Herhangi bir nedenle işten çıkan veya çıkarılan işçinin İŞKUR’dan işsizlik maaşı alabilmesi için aranan şartlardan biri de işveren tarafından SGK’ya bildirilen işten çıkış kodunun işsizlik maaşı almaya uygun olmasıdır.

Genel olarak işsizlik maaşı alma şartları En Basit Şekliyle İşsizlik Maaşı Alma Şartları başlıklı yazıda, işsizlik maaşı ödenecek ve ödenmeyecek işten çıkış kodları ise İşten Çıkış Kodlarına Göre İşsizlik Maaşı Alınabilecek Durumlar başlıklı yazıda açıklanmıştır.

Öte yandan bu yazı, işsizlik maaşı almayı hak edecek şekilde işten çıkan veya çıkarılan yani gerçek fesih sebebi işsizlik maaşı almaya uygun olan, ancak işveren tarafından SGK’ya gerçek fesih nedenine aykırı işten çıkış kodu bildirilmiş olanlar için yazılmıştır. Eğer işveren SGK’ya gerçek fesih nedenine ait işten çıkış kodunu bildirmişse o zaman yapacak birşey yok demektir.

Bazı İşverenler SGK’ya Gerçeğe Aykırı İşten Çıkış Kodu Bildiriyor

Bazı işverenler hatalı olarak SGK’ya gerçek fesih nedenine aykırı işten çıkış kodu bildirebildiği gibi, maalesef bazı işverenler de geçerli veya haklı bir neden olmadan iş akdini feshettiği yani işten çıkardığı işçisi veya haklı nedenle iş akdini kendisi fesheden işçisiyle ilgili olarak, işçiye ihbar – kıdem tazminatı ödememek, işçinin işe iade davası açmasını önlemek gibi nedenlerle bilinçli olarak SGK’ya gerçek fesih nedenine aykırı işten çıkış kodu bildiriyor. (Ayrıca pandemi nedeniyle getirilen fesih yasağı süresinde de idari para cezası ile karşı karşıya kalmamak için bazı işverenler de SGK’ya fesih yasağı kapsamına girmeyen işten çıkış kodunu bildirme yoluna gitmişlerdir.)

Bu durumda da işçinin sigortalılık süresi, prim gün sayısı yeterli olsa bile, SGK’ya bildirilen işten çıkış kodu uygun olmadığı için işsizlik maaşı alamıyor, yani mağdur oluyor. Dolayısıyla hatayla veya sadece kendisini düşünerek SGK’ya gerçeğe aykırı işten çıkış kodu bildiren işveren işçinin engellediği diğer hakları yanında işsizlik maaşı alma hakkında da engel oluyor. Bu konunun önemi İşverenler İşçinin İşten Çıkış Kodunu Seçerken İyi Düşünün ! başlıklı yazıda vurgulanmıştır.

İşverence SGK’ya Bildirilen Gerçeğe Aykırı İşten Çıkış Kodu Nedeniyle İşsizlik Maaşı Alamayan İşçi Ne Yapabilir ?

İşsizlik maaşı almayı hak edecek şekilde işten çıktıktan veya çıkarıldıktan sonra yani gerçek fesih sebebi işsizlik maaşı almaya uygun olduğunu düşünerek Çalışma ve İş Kurumu Müdürlüğüne işsizlik maaşı başvurusunda bulunan, diğer şartlar tuttuğu halde sırf SGK’ya bildirilen işten çıkış kodu uygun olmadığı için işsizlik maaşı başvurusu reddedilen işçilerin neler yapabileceği konusuna gelince, bu konuda izlenebilecek yollar aşağıda açıklanmıştır.

1- SGK’ya Bildirilmiş Olan Gerçeğe Aykırı İşten Çıkış Kodunun Düzeltilmesi Sağlanabilir

İşveren tarafından SGK’ya bildirilen gerçek fesih nedenine aykırı / hatalı işten çıkış kodunun düzeltilmesi sağlanabilir. Bunun için işverenle görüşülmeli, eğer işveren kabul eder ve SGK’ya daha önce bildirmiş olduğu işten çıkış kodunun değişikliğini yaptırırsa, bu değişiklikten sonra işsizlik maaşı başvurusunu reddetmiş olan İŞKUR’a itirazda bulunulmalıdır (SGK İşten Çıkış Kodu Nasıl Değiştirilir – Düzeltilir ?)

Eğer işveren işten çıkış kodunu düzelttirmeyi kabul etmezse, aşağıdaki durumlardan bir veya birkaçının varlığı halinde işsizlik maaşı başvurusunu reddetmiş olan İŞKUR’a itirazda bulunulabilir.

2- Somut Belgelerle İŞKUR’a İtirazda Bulunulabilir

Bu konudaki ikinci seçenek, işveren tarafından SGK’ya bildirilmiş olan gerçek fesih nedenine aykırı / hatalı işten çıkış kodu nedeniyle işsizlik maaşı başvurusu reddedilmiş olan işçinin, gerçek fesih nedenini gösterir somut belgelerle birlikte İŞKUR’a itirazda bulunmasıdır. Bu somut belgelerin neler olabileceği aşağıda örnek olarak belirtilmiştir.

• İşveren tarafından ihbar ve/veya kıdem tazminatı ödemesi yapılmışsa bu ödemeye ait banka dekontu, ücret bordrosu.
• Fesih tarihinden önce düzenlenmiş olması kaydıyla, iş sözleşmesinin işverence 4447/51. madde kapsamında feshedildiğini yani feshin ihbar önellerine uygun yapıldığını gösterir yazısı. (İşverenin işçiye fesih bildirimini yaparak ihbar süresini başlattığı yazı, ihbar öneli süresinde iş arama izni verildiğine ilişkin yazı, ihbar tazminatının peşin ödendiğine dair banka dekontu, makbuzu, bordro v.s.)
• İşten çıkış nedeni askerlik olduğu halde, işveren tarafından SGK’ya askerlik dışında başka herhangi bir fesih nedenine ait işten çıkış kodu bildirilmişse, varsa işveren tarafından ilgiliye yapılan askerlik gerekçesiyle yazılı fesih bildirimi, işçi tarafından işverene verilen askerlik gerekçesiyle iş sözleşmesinin sona ermesini istediğine dair dilekçe, askerlik nedeniyle feshe bağlı kıdem tazminatının ödendiğini gösterir bordro veya banka dekontu gibi belgeler.
• İş mahkemeleri tarafından feshin kanun kapsamında yapıldığını gösterir kesinleşmiş mahkeme kararı.
• Feshin kanun kapsamında yapıldığını gösterir arabuluculuk tutanağı.
• İş sözleşmesinin işçi tarafından 4857/24. maddesinde yer alan haklı nedenlerle feshedildiğini gösterir noter ihtarnamesi.

Yukarıda örnek olarak belirtilen belgelerle işçi tarafından yapılan itiraz İŞKUR tarafından değerlendirilmekte, değerlendirme sonucunda işçinin işsizlik maaşı almayı hak edecek şekilde işten çıktığı veya çıkarıldığı yani fesih nedeninin işsizlik maaşı ödenmesine uygun olduğu anlaşılırsa işçinin işsizlik maaşı talebi kabul edilmektedir.

Aşağıda Belirtilen Durumlarda İŞKUR Mahkeme Kararı İstemektedir

İşveren tarafından SGK’ya bildirilmiş olan işten çıkış kodu nedeniyle işsizlik maaşı talebi reddedilen işçi, elinde işveren tarafından ihbar ve/veya kıdem tazminatı ödendiğine dair belgelerle İŞKUR’ başvurarak itirazda bulunsa bile, işveren tarafından fesih nedenine gerekçe olarak İŞKUR’a aşağıdaki belgelerden biri verilmişse, İŞKUR işveren tarafından SGK’ya bildirilmiş olan işten çıkış kodunun gerçeğe uygun olmadığını tespit açısından konuya ilişkin gerçek fesih nedenini gösterir mahkeme kararı istemektedir;

• İşçinin istifa ettiğine dair dilekçesi.
• İşçi – işveren arasında yapılmış ikale sözleşmesi. (Bkz. İkale İle İşten Ayrılan İşçi İşsizlik Maaşı Alabilir mi ?)
• İşçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri davranışta bulunduğuna dair tutanak.

İşsizlik sigortası ve işsizlik maaşı konusunda ayrıntılı bilgi ve açıklamalar içeren diğer yazılara İşsizlik Maaşı – Kısa Çalışma Rehberi sayfasından ulaşılabilir. (isvesosyalguvenlik.com)