İşe İadede İşçinin Taşıması – Uyması Gereken Şartlar

İşe İadede İşçinin Taşıması – Uyması Gereken Şartlar
5 Ekim 2020 20:05

İşveren tarafından geçerli bir sebep olmaksızın iş akdi feshedilen yani işten çıkarılan işçinin işe iade talebinde bulunabilmesi ve talebinin kabul edilebilmesi için taşıması gereken şartlar aşağıda belirtilmiştir.

• İşçinin iş güvencesi kapsamında olması gerekir, yani işyerinde 30 veya daha fazla sayıda çalışan olması ve işçinin en az 6 aylık kıdemi olması (işe girdiği tarihten itibaren en az 6 ay geçmiş olması) gerekir. Yer altı işlerinde çalışan işçilerde 6 aylık kıdem şartı aranmaz. (Bkz. İşe İade Davasında 30 İşçi Sayısının Belirlenmesi) İş güvencesi kapsamına girmeyen işçi ise işe iade talebinde bulunamaz, haklı bir neden olmaksızın işten çıkarıldığını düşünüyorsa kıdem ve ihbar tazminatı dışında işverenden kötü niyet tazminatı da talep edebilir. (Bkz. Kötü Niyet Tazminatı Nedir ?)

• İşçinin fesih bildiriminin kendisine tebliği tarihinden (işten çıkarılacağının kendisine bildirildiği tarihten) itibaren bir ay içinde Adliyede bulunan Arabuluculuk Bürosuna işe iade talepli başvurusunu yapması gerekir. (Bkz. İşe İade Başvurusunda Bir Aylık Süre Ne Zaman Başlar ?)

• İşçi kesinleşen mahkeme kararının kendisine tebliğinden itibaren on iş günü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmak ve bu başvurudan sonra işveren davet ettiğinde de işe başlamak zorundadır. İşe iade konusunda işçi – işveren arabulucu aşamasında aralarında anlaşmışlar ve olay mahkemeye intikal etmemişse, bu durumda söz konusu 10 günlük süre işçi ve işverenin veya tarafların arabulucuda imzaladıkları son tutanak tarihinden itibaren başlar. Eğer işçi süresinde işverene işe başlamak için başvurmaz veya başvursa bile işverenin daveti üzerine işyerinde işe başlamazsa, işverence yapılan fesih geçerli bir feshin sonuçlarını doğurur, yani işveren tarafından yapılmış olan fesih geçerli fesih haline gelir. İş mahkemesi kararını verdikten sonra işçi veya işveren Bölge Adliye Mahkemesine (İstinaf Mahkemesine – BAM’a) itirazda bulunmamışsa itiraz süresi geçtiğinde mahkeme kararı kesinleşmiş sayılır, eğer taraflardan biri İstinaf Mahkemesine itirazda bulunmuşsa, İstinaf Mahkemesi kararını verdikten sonra karar kesinleşmiş olur. İşe iadede İstinaf Mahkemesi kararına karşı Yargıtay’a başvuru yolu kapalı olduğundan İstinaf Mahkemesi bu konudaki son mahkemedir. İşçi işe iade başvurusunu işverene bizzat yapabileceği gibi, şahsen başvuru şartı olmadığından sendikası veya avukatı aracılığıyla da yapabilir ya da noterden ihtarname göndererek de yapabilir. Yargıtay’ın aşağıda tarih –  sayısı yer alan kararında yer alan “İşe iade yönündeki başvurunun on iş günü içinde işverene bildirilmesi gerekmekle birlikte, tebligatın postada gecikmesinden işçinin sorumlu olması düşünülemez.” açıklamasından, işe iade başvurusunun posta yoluyla da yapılabileceği anlamı çıkmaktadır. Ancak başvuru dilekçesinin adi posta yoluyla değil iadeli – taahhütlü posta yoluyla gönderilmesi, gerektiğinde ispat açısından önemlidir. İşçinin işverene şahsen başvurması halinde ise bunu en azından bir dilekçe ile yapmasında yarar vardır (Bkz. İşyerine Dilekçe Verme ve Gerektiğinde İspatlama Yolları). Çünkü işçinin işyerine gidip sözlü olarak işe başlama talebini iletmesi, aynı şekilde telefonla işverene işe başlama talebini iletmesi ileride soruna yol açabilir. Örneğin işveren kötü niyetli ise işçinin işyerine gelip yaptığı veya telefonla yaptığı sözlü başvurusunu inkar edebilir, işçinin kendisine işe iade için süresinde veya hiç başvurmadığını iddia edebilir. Eğer işçi süresinde başvurduğunu ispat edemezse bu durumda haklarını kaybeder.

İşçinin başvurusu üzerine işveren de işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşverenin işe iade konusunda uyması gereken kurallar ve yükümlülükleri İşe İadede İşverenin Yükümlülükleri başlıklı yazıda açıklanmıştır.

• Yargıtay kararlarına göre işçinin işe iade talebinde samimi olması, yani gerçek niyetinin işyerinde tekrar işe başlamak olması gerekir. (Yargıtay işverenin de işçiyi işe başlatma konusunda samimi olması şartını aramaktadır) İşverenden işe iade tazminatı almak, boşta geçen süreye ait ücret almak gibi niyetlerle yapılan işe iade başvuruları işçinin bu konuda samimi olmadığı anlamına gelir. Zaten işe iade başvurusunda da sadece işe başlatmama tazminatı veya boşta geçen süreye ait ücret talep edilemez. Nitekim Yargıtay bir kararında; “İşçinin işe iade yönündeki başvurusu samimi olmalıdır. İşçinin gerçekte işe başlamak niyeti olmadığı halde, işe iade davasının sonuçlarından yararlanmak için yapmış olduğu başvuru geçerli bir işe iade başvurusu olarak değerlendirilemez. İşçinin süresi içinde işe iade yönünde başvurusunun ardından, işverenin daveti üzerine işe başlamamış olması halinde, işçinin gerçek amacının işe başlamak olmadığı kabul edilmelidir. Başka bir anlatımla, işçi işverene hiç başvurmamış gibi sonuca gidilmelidir. Bu durumda işverence yapılan fesih, 4857 sayılı Yasanın 21 inci maddesinin beşinci fıkrasına göre geçerli bir feshin sonuçlarını doğurur. Bunun sonucu olarak da, işe iade davasında karara bağlanan işe başlatmama tazminatı ile boşta geçen süreye ait ücret ve diğer hakların talebi mümkün olmaz.” açıklamalarına yer vermiştir. (T.C. YARGITAY 22. Hukuk Dairesi – Esas No. 2017/21099 – Karar No. 2019/6852 – Karar Tarihi: 28.03.2019)

İşe iade konusunda bilgi ve açıklamalar içeren diğer yazılara Hizmet Akdi-Fesih-İşe İade Rehberi sayfasından ulaşabilirsiniz.  (isvesosyalguvenlik.com)

Esman DİLLİ *

———————-

* Başmüfettiş, Sosyal Güvenlik Kurumu

YORUMLAR

Yorumu Cevapla [ Yoruma cevap yazmaktan vazgeç ]

  1. Süleyman dedi ki:

    İstanbul Bayrampaşa murat mahlesi cicoz yolu ……….. türkü işten çıkardılar sigortası ödenmiyoruz diye yabancı uyruklu insanları aldılar işe

  2. Onur dedi ki:

    Teşekkürler bilgi için.

  3. Tuğba dedi ki:

    Merhaba pandemi döneminde işten çıkarma yasağı nedeniyle feshin kötü amaçlı kullanımı yapılarak çıkarılan iş güvencesi kapsamında olmayan işçiler için işe iade davası açmanın hukuki sonuçları ne olabilir
    Sonuç olarak iş güvencesi kapsamında olmayan işçi için fesihin geçersiz olduğu ispat olduğunda işten çıkarma yasağı döneminde çıkarıldığı için işine dönebilir mi işe iade tazminatından yararlanabilir mi
    Teşekkürler şimdiden

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      İşyerinde çalışan sayısı 30’dan az olduğu veya 6 aylık çalışma süresini doldurmadığı için iş güvencesinden yararlanamayan işçi işe iade talebinde bulunamaz. İşverenin pandemi sürecinde fesih yasağına aykırı olarak işçiyi işten çıkarmış olması da durumu değiştirmez. 4857 sayılı İş Kanununun 25 inci maddesinde belirtilen haklı sebeplerden her hangi biri olmadığı halde işten çıkarılmış olan işçi ihbar ve kıdem tazminatı yanında işverenden ayrıca kötü niyet tazminatı talep edebilir. Yani iş güvencesi kapsamına girmediği için işe iade talebinde bulunma hakkı olmayan işçiye tanınan hak işverenden kötü niyet tazminatı talep etmektir. (Bkz. https://www.isvesosyalguvenlik.com/kotu-niyet-tazminati-nedir/) Bu tazminatların talebi için de önce arabulucuya başvurmak, sonuç alınamazsa iş mahkemesinde dava açmak gerekir.

      1. Tuğba dedi ki:

        Merhaba arabulucuğa başvuru anlaşmasız sonuçlandı İş güvencesi kapsamında olmadığımız takdirde işveren fesihe gerekçe olarak görev değişikliğini kabul etmemek ve bu sebeple 25/2 h bendi göre bildirimsiz fesih yani derhal fesih yapmışsa ve görev değişikliği bildirim süresine de uymamışsa hangi tazminatlara hak kazanırız
        Cevabınız için teşekkürler

        1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

          İşveren fesih hakkını kötüye kullanmışsa ihbar ve kıdem tazminatı dışında ayrıca iş güvencesi kapsamında olmayanlar, işverenden kötü niyet tazminatı talep edebilirler. (Bkz. https://www.isvesosyalguvenlik.com/kotu-niyet-tazminati-nedir/)

  4. Rümeysa dedi ki:

    Ben günlük işte çalıştım beni paramı haftalık alıyordum daha sonra paramı veren kişi ödeme alamıyorum diye beni sürekli erteledi 6 aydır beni mağdur ediyor 635 tl m var ama vermiyor sonra parayı atm ye yatırdım diye bana yalan söyledi hesabıma o para asla geçmedi sözde 5-6 kere dilekçe verdi bankaya cevap yok atm parayı almış olsa en fazla 1 hafta içinde hesaba yükleniyor para bu şekilde kaç aydır beni mağdur etti bütün watsapp konuşmaları duruyor telefonlarımızı açmıyo karısını da aradım o da açmıyor ve paramı vermiyorlar en sonda parayı çektiniz kime şikayet ederseniz edin diyor çok yalancı bi insan 170 e şikayette bulundum adliye ye gidip arabulucuyla konuşmanız gerek dediler paramın daha fazlasını almak istiyorum ne yapmam lazım bilgi verirseniz sevinirim

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      ALO 170’den size verilen bilgi doğru, işçi alacaklarıyla ilgili olarak önce adliyede bulunan arabuluculuk bürosuna dilekçe verilmesi, sonuç alınmazsa iş mahkemesinde dava açılması gerekir.

  5. Serkan dedi ki:

    İşe iade davasını kazandım. Davalı istinaf için başvuru yaptı. İstinaf süreci bitince alacağım tazminat tutarlarina bir faiz eklenir mi?.Birde boşta geçen süre içerisinde işsiz kaldığım aylarda ki sigorta tutarlarını yatırmaları gerekir mi. Saygılarımla.

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      Yargıtay kararlarına göre, boşta geçen süreye ait en çok 4 aya kadar ücret ve diğer haklar için feshi izleyen dönem ücretlerine göre hesaplama yapılır, boşta geçen en çok 4 aya kadar süre içinde ücret zammı ya da yeni bir toplu iş sözleşmesi yürürlüğe girdiğinde, her iki dönem için ayrı ayrı hesaplamaya gidilir. İşçinin işe başlamak için yaptığı başvurusundan sonra işveren ödemeyi yapmazsa, başvuru tarihinden itibaren faiz hakkı doğar.
      4 aylık boşta geçen süre ücretine ait primlerin de SGK’ya ödenmesi gerekir. (Bkz. https://www.isvesosyalguvenlik.com/ise-iade-davasini-kazanan-isciyle-ilgili-yapilacak-islemler/)

      1. Serkan dedi ki:

        Çok teşekkür ederim hızlı ve net cevabınız için

  6. Anonim dedi ki:

    2 şirkette 11 ay çalıştım .ışveren tarafından sebebsiz yere işten çıkarıldım. İşyerine ihtar çektim .sgk çıkışımı istifa göstermişler,ne gibi haklar alabilirim?

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      İhbar ve kıdem tazminatı talebiyle adliyede bulunan arabuluculuk bürosuna başvurabilirsiniz, sonuç alamazsanız iş mahkemesinde daha açabilirsiniz. Ancak alabileceğiniz haklar arabuluculuk aşamasında işverenin talebinizi kabul etmesine, mahkeme aşamasında iddianızı kanıtlayabilmenize bağlı.