin Uygulamasında Önceki Çalışma Sürelerinin Dikkate Alınması başlıklı yazılarda yer almaktadır.

İşçinin Uzun Süre Rapor Kullanması

Yargıtay kararlarına göre işçinin ihbar süresini 6 hafta aşan süreyle rapor kullanması halinde, aşan süreler işçinin kıdemine yani çalışma süresine dahil edilmez. (Bkz. İstirahat (Rapor) Süreleri İşçinin Kıdeminden (Çalışma Süresinden) Sayılır mı ?, Uzun Süre Rapor Alan İşçi Yıllık İzne Ne Zaman Hak Kazanır ?)

İşçinin Ücretsiz İzinde Geçirdiği Süreler

Ücretsiz izin sırasında hizmet akdi askıda sayılıp, yine Yargıtay kararlarına göre gerek kıdem tazminatı gerekse yıllık ücretli izin hakları yönünden, ücretsiz izin süreleri işçinin kıdemine yani çalışma süresine dahil edilmez.

Grev – Lokavt İle Hükümlülük ve Tutuklulukta Geçen Süreler

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 67 nci maddesinde; Kanuni greve katılan, greve katılmayan veya katılmaktan vazgeçip de grev nedeniyle çalıştırılamayan ve kanuni lokavta maruz kalan işçilerin iş sözleşmelerinin grev ve lokavt süresince askıda kalacağı; grev ve lokavt süresince iş sözleşmeleri askıda kalan işçilere bu dönem için işverence ücret ve sosyal yardımların ödenemeyeceği, bu sürenin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmayacağı belirtilmiştir.

Yargıtay Kararlarında da grev ve lokavtta geçen sürelerin kıdem süresine eklenemeyeceği, tutukluluk ve hükümlülükte geçen sürelerin de kıdem tazminatına esas sürede dikkate alınmayacağı belirtilmiştir.

Diğer İzin ve Rapor Süreleri

İşçinin yıllık ücretli izin süreleri, hafta tatili ve diğer izin süreleri, kısa çalışma süreleri, ihbar süresini 6 hafta aşan sürenin altında kalan istirahat (rapor) süreleri işçinin kıdemine esas çalışma sürelerine dahil edilir.

Boşta Geçen Süre Ücreti

İşe iade talebinde bulunan işçinin işe iadesine karar verilmesi halinde işveren tarafından, en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer haklarının işçiye boşta geçen süre ücreti olarak ödenmesi gerekir. Bu süre işçinin kıdeminden sayılır yani çalışma süresine eklenir.

İşçinin Çalışma Sürelerini İspatı

İş akdinin sona ermesi yani işçinin işten çıkması veya çıkarılması nedeniyle, işverenden alamadığı ihbar – kıdem tazminatı, yıllık ücretli izin alacağı gibi haklarıyla ilgili dava açması halinde; Yargıtay’a göre işçilik alacakları davasında hesaplamaya esas alınacak çalışma süresi, her türlü delil ile ispatlanabilir. Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan bildirimler, iş sözleşmesi ve diğer yazılı belgeler yanında tanık dahil diğer tüm delillerle ispat mümkündür. İşçinin çalışma süresi, resmi kayıtlarla ve/veya işveren savunması ile uyuşmaması halinde iddia edilen çalışma süresini işçi ispat etmekle yükümlüdür. En önemli delil SGK kayıtları yani sigortalı hizmet dökümü olmakla birlikte, eğer işveren işçi işe başlar başlamaz sigorta girişini yapıp işçinin işten çıkış tarihine kadar sigortalı bildirimini devam ettirmediyse, yani işçinin sigortasız çalıştırıldığı süreler varsa, işçi çalışmaya devam ediyorken sigorta çıkışı – girişi yapılmışsa bu durumda tabii ki SGK sigortalı hizmet kayıtları dikkate alınmaz. Bu durumda zaten işçilik alacakları yanında da çalışma süresinin tespiti yani hizmet tespit davası da işin içine girmektedir. (isvesosyalguvenlik.com)

YORUMLAR

  1. Cevdet Altun dedi ki:

    Merhaba ben 2012 2020 Kasım ayına kadar çalıştım bize herhangi bir tazminat ödemeden bizi zorlayarak istifa etmeye zorladılar ne yapmam gerekiyor bana yardımcı olursanız çok sevinirim
    Saygılarımla arz ederim

  2. Selçuk dedi ki:

    Ek6 10 günden fazla ödemesini ödememiz gereken süreyi 4 gün geçtik. Bir sorun olurmu.

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      Sadece 5 puanlık prim indiriminden yararlanamazsınız, bir de ödeyeceğiniz tarihe kadar faiz işler, bunun dışında bir sorun olmaz.

  3. SEVİM dedi ki:

    Bursa Mudanyada bir market firmasında çalışıyorum 7 ay önce girdim fakat bu süreçte iki defada yer değişikliği verildi şimdi ise ilçe dışına yer değişikliği veriliyor açıksası biz çıkarmıyoruz kendin istifa et düşünceleri biz bu süreçte ne yapmamız lazım hakkımız nedir.

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      Burada önemli olan işe girerken imzaladığınız iş sözleşmesi. Eğer sözleşmede işverene bu yetki verilmişse, işveren eşit davranma ilkesine uymak ve keyfi davranmamak şartıyla bu değişiklikleri yapabilir. Eğer işverenin böyle bir yetkisi yoksa size yapılanları haklı fesih sebebi sayıp, ihbar süresine uymadan iş iş akdinizi feshedebilirsiniz. Ancak bu durumda sadece ihbar tazminatı talep edebilir, bir yıl dolmadığı için ihbar tazminatı talep edebilirsiniz.
      (Bkz. https://www.isvesosyalguvenlik.com/gorev-yerinin-degistirilmesi-veya-baska-ile-gonderilmesi-isciye-fesih-hakki-verir-mi/)

  4. Merve dedi ki:

    . Covid 19 salgını ile Türkiye’de ekonomik, sosyal ve kültürel olarak olumsuz şekilde
    etkilenmiştir. Bu dönemde artan işsizlik oranları, nedenleri, rakamları (resmi
    veriler) ve bu soruna yönelik yapılan ya da yapılabilecek çözüm önerileri nelerdir.
    Ayrıca bu dönemde sadece işçiler değil işverenler de etkilenmiştir. İşverenler
    açısından da yaşanan bu durumun etkilerini olumlu- olumsuz açıdan değerlenirdirirmisnz hocam

  5. mehtap dedi ki:

    merhaba 10 yıldır aynı firmada çalışıyorum sorun yasal iznimizi istediğimiz anda duymamazlıktan geliyorlar vermek istemiyorlar ne yapmalıyız

  6. Slmn dedi ki:

    İşyerinde kıdem 4 ne anlama gelir