İşveren tarafından çalışanın işyeri dışına, il dışına veya yurtdışına görevli gönderilmesi halinde, bu görevden dolayı çalışanın zorunlu birçok masraf ve harcamayla karşılaşması kaçınılmazıdır.

Bu masraf ve harcamaların başında da yol (ulaşım), yemek ve konaklama giderleri gelmektedir. İşverenin işçi ile yaptığı iş sözleşmesi hükümlerini de dikkate alarak, işçinin çalışması karşılığı olan ücret alacakları ile herhangi bir çalışma karşılığı olmaksızın kanundan doğan ücret alacaklarını ödemesi zorunlu olduğu gibi, işyeri dışında işçinin yaptığı iş veya işveren tarafından yürütülmekte olan iş, işveren tarafından verilen görevler nedeniyle karşılaştığı diğer masraf ve giderlerin de işveren tarafından karşılanması, işçi tarafından yapılmış harcamaların karşılığının işçiye ödenmesi gerekir. İşveren bu masraf ve giderleri işçinin kendi ücretinden karşılamasını bekleyemez.

Konuya başka bir açıdan İşçilerin Başka Bir İlde Geçici Görevlendirilmeleri ve Yolda Geçen Süreler başlıklı yazıda yer verilmiştir.

Konunun Yasal Boyutu

Bu konuda 4857 sayılı İş Kanununda herhangi bir açık hüküm yer almasa da 6098 sayılı Borçlar Kanununda konuya yer verilmiştir. Borçlar Kanununun 414 üncü maddesinde aynen;

“İşveren, işin görülmesinin gerektirdiği her türlü harcama ile işçiyi işyeri dışında çalıştırdığı takdirde, geçimi için zorunlu olan harcamaları da ödemekle yükümlüdür. Yazılı olarak yapılmış bir hizmet veya toplu iş sözleşmesinde, bizzat işçi tarafından karşılanması kararlaştırılan harcamaların, işçiye götürü biçimde günlük, haftalık veya aylık olarak ödenmesi öngörülebilir. Ancak bu ödeme, zorunlu harcamaları karşılayacak miktardan az olamaz.

Zorunlu harcamaların kısmen veya tamamen işçi tarafından bizzat karşılanmasına ilişkin anlaşmalar geçersizdir.”

hükümlerine yer verilmiştir.

Dolayısıyla Kanunda sadece, işçi tarafından yapılan harcamaların en fazla aylık olarak toplu bir şekilde ödenmesine müsaade edilmiş, masrafları karşılayıp karşılamamak işverenin isteğine bırakılmamış, işçiye yapılacak ödemenin zorunlu harcamaları karşılayacak miktardan az olamayacağı belirtilmiştir.

Ayrıca işçi işveren tarafından işyeri dışında görevlendirildiğinde, çalıştırıldığında zorunlu harcamaları kendisinin karşılayacağı, bu harcamaları işverenden istemeyeceği yazılı iş sözleşmesine yazılmış olsa dahi, bu konuda işçi – işveren anlaşmış olsa dahi bu sözleşme hükmü, anlaşma geçersiz sayılacak, bir anlam ifade etmeyecektir.

İş Kanunu İle İş Sağlığı ve İş Güvenliği Kanunundaki Dolaylı Hükümler

4857 sayılı İş Kanununun “Ücretten indirim yapılamayacak haller” başlıklı 62 nci maddesinde; “Her türlü işte uygulanmakta olan çalışma sürelerinin yasal olarak daha aşağı sınırlara indirilmesi veya işverene düşen yasal bir yükümlülüğün yerine getirilmesi nedeniyle ya da bu Kanun hükümlerinden herhangi birinin uygulanması sonucuna dayanılarak işçi ücretlerinden her ne şekilde olursa olsun eksiltme yapılamaz.” hükmü almaktadır.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun;

– “İşverenin genel yükümlülüğü” başlıklı 4 üncü maddesinde; “İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz.”

– “Sağlık gözetimi” başlıklı 15 inci maddesinde; “Sağlık gözetiminden doğan maliyet ve bu gözetimden kaynaklı her türlü ek maliyet işverence karşılanır, çalışana yansıtılamaz.”

– “Çalışanların eğitimi” başlıklı 17 nci maddesinde; “Bu madde kapsamında verilecek eğitimin maliyeti çalışanlara yansıtılamaz.”

hükümlerine yer verilmiştir.

Kanunların söz konusu hükümleriyle, işverenin; işin yürütümünden, mevzuatın zorunlu kıldığı yükümlülükleri yerine getirip tedbirleri almasından kaynaklanan maliyetleri / giderleri işçiye yansıtması yasaklandığı gibi, işverenin işçi için yaptığı bazı masraf ve harcamaların dahi işçiye yansıtılması, işçinin ücretinden kesilmesi yasaklanmıştır. Dolayısıyla işçinin işveren tarafından işyeri dışında görevlendirildiği, çalışmaya gönderildiği sırada ortaya çıkacak zorunlu harcamaların işçiye ödetilmesi, işverenin bu zorunlu harcamaları karşılamaması düşünülemez. (isvesosyalguvenlik.com)