5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununun İkramiye başlıklı 89 uncu maddesinde; emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylığı bağlanan veyahut toptan ödeme yapılan asker ve sivil tüm iştirakçilere, her tam fiili hizmet yılı için aylık bağlamaya esas tutarın bir aylığı emekli ikramiyesi olarak verileceği belirtilmiştir.

Dolayısıyla emekli ikramiyesi olarak da adı geçen bu ikramiye, memurun emekli olması veya toptan ödeme alması halinde ödenir. İstifa eden memur ise emeklilik hakkını henüz kazanmamış olduğu için istifa ettiğinde (istifa anında) emekli ikramiyesini alamaz, şartları taşırsa daha sonra emekli olunca memuriyet hizmet süresine ait ikramiyesini alabilir.

Öte yandan memurların emekli ikramiyesi alma hakkını düzenleyen söz konusu 89 uncu maddede bazı kanunlarla yapılan düzenlemelerin Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi üzerine, madde en son 17/1/2012 tarihli ve 6270 sayılı Kanunla yeniden düzenlenmiş olup, bu son düzenlemeye göre; istifa eden memur, daha sonra emekli olduğunda veya toptan ödeme aldığında (yaşlılık veya malullük aylığı bağlandığında) eğer şartları taşıyorsa memuriyet süresine ait (5434 sayılı Kanun veya 5434 sayılı Kanuna tabi daire, kuruluş ve ortaklıklarda prim veya kesenek ödemek suretiyle geçen sürelerine karşılık) emekli ikramiyesini alabilir.

En son düzenlemeye göre istifa edip daha sonra emekli olan memurun hangi durumlarda memuriyet süresine ait ikramiyesini alabileceği aşağıda açıklanmıştır.

İstifa Eden Memurun Herhangi Bir Şart Aranmaksızın Emekli Olunca İkramiyesini Alabileceği Durum

İster aralıklı olsun, isterse kesintili olsun yani birkaç kez memurluktan istifa edip tekrar memuriyete başlamış olsun fark etmez, emekliliğe esas hizmet süresinin tamamı memuriyet kapsamında (5434 sayılı Kanun veya 5434 sayılı Kanuna tabi daire, kuruluş ve ortaklıklarda prim veya kesenek ödemek suretiyle) geçmiş olan (SSK, Bağ-Kur kapsamında sigortalı hizmeti bulunmayan) memur, istifa etmiş olsa bile ikramiye alma hakkını kaybetmez, ileride emekli olduğunda tüm memuriyet süresine ait ikramiyesini alır.

İstifa Eden Memurun Şartlara Bağlı Olarak Emekli İkramiyesini Alabileceği Durumlar

Memuriyet kapsamında çalışması bulunmakla birlikte, diğer sosyal güvenlik kurumları (SSK, Bağ-Kur, Geçici 20 nci madde) kapsamında da çalışması olduğu için, 2829 sayılı Kanun 8 inci maddesi uyarınca birleştirilen hizmet süreleri üzerinden aylık bağlananlara, memuriyet süresine ait emekli ikramiyesi ödenebilmesi içinse, memuriyet kapsamında (5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak bu Kanuna tabi daire, kuruluş ve ortaklıklarda geçen çalışmalarının, 25/8/1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesinde belirtilen kıdem tazminatına hak kazanma şartlarına uygun olarak sona ermiş olması şartıyla emekli ikramiyesi ödenir.

Dolayısıyla istifa eden memurun, 4/c (Emekli Sandığı) kapsamında geçen çalışmaları dışında diğer sigortalılık statüleri kapsamında da çalışması varsa ve emekli aylığı hizmet birleştirmesi yapılarak bağlanmışsa, bu durumda kişinin memuriyete ait çalışmalarının, işçiler için geçerli olan kıdem tazminatına hak kazanma şartlarına uygun olarak sona ermiş olması gerekir.

1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesinde belirtilen kıdem tazminatına hak kazanma şartları aşağıda belirtilmiş olup, istifa kıdem tazminatına hak kazanma şartları arasında yer almadığından, bu nedenle istifa edip daha sonra emekli olan memur sadece memuriyet kapsamındaki çalışmaları nedeniyle değil, başka sigortalılık statüleri kapsamındaki çalışmaları da birleştirilerek emekli olmuşsa, memuriyet süresine ait ikramiyesini alamaz. Bunun tek istisnası ise istifa eden memurun emeklilik için gerekli hizmet süresini doldurmuş olmasıdır.

Emeklilik İçin Gerekli Hizmet Yılını Doldurup İstifa Eden Memurların Durumu

Emeklilik için gerekli hizmet süresini (yılını) doldurup istifa eden memur, ister emeklilik yaşı dolana kadar çalışmadan beklemiş olsun, isterse emeklilik yaşı dolana kadar 4/a (SSK) veya 4/b (Bağ-Kur) kapsamında çalışmaya devam edip emekli olsun fark etmez, emekli olduğunda memuriyet süresine ait emekli ikramiyesini de alabilir. Çünkü yaş dışındaki emeklilik şartlarını doldurduğu için hizmet akdini sonlandırmak kıdem tazminatı alma şartları arasında yer almaktadır. Örneğin; memuriyet/sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 tarihinden önce olan kadın veya erkek memur en az 15 hizmet yılını doldurup istifa etmişse, ileride emekli olduğunda memuriyet süresine ait emekli ikramiyesini alabilir.

1475 Sayılı İş Kanununun 14 üncü Maddesinde Yel Alan Kıdem Tazminatı Alma Şartları

1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesinin birinci fıkrasında işveren ile işçi arasında yapılan hizmet akitlerinin:

• İşçi tarafından 4857 sayılı İş Kanununun 24 üncü maddesi uyarınca,

• İşveren tarafından 4857 sayılı İş Kanununun 25 inci maddesinde gösterilen sebepler dışında (24 ve 25 inci madde kapsamındaki fesih sebepleri İşçi ve İşverene İş Sözleşmesini Derhal Fesih Hakkı Veren Durumlar başlıklı yazıda belirtilmiştir),

• Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla,

• Bağlı bulundukları kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla;

• 506 Sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartlar (yani 7000 günlük prim ödeme gün sayısını veya 25 yıllık sigortalılık süresi ile 4500 günlük prim ödeme gün sayısının tamamlanması) veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını (yani 15 yıllık sigortalılık süresi ile 3600 günlük prim ödeme gün sayısını) tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle,

feshedilmesi,

• Kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi,

• İşçinin ölümü sebebiyle son bulması,

halleri kıdem tazminatı ödenmesi için gerekli görüldüğünden, diğer sigortalılık statüleri kapsamında çalışmaları da olduğu için hizmet birleştirmesiyle emekli olan memurların, memuriyet hizmet sürelerine emekli ikramiyesi ödenebilmesi için de aynı haller kapsamında memuriyet görevinin sona ermiş olması gerekmektedir.

Sonuç

İstifa eden memur istifa sırasında emekli ikramiyesini alamaz ancak 17/1/2012 tarihli ve 6270 sayılı Kanunla yapılan son düzenlemeler çerçevesinde;

• Daha sonra sadece memuriyet kapsamındaki hizmet sürelerine istinaden emekli olmuşsa,

• Sadece memuriyet kapsamındaki çalışmaları nedeniyle değil de diğer sigortalılık statüleri kapsamındaki hizmetleri de birleştirilerek emekli aylığı bağlanmış olmakla birlikte, istifa ettiği sırada memuriyetten emeklilik için gerekli hizmet süresini doldurmuş veya memuriyet görevi yukarıda belirtilen kıdem tazminatı alma şartlarından biri kapsamında sona ermişse,

Memuriyet hizmet sürelerine ait emekli ikramiyesini alabilir.

Konuyla İlgili Daha Ayrıntılı Bilgi

Memurlara emekli ikramiyesi ödenmesi şartlarıyla ilgili ayrıntılı bilgi, SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanmış olan 4/1-(c) Kapsamındaki Sigortalıların Tescil ve Hizmet, Emeklilik ve Ödeme İşlemleri konulu ve 2020/22 sayılı Genelgede yer almaktadır. Söz konusu Genelgeye Kurumunun internet sayfasındaki Mevzuat/Kamu Mevzuat Sistemi/Kurum Genelgeleri kısmından ulaşılabilir. (isvesosyalguvenlik.com)